ညးစၞးအမာတ်မန် အစောံစရာဲဍာ်ဒကေဝ် ဒးနွံရောၚ်

ခြာဟွံလအ်ကၠုၚ်တေံ နူကဵုဗော်ညဳသၟဟ်မန် သ္ပကောံဓရီုတုဲ လလောၚ်တြးပတိတ် ဒဒှ်ရပ္ဍဲကဵုဇၟာပ်ပ်ပွိုၚ်ဍုၚ် ပ္ဍဲကဵုကောန်ဗော်တံဂှ် ယဝ်ရမိက်ဂွံလုပ်ပေဲါရုဲမာဲရောၚ်တှေ် ဒးပတိုန်ယၟုဇကု ပ္ဍဲကဵုရုၚ်ပွိုၚ်ဍုၚ်ဗော်တံရောၚ် လလောၚ်တြးပတိတ်လဝ်နွံကီုရ။ ပတိုန်ယၟု သွက်ဂွံဒှ်အလံၚ်မာတ်ရောၚ် မဒှ်တုဲ နူကဵုဗော်ဂှ် သွက်ဂွံရုဲစှ်ပတိုန် အလံၚ်အမာတ်ရောၚ်။
တ္ၚဲဏံ ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မန်ဂမၠိုၚ်ကီု၊ သၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မန်တံ ဒှ်အာမွဲဗော် ဒှ်အာမွဲဂကောံမွဲကရောံဂှ် ခိုဟ်တဴ ဗွဲမလောန်ရ။ ဒှ်အာမွဲဗော်ဓဝ်တုဲ ဗီုကဵုသက္ကရာဇ် (၂၀၁၅) တေံ မွဲဗော်ကဵုမွဲဗော်ဂှ် သွက်ဂွံပြိုၚ်ပကာန်ညးသကအ် ဟွံမွဲရ၊ ဆဂး လၟုဟ်မ္ဂး အပ္ဍဲကဵုမွဲဗော်ဂှ်တှေ် ဇကုကဵုဇကု သွက်ဂွံပြိုၚ်ပကာန်နွံရောၚ်။ လက္ကရဴအိုတ်ဂှ် နကဵုဗော်ညဳသၟဟ်မန်ဂှ် မၞိ်ဟ်ဍာ်ဒကေဝ်နွံ၊ သြန်ဘဏ္ဍာနွံ ဗွဲမထေက်ကြိုက်၊ ကၠိုဟ်ခၠၚ် အရာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံဂှ် ညးတံရုဲစှ်ပတို်န် နဒဒှ်အလံၚ်မာတ်ရောၚ် ခယျကေတ်ရ။
ညးလ္ၚဵုတံ တ္ၚဲဏံ လုပ်အာပ္ဍဲကဵုဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံဂှ် တၚ်ရန်တၟအ်နွံ သွက်မိက်ဂွံတိုန်သ္ပအမာတ်တုဲ လုပ်ကၠောန် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်နွံရောၚ်။ ယဝ်ရဒှ်အမာတ်မ္ဂး စရာဲနွံရောၚ်၊ သြန်ဂိတုခိုဟ်ရောၚ်၊ အခေါၚ်အရာနွံရောၚ် ညးတံ ပတှေ်ကေတ်လဝ် သာ်ဂှ်နွံရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ညးမိက်ဂွံဒှ်အမာတ်ဂှ် နွံဂၠိုၚ်ရောၚ်။ ပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်အယောၚ်အလာ သွက်ဂွံဒှ်အမာတ်ဂၠိုၚ်တံဂှ်တှေ် ညးမိက်ဂွံလုပ်ပြိုၚ်တံ ဂၠိုၚ်ရောၚ်။ ဥပမာ – ပွိုၚ်ဍုၚ်မုဟ်ဍုၚ်၊ ဇြပ်ဗုကဵု ရေဝ်တံဂှ် ညးမိက်ဂွံလုပ်ပြိုၚ် ဒှ်အမာတ်ဂှ် ဂၠိုၚ်ဒၟံၚ်ရောၚ်။
အဲဒးယိုက်ဂၠေၚ် သွက်ညးဍုၚ်ကွာန်အဲရောၚ်၊ အဲလုပ်ပေဲါဗတိုက် သွက်ဂကူရောၚ်၊ သွက်ဂွံလုပ်အာပေဲါဗတိုက် နကဵုကသပ်အဲ၊ လညာတ်အဲ၊ ပညာအဲ ပေၚ်ၚ်ရောၚ်ဂှ် ညးကၠိုဟ်ကေတ်အောန်ရ။ ဟီုတဝ်ဝ်တှေ် ညးမကၠိုဟ်ခၠၚ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်တံ ယဝ်ရဟွံလုပ်ကၠောန် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်၊ ညးမိက်ဂွံဂွံခုၚ်ဟေၚ် လုပ်ကၠောန် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ရောၚ်ဟီုမ္ဂး ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂကူမန်ပိုဲ သွက်ဂွံကလိဂွံ အခေါၚ်အရာ သွက်ဂကူပိုဲဂှ် ဝါတ်ရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ တ္ၚဲဏံ ရုဲစှ်ပတိုန် အလံၚ်မာတ် ပ္ဍဲကဵုဇၟာပ်ပ်ပွိုၚ်ဍုၚ် ရန်လဝ် သွက်ဂွံဒးလုပ်ပေဲါရုဲမာဲဂှ် အောန်အိုတ် ဍာ်ဒကေဝ် ဗွဲသၟဝ်ဏံ ဒးနွံရောၚ်။
တၚ် (၁) စပ်ကဵုဆဵုဂဗ ပရေၚ်ကမၠောန်ဂကူ ဒးနွၟံကီုရောၚ်။ သၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဆဵုဂဗကၠောန်ကမၠောန် အကြာညးဂမၠိုၚ် ဒးနွံရောၚ်။ သွက်ကမၠောန်ဂကူမွဲမွဲသာ် ဒးဂံၚ်ဒုၚ်ဂိ ကၠောန်ၜိုတ်ရောၚ်တုဲ လညာတ်ပရေၚ်ဂကူ ဒးကၠးမးဒၟံၚ်ရောၚ်။ စိုတ်ဓာတ် ဒုၚ်ဂိသွက်ညးဂမၠိုၚ်ဟွံမွဲမ္ဂး ကာလဒှ်အမာတ်တှေ် လုပ်ပေဲါဗတိုက် သွက်အခေါၚ်အရာဂကူဂှ် ဟွံလေပ်သက်က် ဒှ်မာန်ရ။
တၚ် (၂) ဒးလေပ်ပညာ ဗၞတ်ထေက်ကြိုက်ရောၚ်။ လေပ်ပညာဟီုဂှ် ဂွံလဝ်တဆိပ်အကြာ နူကဵုတက္ကသိုလ်ဂှ် ဒးဒှ်ထေက်ရောၚ်။ ခေတ်တ္ၚဲဏံဂှ် ဒှ်ခေတ်ပရေၚ်ပညာရောၚ်။ အရာကၠိုဟ်ခၠၚ် ပရေၚ်ပညာသၠုၚ်မှ ကာလလုပ်အကြာ ညးဂမၠိုၚ်တှေ် မုက်မတ်ယးတၟးဂၠိုၚ်ရောၚ်။ ဒးဟီုဂး ဒးတက်ကျာ အကြာညးဂမၠိုၚ် ဒးမာန်ရောၚ်။ အတိုၚ်ဟီုလဝ်ရ ခေတ်ဝွံ ဒှ်ဒၟံၚ်ခေတ်ပညာရောၚ်တုဲ အရာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်၊ အရာပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ကဵု အရာပရေၚ်မၞိဟ်အိုဿီုတံဂှ် ဒးကၠိုဟ်ခၠၚ်လဝ် လ္ၚတ်လဝ်ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်မှ ဂွံဟီုဂးပါ်ပဲါဒးရောၚ်။ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဟီုဂှ် ညးမွဲ ကေုာံ ညးမွဲ ဒးပတိုန်ဂလာန် ပြိုၚ်ပကာန် ပတိုန်ဖျေံညးသကအ်ဂှ် ဂၠိုၚ်ရ။ ပ္ဍဲကဵုဇကု လ္ၚတ်လဝ်ဟွံမွဲ၊ ဗဟုသုတ ဟွံဍိုက်ပေၚ်မ္ဂး သွက်ဂွံပတိုန်ဂလာန်ဂှ် ဍေံဟွံလောဲသွာ လးလးရောၚ်။
တၚ် (၃) ကြပ်ဒၟံၚ်ကဵု တၚ် (၂) ရ။ အဓိကဂှ်တှေ် ဒးကၠိုဟ်ခၠၚ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် အပ္ဍဲဍုၚ်ဇကုသၟးဟွံသေၚ်၊ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် အလုံဂၠးကဝ်မွဲဂှ် ဒးကၠိုဟ်ခၠၚ်ဒၟံၚ်ကီုရောၚ်။ ကၟိန်ဍုၚ်ပိုဲ အခိၚ်တ္ၚဲဏံဂှ်တှေ် ပိုဲတံ ပတဝ်ဏာဒၟံၚ်က္ဍိုပ် သွက်ဒက်ပတန် ဍုၚ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳကဵု ဖေဝ်ဒရေဝ်ရောၚ်။ နူကဵုတၠအဝဵုပၞာန်တံ ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတံ တ္ၚဲဏံ စဵုဒၞာလဝ် ဆိုအ်ဗလဝ် သၞောဝ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ၊ သၞောဝ်ဖေဝ်ဒရေဝ်ဂှ် ဒးဖံက်တုဲ လုပ်ပေဲါဗတိုက် ဖျေံဗီုပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဒးလေပ်ဟေၚ်ရောၚ်။
ပ္ဍဲကဵုဂကူမန်ပိုဲမ္ဂး ဍာ်ဒကေဝ် စပ်ကဵု တၚ် (၁) ဂှ် နွံဂၠိုၚ်ရ။ အဲဒုၚ်ဂိလဝ် သွက်ညးဍုၚ်ကွာန်ရောၚ်၊ ကၠောန်လဝ် သွက်ဂကူကီုရောၚ် ဂးတုဲ အဲမိက်ဂွံဂွံ ဒှ်အမာတ်မန်ကီုရောၚ် မိက်ဂွံလုပ်ပြိုၚ်ရ။ ဆဂး ဍာ်ဒကေဝ် တၚ် (၂) ကဵု တၚ် (၃) ဂှ် ဟွံမွဲတှေ် ဒှ်အမာတ်တုဲ စိုပ်အာကၠတ်ထဝ်မ္ဂး အာတိုန်ၚုၚ်ဝေၚ်ရဂွံရောၚ်။ ဆၜိုတ် သၟာန်ဝေၚ် ဒဒန်အတေံ ကၠောန်တုဲရဟာ၊ ဍာန်ဏံ ဆလအ် သြန်စှေ်ရော သၟာန်ဆဝွံဏံဂွံရောၚ်။ အလံၚ်မာတ် နွံဍာ်ဒကေဝ် တၚ် (၂) ကဵု တၚ် (၃) ဂှ် မိက်ဂွံကဵုဒှ်ရ။ ဂၠံၚ်တရဴ ပရေၚ်ဂကူဇကု၊ အခေါၚ်အရာ ဂကူမန် သွက်ဂွံကလိဂွံဂှ် မိက်ဂွံကဵုလုပ်ပေဲါဗတိုက်ရ။
နကဵုဗော်ညဳသၟဟ်မန်ဂှ် တၚ်ဏှ်ညးတံ သွက်ဂွံရုဲစှ်အမာတ်ဂှ် နွံမာန်ရ။ အတိုၚ်ပတိုန်ထ္ၜးလဝ် ဗွဲလတူတေံရ ဍာ်ဒကေဝ်သရုပ် တၚ် (၃) တၚ်ဏံ ပါဟေၚ်ရောၚ် ညာတ်ကေတ်တုဲ အလံၚ်မာတ်ခိုဟ်ဟ် ကဵုသ္ဂောံကလိဂွံဂှ် ရာဒနာဏာရ။