အစေဝ်ဍောတ် (ဍုၚ်ကၟာဝက် ရးဇြာ)
တုဲကၠုၚ်ဂိတုမေ (၇) မံက်တေံ နူဌာနဗၠာဲသၟိၚ် ဂကောံရပ်လွဟ်ကရေၚ် ကေအေန်ယူ (K.N.P.F) တံ ရပ်ဏာမၞိဟ် မၞုံသံသယ သွံ/ရာန် ဂဥုဲၜူမာဲ (၃၇) တၠ ပ္ဍဲပါၚ်ကွာန်စဳပျး (စံပြ) ကွာန်ဗဒိုပ်ဇၞော် ပ္ဍဲကဵုဂၠံၚ်ယေဝ်ဂဂေါန်နွံတုဲ ရဲဒးဒုၚ်ဂမၠိုၚ် ဒးဒုၚ်တပ်ဒဏ်မၞိဟ်မွဲတၠ မသုန်ကိုဋ်ဒကေဝ်ကဵု ကွဳလိုန်ဓါတ်မွဲဖ္ဍိုက် စနူ (၅) ကိုဋ် စဵုကဵုစိုပ် (၈) ကိုဋ်ရောၚ်ဂှ် ဂွံဗှ်ပ္ဍဲလိက်ပရိုၚ်သၞံၚ်တိုၚ် လၟေၚ် (၈) လၟိဟ် (၁၀) ဏံရ။ စပ်ကဵုပရူဝွံတုဲ လ္တူညးရပ်ဏာကီု၊ လ္တူညးဒး ဒုၚ်စောဲဍာံ ဟွံဍာံတံဂှ် မုလေဝ်ဟွံဂံၚ်ပံက်လညာတ်ရ။ ဆဂး ကာလဗှ်ဒးပရိုၚ် ပ္ဍဲလၟိဟ် (၁၁) ဏံ ပရူရပ်ဂွံလဝ် ကောန်ဒုဟ်ဂဥုဲၜူမာဲ ပ္ဍဲခရိုၚ်သဓီုဂမၠိုၚ်ဝွံ လၟိဟ်မၞိဟ်ဗြဴ (၂၅) တၟံကၠံနွံတုဲ အကြာဂှ်မ္ဂး ညးနွံသီုဂၟုၚ်ဂၠေၚ်လေဝ် ပါကီုတုဲ ဓဝိၚ်ဇၞော်ကၠုၚ် သွက်ဂကူရ။ မၞိဟ်ဗြဴ၊ ညးမနွံဒၞာဲစက်ဗုတ်ပ္တိတ် လၟိဟ်ကောန်ဂကူအနာဂတ်တေံ စောဲမံၚ်ဂဥုဲၜူမာဲကီု မ္ဂး ဗီုလဵုဟီုဟီု ဂျိဂဥုဲတံဂှ် လုပ်နှဴမံၚ်ကဵု ဆီကတေၚ်မွဲမွဲဗီုဟေၚ်ရ။ ယဝ်ဒှ်သာ်ဂှ်မ္ဂး ကောန်နွံဒၟံၚ် ပ္ဍဲဗုၚ်တေံကီု ကောန် သၠးဂဝ်တုဲကီုတံလေဝ် မ္ဒးဇြောတ်ကေတ်မံၚ်ဆီသြိုဟ် ညးဖအိုတ်ရတုဲ ကၠောံအာမာန်ကီုရ။ ကောန်ဂကူမၞုံကဵုယဲဍာ် ပရံတံဂၠိုၚ်ကၠုၚ်တှေ် အကာဲအရာအနာဂတ်ဂကူလေဝ် ကယျောဝ်စှေ်အာ လ္ပာ်ဇြိုၚ်ဟေၚ်ရ။
လောန်ကၠုၚ်မွဲအခိၚ်တေံ ကောန်ကမၠောန်တြုံတြုံမည်ပိုဲ လုပ်ကၠောန်ကမၠောန် အကြာဍုၚ်သေံ၊ ယဝ်ဒးကၠောန် ကမၠောန် မ္ဒးပ္တိတ်ဇြဟတ်ဂၠိုၚ်ၚ်၊ ကမၠောန်ဇြိုၚ်ၚ်တံမ္ဂး သေဌဳ ညးမဒှ်တၠကမၠောန်တံ ကဵုသုၚ်ဒုၚ်လဝ် ဂဥုဲဇြဟတ် ရောၚ်ဂှ် ရဲစဴကၠုၚ်တံလဴတုဲ ဂွံမိၚ်လဝ်ရ။ သုၚ်ဂဥုဲတုဲမ္ဂး စိုတ်ဒှ်ထတ်တိုန်လွာဲဂှ်တုဲ ဒၞာဲဒးကၠောန် ပွိုၚ်မွဲတ္ၚဲတှေ် မွဲဗဂါပ်ဇၞော်ဇၞော်ဓဝ်လေဝ် တုဲအာမာန်ရ။ ယဝ်ဂွံသုၚ်လဝ် ဂဥုဲဇြဟတ်ယျာၜဂှ်မ္ဂး ကၠောန်ဂွံဂၠိုၚ်၊ ကမၠောန်တုဲပြဟ်၊ သေဌဳလေဝ်ဆာန်၊ ဇကုလေဝ်ဂွံသၠုဲဂၠိုၚ်တံ ဂွံဒှ်ဟိုတ် သွက်ဂွံစောဲ လ္တူဂဥုဲဂှ်ရ။ ယဝ်ဂွိုအ်သုၚ်လဝ်မွဲသာ်တှေ် စိုတ်ခ္ဍေပ်ၚုၚ်ဇြ၊ ဇိုၚ်တဲလိုဟ်လာဲဒၟံၚ် ညံၚ်ညးဒှ်ယဲမွဲကီုရောၚ် သ္ဂးရ။ သုၚ်ဒးဍေံတုဲဟွံဂတာပ်ဂှ် စိုတ်တေံမြဟ်မြဴ၊ ဇိုၚ်တဲမြက်သာ ခၠာ်ကၠုၚ် ဗီုချေံမာန်ကီုဂှ်ရ ဂွံကၠုၚ်ယၟုအရာပ် ‘ဂဥုဲချေံ’ မ္ဂးရ။ ကၠာတဲတေံဂှ် ရန်လဝ်သွက်ကၠောန်ဂွံ ဂၠိုၚ်ဟေၚ်ရ။ ဆဂး သုၚ်ကၠုၚ်အဆက်က် မွဲၜါဂိတုတုဲမှ ဒေံါထောံမ္ဂး ကလေၚ်ဒှ်အာ ဗီုမၞိဟ်ယဲပၠန်တုဲ ဟွံဂံၚ်ထပိုတ်ဍေံ၊ ဒးဗက်ဂၠာဲရာန်ဍေံနွံရ။ စၞဍေံမၞုံဓါတ်ၜူမာဲမာန် မပ္တံၜံက်၊ ဘၚ်၊ ဘိၚ်၊ အရက်၊ ဂဥုဲချေံဏံဝွံ သုၚ်ဒးတုဲမ္ဂး အရီုသွက်စောဲဂှ် ဂွံဒုၚ်စသိုၚ်ဟေၚ်ရ။ စစၞမွဲမွဲဂကူတုဲမ္ဂး ဍာ်ၜိုတ်လဵုသုၚ်ၚ်၊ ပါၚ်ၜိုတ်လဵုၜဝ်ဝ် ရှ်ဖျးဂှ် သှေ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲတံလ္တာ်ညိညတွဵုရ။ ယဝ်ဒဂုဲဇြောတ်ပၠုပ်ဏာ ယက်ၜံက် ၜါပိခရောတ်မ္ဂး စိုတ်ဒှ် ယက်ၜံက်ဂှ် ဗက်ကြဴကြာတ် ကၟာတ်လဒဵုဗၠီုဗ္ဇးထောံ ဓါတ်ဖျးတေံမာန်တုဲ ရှ်ဖျးတံ ကၠေံအာရောၚ်ဂှ် ရဲသုၚ်ၜံက်တံ စောဲမံၚ်ပ္ဍဲစိုတ်ရ၊ နူတံတေံ စသုၚ်လဝ် ဟိုတ်နူကံဖျး ဟီုကၠာရလေဝ် စောဲအာတုဲမ္ဂး လၞုဟ်လေဝ်သုၚ်၊ ချပ်လေဝ်သုၚ်၊ ဍောၚ်လေဝ်သုၚ်၊ ဗျဵုလေဝ်သုၚ်တံဝွံ ဟိုတ်နူထပိုတ်လဝ်စိုတ် အစောဲအလာံမွဲသာ် ဗက်မံၚ်အလိုက်ဍေံဟေၚ်ဒှ်ရ။ တိုန်အာနူဂှ်မွဲက္ဆံၚ် ယဝ်အာသုၚ်စောဲဒးစၞဍေံ မၞုံဓါတ်ၜူမာဲတဲကြံၚ် အရက်၊ ဘိၚ်၊ ဂဥုဲၜူမာဲတံမ္ဂး အရီုညးတံ ကလိဂွံဂှ် ရံၚ်အကာဲအရာ ညးတံတုဲ ဟွံတုပ်ညးသ္ကံက္ဍၚ်ထေၚ်ရ။ ရဲသုၚ်အရက်တံဗွဲမဂၠိုၚ်မ္ဂး မတ်ဂေတ်ဆီပၞံတိုန်တုဲ ဒၞာဲဖေက်မံၚ်ဂှ် ဂံၚ်တိုန်၊ အရေဝ်ကြံၚ်ၚ်မ္ၚိုဟ်ဟ်တံ ဂၠိုၚ်တိုန်တုဲ ပါ်ပဲါဗၠေတ်/ ဒး ဟွံမာန်၊ ဒၞာဲဟွံထေက်တံဂှ် ဟီုဒး ကၠောန်ဒး ဂၠိုၚ်ရ။ မုညးဟီုဟီု ကၠုၚ်ခရက်ဒၟံၚ်ကတောဝ်လၟိုန်တုဲ က္တဵုဒှ်ကယျာန်ဓဝါတ်ဂြဲဂြေက်၊ ၜုၚ်တက်ဗာ်ထ္ပက်ညးသ္ကံလောဲရ။ ရဲဆီကြံကြံလ္ၚဵုတံမ္ဂး ဟွံဂွံသ္ပသၞကဵု ရဲတှေ် စဴဂၠာဲသၞကုကောန်ဇာတ်သမ္ဘာ ပ္ဍဲသ္ၚိဇကုရ။
ရဲဇြောတ်/ သုၚ်ဘိၚ်တံဂှ် အကာဲအရာညးတံ ဂတးမံၚ်ကဵု ရဲသုၚ်အရက်တံရောၚ်၊ ပ္ဍဲဝိုၚ်အရက်တေံ ၜိုတ်ညာန်က္ညာၚ်ဒၟံၚ်ညးသ္ကံဂှ် စိုပ်အာသ္ၚိဇြောတ်ဘိၚ်မ္ဂး သ္ၚိတ်ဇြတဴလောန်ရ။
ဗီုညးကဵုညး က္ၜဲဒုၚ်ဒၟံၚ်ရှ်ဘိၚ်ဂှ် ယေန်န်၊ ဗီုပၟိက်ဇကုနွံ အပ်ဏာအဝဵု ကုဇဴဇကုပေၚ်ၚ်တုဲ ဟဳသ္ပဝ်ဒုၚ်စသိုၚ်မံၚ် ညံၚ်ရဴဒှ်ကၠုၚ်ကွေံကွေံ၊ မိပ်လဟိၚ်တဴ လ္တူအရီုမိက်ဂွံဒှ်တံဂှ်အိုတ်ရ။ ရဲသုၚ်ဂဥုဲချေံတံဂှ် လက်သန်တုပ်ကဵု ရဲသုၚ် အရက်ကဝက်၊ ရဲဇြောတ်ဘိၚ်ကဝက် ဟီုဂွံရ။ ဟီုအရေဝ်ထတ်တ် ၜိုန်ဟၟဲလေဝ် ဗက်ကြေဝ်ဒၟံၚ် ဗီုကၠဵုပရံ ကၠိုဟ်ဗ္တံ ဂ္တိတ်ဒၟံၚ်ဟၟဲဟီုဂွံရ။ သုၚ်ဂွံအခိၚ်လံမ္ဂး က္ဍိုပ်လီုအာ ဗီုမၞိဟ်ကြံကြံ၊ ဟွံပေၚ်တိုန်ပၟိက်ဍေံတှေ် မိမၝဲဒေံဟွံရုဲ လေပ် သ္ပသၞဖအိုတ်ရ၊ ပွမဇြောတ်ဘိၚ် သုၚ်အရက်တံဝွံ နွံဒၟံၚ်ပ္ဍဲဒေသပိုဲဏံ သၞာံဗွဲမဂၠိၚ်သ္ၚောဲရ။ ဆဂး မၞိဟ်စောဲဒှ်အာ အိက်အရက်၊ အိက်ဘိၚ်ဂှ် ရိုဟ်ဒးမံၚ်ဏောၚ်၊ ကာလစိုပ်ကၠုၚ်လက်ထက် ဂဥုဲချေံဏံမှ ရဲစောဲဂဥုဲလၟိဟ်ဂၠိုၚ်တိုန် ဒဵုရိုဟ်လၟိဟ်ဟွံမာန်၊ ပြးမံၚ်အကြာဍုၚ်ကွာန်တံဂှ် ရံၚ်ကေတ်မ္ဂး အစောန်ဗ္စောဲမၞိဟ် နွံဂၠိုၚ်နူအရက်၊ ဘိၚ်ဏ်သေၚ်ဟာ။ ကွာန်လ္ၚဵု၊ သ္ၚိလ္ၚဵုတံ ကၠောန်ကေၚ်ကာကုသဵု မွဲမွဲသာ်မ္ဂး ဒုၚ်ကၟုဲနကဵုဂဥုဲချေံ ဗီုညးတေဝ်ခ္ဍအ်ဇဗၠု အခိၚ်ကၠာတေံ နွံမံၚ်ဏောၚ်ဂှ် ဂွံကေၚ်မိၚ်လဝ် ရဲကေၚ်ဂဗတံနွံတုဲ ဒှ်အမ်သဝ်ဗွဲမလောန်ရ။ ဒဒှ်ဏံ ပရိုၚ်တံ ယဝ်ဍာံမ္ဂး ကောန်ၚာ်တံသၟး ဒးမံၚ်စိုတ်ဟွံသေၚ်၊ ကောန်ၚာ်ဗြဴ ကေုာံ မိမညးအရာပ်တံလေဝ် ဒးကၠုၚ်စိုတ်၊ ဒုၚ်တိုန်တဲအိုတ်ဣယျ ဒးဟီုရ။ ယဝ်စိုပ်အာအဆံၚ်ဏံရတှေ် ဂဥုဲချေံလုပ်ဖျေံဂွံရိုဟ်ကၞက် တၟာဓမျိုဟ်ရတုဲ ကမၠက်ဒဵုကၠက်ဂှ် ဇြိုၚ်အာရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ပရိုၚ်ဏံ လ္ပကဵုဒှ်ဓဝ်ဍာံညိဂှ် ရာမံၚ်ဒၞာလၟိုန်ရောၚ်။
စပ်ကဵုကိစ္စဏံတုဲ ညးလ္ၚဵုအာညာတ်ဒုဟ် လ္တူကောန်ၚာ်တံသၟးဂၠိုၚ်ရ။ ကောန်ၚာ်ဍေံမၞုံအာယုက် သၟဝ်စှ်ဒစာံသၞာံတံဝွံ ပ္ဍဲသၞောဝ်စဵုဒၞာမၚ်မွဲ ကောန်ၚာ်တေံလေဝ် ကဵုလဝ်အခေါၚ် ပ္ဍဲဓဝ်ပေၚ်ၚ်နွံဂှ် ဂွံဆဵုရ။ သ္ဘဴကောန်ၚာ်မ္ဂး မိက်ဂွံစမ်၊ မိက်ဂွ္ၚံာန်၊ မိက်ဂွံဂၠာန်တွဵုဂှ် မၞိဟ်ဇၞော်ကေၚ်ဒှ်လဝ်ကောန်ၚာ်တံ တီမံၚ်ဖအိုတ်ရ။ အခိၚ်ကွဳလိုန်လေဝ်ဟၟဲဏီတေံတှေ် ကောန်ၚာ်္ၚာန်န်ဂမၠိုၚ် စၞးနူဒးကွာ်မံၚ်ကဵုဇိုၚ် ယာဲၜံၚ်လဝ်ပကတိဂှ် ဟွံပေၚ်စိုတ်တုဲ ဗက်ဂၠာဲခြော်တၞုၚ်ဒုန်ခိုက်ၜါဒကုတ်တုဲ ဏဟ်ဒုန် သၠုၚ်ဇကုဒးစိုတ်ဂှ် ပဲါစွံလဝ် အရၚ်ဂ္ဇံက်ဂတာဇိုၚ် မွဲဒကုတ် မွဲဏဟ် ညဳညဳရ။ ကာလကွာ်တရဴမ္ဂး ခၠာ်တိုန်လ္တူဏဟ်ဒုန် သီုဇိုၚ်ၜါလ္ပာ်၊ တဲၜါဂှ် ရပ်ထိၚ်ဏာ တၞုၚ်ဒုန်တုဲဟေၚ် ကွာ်အိုတ်ရ။ ကောန်ၚာ်အခိၚ်လၟုဟ် သ္ပတၟေၚ်ကဵု ကွဳလိုန်ဓါတ်တုဲ ဗက်ကၠောန်မံၚ် ညံၚ်ဂွ္ၚံာန်နူညးတၞဟ်နးပးဂှ် ဒှ်သဘာဝကောန်ၚာ်ရ။ ဆဂး ဟိုတ်နူပွဇကုတုဲ ညးသၟာၚ်မွဲ ဒှ်အာဒဒိုက်စိုတ်၊ ဒဒိုက်ကာယျမွဲမွဲသာ်မ္ဂး ဟွံထေက်ကဵုသ္ပပုဟ်ဂှ် ညးမဒှ်မိမ၊ ညးမဒှ်မၞိဟ်ကောပ်ကာဲတံ ဒးဘိုၚ်ပ္တပ်၊ လုပ်ဘိုၚ်ပလးမ္ဂး တပ်ကၠုၚ်ၜိုတ်ထေက်ကြိုက်ဟေၚ်ရ။ အခိၚ်လၟုဟ် ကောန်ၚာ်တံ သုၚ်မံၚ်ဂဥုဲချေံဝွံလေဝ် သ္ဘဴတေံကီုရ။ ကောန်ဇကု ဇိုၚ်ခ္ဍေဝ်ဍေံယောၚ်မံၚ်ဂှ်လေဝ် မိမတံတီမံၚ်ရ။ ဂွိၚ်ဖေက်ညးဂမၠိုၚ် ဒုတ်ဒဵုတုဲ ဂ္စာန်မာတ်လ္ဒဵုအိုတ်ရ။ ဂွိၚ်ဖေက်မိမတံ ဟွံတီတုဲ ကောဒေံသ္ကံရဲတြုံတြုံကဵု တြုံတြုံ ယဝ်လဴစတှေ် ခိုဟ်ညိ။ ယဝ်ဒှ်ယာဲကဵု ယာဲတှေ် ၝဲဒေံအရၚ်လေဝ် စွံလဝ်ကၠာရ ဍဵုဍိုက်ဘဝရောၚ်ဂးတုဲ ဒှ်သေက်ဇဵုအာညးသ္ကံဂၠိုၚ်ရ။ ကောန်ၚာ်စောဲဂဥုဲချေံ ဂွံဂၠိုၚ်တိုန်မွဲလစုတ်ဓဝ်ဏံဂှ် ဒၟာနူမိမတံ ပၠေတ်ဗၠံလဝ် ကေုာံ ကဵုလဝ်အခေါၚ်ဍိုက်ကွဳလိုန်ဓါတ် ကၠာအာယုက်ဟွံပေၚ်ဏံလေဝ် ဒှ်ဟိုတ်မွဲကီုရ။ ကွဳလိုန်ဓါတ်ဂှ် ဍေံဗပေၚ်ကဵု ပၟိက်စိုတ် သွက်အာ သွက်စဴ ဗွဲမဂတာပ်အခိၚ်မာန်ဂှ် ဒှ်အခေါၚ်အရၚ်ဍေံတံ ခိုဟ်ဟ်မွဲရ။ စိုပ်အာကဆံၚ်မာတ်ဟွံမာန် ဒးဒုၚ်ရပ်ရတှေ် မိမတံ စိုက်ဏာသၠုဲ၊ နုက်ကဵုသၠုဲ၊ သောၚ်ကဵုသၠုဲတံဝွံ ဒှ်ဟိုတ်ကဵုဇြဟတ် သွက်ဍေံတံ ဆက်သုၚ်ပၠန်ရောၚ်ဂှ် မိမတီအောန်မံၚ်ကွေံကွေံဏီ၊ ထေၚ်မံၚ် ရီုဗၚ်ဟံၚ်ပြာ်ကောန် သွက်ခိုဟ်စဖိုဟ်ရောၚ်။ ဍေံတံ အာယုက်ဇၞော်တိုန် ကာလကၠိုဟ်အာ ဟိုတ်ဘဝဍေံတံ ဂွံလီုတေံမ္ဂး လ္ပထေၚ်ဍေံ တၚ်ဂုဏ် လ္တူဇကုညိ၊ ကောန်ကိတ်ကတောဝ်ယာဲဟီုဂှ် နွံသ္ဘဴဏံရတုဲ မိမတံ ဂပ်ဝ်ပြံၚ်ပလေဝ် စိုတ်ဇကုဇကုတံ ထေက်ကီုရ။
ရဲကၠောန်ပ္တိတ်ဒၟံၚ် ဂဥုဲၜူမာဲဝွံ ရန်တၟံလဝ် သွက်သြန်သၟးဟွံသေၚ်၊ ကသပ်တိတ်ကၠုၚ် နူပရိယာဲပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ဒှ်အဓိကဏောၚ်၊ အလုံမွဲကောန်ဂကူ ဝိုက်ဝုဲမံၚ်ကဵု ဂဥုဲၜူမာဲဏံတှေ် ဇြဟတ်သွက်ဒးပြိုၚ်ပ္ကာန်ဒၟံၚ်ညးသ္ကံ ပ္ဍဲပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တေံဂှ် အရၚ်ရဲမွဲလ္ပာ်တေံ စိုတ်ၜိုဟ်အာရ။ ညးသၠဲတိဂကူအၚ်္ဂလိက်ကဵု ဂကူကြုက်တံ က္တဵုဒှ်ကၠုၚ် ပေဲါဗ္တိုက်ဘိၚ်ဟီုဂှ် အာမံၚ်လၟေၚ်ဏံရ။ အခိၚ်လၟုဟ်ဂှ် ပရေၚ်သၠဲတိ၊ ပရေၚ်ကမၠက်ၚိတ်ဂကူတံ အာကဵုပရေၚ်ပၞာန် မံက်က်ထေၚ်ၚ် ဟွံဂွံဂှ်ရ ပြံၚ်လဝ်ဗျူဟာ၊ ဗ္ဂေတ်ထောံမတ်တုဲ ကောံကၠုၚ် နဒဒှ်မိဿဟာဲပ္တောံ၊ ပၠုပ်နၚ်ကပေါတ်စၞစ၊ ဂဥုဲဇဗဍေံ မကဵုဘဲဍာ်ဇမၠိၚ်မာန် မပ္တံထၟိက်သွဍာတ် (အချိုမှုန်႕) ဍာ်ဍာတ်တ်နာနာ၊ ကၠေၚ်တောံသွနာနာဒှ်တံ တိုန်အာဒဵုယဲ AIDS ၊ ဘိၚ်ဗုဂဥုဲၜဲမာဲတံဝွံ ဒှ်ဟိုတ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဖအိုတ်ရ။ လ္တူကိုဝ်ဝေတ် ဒယှ်မံၚ်လၟုဟ်ဏံတုဲ ကြုက်တံ ဒးဒုၚ်စေတ်စောဲမံၚ်ဖိုဟ်ဂှ် ဒှ်သက်သဳ အခိၚ်လၟုဟ်ရ။ ရန်တၟံကဵု ကမၠက်ထ္ပိုတ်ထောံ ဂဥုဲၜူမာဲရောၚ်ဂးတုဲ အလဵုအသဳ ကေုာံ ဒပ်ရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံလေဝ် ၜိုတ်အစောန်နွံ ဗက်ဂၠာဲရပ်မံၚ်ကီုရ။ ၜိုန်ဂှ်လေဝ် ကလောံဍောတ်တ် မပ္တံရဲရာန်သုၚ်ၜါပိမ၊ ရဲသွံတြးညိညဇြိုၚ်သာတံသၟး ရပ်ဂွံတုဲ ယဝ်ဒှ်အာကလောံဇၞော်ဇၞော်မ္ဂး ဟိုတ်နူကလော်လကိုဟ်တံလေဝ် ကၠုၚ်တြးမံၚ်ကီုတုဲ အိုတ်ကၞောတ်တှေ် မဂဥုဲဂှ် ရပ်ဂွံစွံကၠာရ ညးမဒှ်တၠလုတ်ဒုဟ်တံ ပၠေံထောံဇကုအိုတ်၊ ရုပ်ဂွိုအ်မွဲလှေ်ဏီရ။ လောန်ကၠုၚ်ၜါပိသၞာံတေံ ညးဍုၚ်ကွာန်ဒေသကချေၚ်တံ ပံၚ်တောဲကဵု အလဵုအသဳတုဲ ဗက်ဂၠာဲရပ် ရဲသုၚ်/ ရဲသွံ ကေၚ်နွံလဝ်ရ။ ၜိုန်ဂှ်လေဝ် ပရေၚ်ဆက်ပရိုၚ်လ္တူကျာ ဂွံ၊ နွံမံၚ်ဂှ်ရ ဗီုရန်တၟံလဝ် ဟွံအံၚ်ဇၞးသၟးဟွံက သီုဒးဒုၚ်ကၠတ်ပန်ကဵုလွဟ်လေဝ် နွံကၠုၚ်တုဲ ဒးဒေံါထောံရ။ အာမံၚ်ကဵုသၞောဝ်ဏံတှေ် ဟွံဒှ်ကမၠောန်ပုဟ်ဂးတုဲ သမ္မတဍုၚ်ဖိလေတ်ပေန် ၜိုန်ပ္တိတ်ပၟိၚ် ဓဇန်ဓဇန်ဗတ်တ် ရပ်ဂွံပန်ဂစိုတ်ထောံလေဝ် ကၠက်အာဟွံသေၚ်ဏီဂှ် ရံၚ်ကေတ်မ္ဂး ဟွံလောဲကွေံကွေံရ။ ယြဴကပေါတ်လဵုဟွံဟီု ရဲသုၚ်စောဲတံ ဒးမံၚ်စိုတ်၊ ရဲသွံတံ သွံအိုတ်မံၚ်၊ ဂွံမံၚ်ပရဲမ္ဂး ရဲကၠောန်ပ္တိတ်တေံလေဝ် ကၠောန်မံၚ်အပၠိတ်၊ တြးမံၚ်လၟိုန်ဟေၚ်ရ။ ဂွံကၠောန်ပ္တိတ် ကပေါတ်မွဲမွဲဂကူမာန်ဂှ် မ္ဒးသုၚ်စောဲလဝ် ဗွဝ်သြန်၊ ဍာ်ဓတ်ကာယျသၟးဟွံက ကပေါတ်မ္ၚးသၞောဝ် ဗီုဂဥုဲၜူမာဲတံမ္ဂး သီုမ္ဒးကၠတ်ကၠောန်၊ ဒးဒုၚ်ရပ်အာတှေ် သီုဒးမံၚ်ထံၚ်ဏီတေံဂှ် ကပေါတ်ညးတံ ဆၜိုတ်တိတ်ကၠုၚ်တေံ ယဝ်ဂွိုအ်သွံ၊ ရဲရာန်ဟၟဲရတှေ် ဟွံဒးရပ်၊ ဟွံဒးကၟာတ်မွဲသာ်လေဝ် အလဵုလဵု ညးဒးဒေံါထောံကေတ်တ်ရောၚ်။
အာယုက်ဂဥုဲၜူမာဲ ကၠုၚ်အဵုဝဵုဒၟံၚ် လ္တူဂၠးတိဏံဂှ် ၜိုန်ဂၠိၚ်သ္ၚောဲကၠုၚ်ကီုလေဝ် အလဵုအသဳဍုၚ်လဵုမှ ကမၠက်ထောံဒဵုရိုဟ်ပိုတ် ဟွံမာန်ဏီတုဲ ယဝ်ပၟိက်နွံ သွက်ကၠက်ဍာံမ္ဂး ဇကုဇကုဟေၚ် ဇကုဒးပတှေ်ရ၊ ယဝ်ရံၚ်အာယုက် ညးစောဲမံၚ် ဂဥုဲၜူမာဲဏံမ္ဂး အာယုက်သၟဝ်ၜါစၞော်ဂှ် နွံ (၉၀) တၟံကၠံ ဒးဟီုရ။ ထပ်ကလေၚ်ရံၚ် ညးလုက်စုက် အုပ်ဓုပ်မံၚ်တံမ္ဂး အာညာတ်မိမတံရ။ မ္ၚးနူမိမပၠန်တှေ် ညးနွံဒၞာဲဒၠောံဗ္တောန်၊ ညးနွံဒၞာဲထိၚ်ကောပ်၊ ညးနွံဒၞာဲဟီုတွဟ်ဂးတုဲ တိုန်အာအဆံၚ်ၚ်နွံရောၚ်။ ညးစိုပ်မံၚ်အဆံၚ်ဒၠောံဗ္တောန်၊ ကောပ်ကာဲ၊ ဟီုတွံတံဝွံ နွံမ္ၚးသ္ၚိကောန်ၚာ်တံဂှ်တုဲ ပ္တဝ်ကဵုအဆံၚ်ပညာ ကေုာံ လမိၚ်လညာတ်တံမ္ဂး ဍိုက်ပေၚ်မံၚ်ဖအိုတ်ရ။ ဆဂး ညးမဒှ်မိမအပ္ဍဲသ္ၚိလ္ၚဵုတံမ္ဂး ဍာ်ဒကေဝ်ဝေတ်ဗ္တောန်ကောန်ဇာတ် ဒဵုစိုပ်ကၠုၚ် သၚ်လ္ပာ်ကၠိုဟ်ခၠၚ်မာန်ဂှ် အောန်တဴဗွဲမလောန်ရောၚ်။ အရာပရေံအိုဿီုဂှ် သတ်လဵုလေဝ် ပၟိက်ဟၟဲရ။ ကၠောန်ဒးပွသာ်လဵုတုဲ ဒးဒုၚ်ဝေတ်ဗ္တောန်ဒၟံၚ် ထတ်တ်သာသာ ဗီုလၟုဟ် ကေုာံ အန္တရာယ်ဍေံ ၜိုတ်လဵုသ္ကာတ်မြဟ်ဂၠိၚ်သ္ၚောဲမာန်ဂှ် သောၚ် ကလးကဵု သီုဟိုတ်ဖဵု ဒဵုကၠးမာန်မ္ဂး ဗ္ၜတ်ဉာဏ်ညးကဵုညး ဍေံတံ စၚ်ခြၚ်ကေတ်တ်၊ ဒုၚ်တဲကေတ်တ် ဗ္ဒေံါကၠုၚ်ဇိုၚ်ကေတ်တ်ဟေၚ်ရောၚ်။ မိမပညာအောန်မံၚ်တံဂှ် ဝေတ်မံၚ်ကီု၊ ဆဂး ဒဵုဍေံကၠိုဟ်ဂှ် ဟွံပၠိုဟ်ပၠးလဝ်မွဲ သာ် တီဆၜိုတ်ၜုၚ်တက်ဒၟံၚ် ပုမ်ဒၚ်သၟးဝွံ စၞးနူဍေံတပ်ဂှ် ထပ်တုဲ ကြာန်အာမာန်ရ။ ဂလာန် “ကောန်သမၠီု ဒးပ္တီုကဵု တၚ်တဲ” တေံ ၜိုန်နွံကၠုၚ်ကီုလေဝ် ဒးရံၚ်မံၚ် အာယုက်ဍေံ၊ အခိၚ်၊ ဒၞာဲတံဏီရောၚ်။ ကောန်ၚာ်အခိၚ်လၟုဟ် ဂွံတိုန် အာယုက်စှ်သၞာံလ္ပာ်လ္တူမ္ဂး ရပ်မံၚ်လံၚ်ဘံၚ် ဝုတ်ဗၠာဲဖအိုတ်တုဲ ဂွလေပ်ကၠုၚ်ရ။ ဒးဒုၚ်ဂွလဝ် လဒေါဝ်မၞိဟ်တှေ် စိုတ်ဂှ် ထပ်ကြာန်ကၠုၚ်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဝေတ်လေပ်ဂွံဝေတ်၊ ဍေံလေဝ်ညံၚ်ဂွိုအ်ဏာမုက်ဂွ၊ ဓရ်ကၠိုဟ်ခၠၚ်လေဝ် ဂွံလုပ် အာဂမြၚ်ဉာဏ်ဍေံတံမာန်ဂှ် ညးမဒှ်မိမတံ ဒးကတ်လ္ၚတ် ဖ္ဍိုက်ဗပေၚ်လဝ် ဍာ်ဒကေဝ်ဇကုဇကုတံထေက်ရ။ ကိစ္စဇၞော်အိုတ်မွဲဂှ် ညးမနွံဒၞာဲဝေတ်ဗ္တောန်ဂမၠိုၚ် ကာလဝေတ်မ္ဂး ညံၚ်ဂွိုအ်ဒှ်အာအရေဝ် “လၟေတ်အဲဂှ်ကေတ် ဒ္ဂေတ် အဲဂှ် လ္ပကေတ်” တေံဂှ် သ္ပသတိညိ၊ ညးဝေတ်ဗ္တောန်ဂမၠိုၚ်ဝွံ သ္ဒးဒှ်မံၚ်ပူဂဵု ‘စဳပျး’ အရၚ်ရဲဒးဒုၚ်ဝေတ်တေံလၟိုန်ရောၚ်။ သၞေဝ်ဟွံပ္တပ်တုဲ ဍိုပ်ဂၠုၚ်လုပ်ထ္ပက်ရာပ်ဂှ် ဒုဟ်ဍိုပ်ဂၠုၚ်ဟွံသေၚ်ရ။
ၜိုန်မိက်ဂွံဂစိုတ်ထောံ တၞံဆုမွဲတၞံလေဝ် အခေါၚ်လုပ်ထဗိုၚ်တံဍေံဂှ် ကေတ်ဟွံဂွံမ္ဂး ဒၞာဲသ္ပဂွံ မပ္တံကုတ်ထောံရိုဟ် ကၞက်၊ ရိုဟ်သုၚ်ဍာ်၊ ရိုဟ်ဂၠာဲစၞတံဂှ်လေဝ် ဟိုတ်တၞံဆုတေံ ဂွံချိုတ်အာသိုက်က်ကီုရ။ ပ္ဍဲပရေၚ်ဂဥုဲၜူမာဲဏံဝွံ ရဲရာန်သုၚ်ဂှ် တုပ်တဴကဵုရိုဟ်သုၚ်ဍာ်၊ ရိုဟ်ဂၠာဲစၞတၞံဆု မတွဟ်ဂး ဒၞာဲကၠောန်ပ္တိတ်ဒၟံၚ်တေံကီုရတုဲ ယဝ်ထပိုတ်ထောံ ရိုဟ်တံဂှ်မာန်မ္ဂး ဍေံဒးကၠက်ဟေၚ်ရ။ သွက်စဵုဒၞာဍုၚ်မ္ဂး ပၞော်သၞတံ ထ္ပက်ကၠုၚ်ပၞာန်မာန်ဂှ် မ္ဒးဖျေံလဝ်ဗ္ဒိုပ် ဒပ်ဒုၚ် အဆံၚ်ၚ်ဟေၚ်ရ။ ရန်တၟံကဵု မၚ်မွဲဂကူတုဲ ပွမဖျေံကၠုၚ်လဝ်ဒပ်ဒုၚ် မပ္တံအရေဝ်၊ လိက်ပတ်၊ အခိုက်ကၞာ၊ ယေန်သၞာၚ်၊ ဘာသာတံဂှ် အကာဲအရာဟွံခိုဟ်တုဲ ချပ်ခရိုဟ်ကၠုၚ်အိုတ်ရ။ လၟိဟ်ကောန်ဂကူဍေံ မၞုံဒၞာဲဒပ်ဒုၚ် လက္ကရဴအိုတ်ဏံ ယဝ်ကြအ်ယှောတ် ဝိုက်ဝုဲမံၚ်ဖအိုတ်မ္ဂး ဒပ်လေဝ်ခရိုဟ် ဂကူလေဝ်ကၠက် ဒၞာဲဏံရ။ လၟိဟ်ကောန် ဂကူတံသီုဖအိုတ် ဍိုဟ်ကေတ်စိစောန်တုဲ လိုန်ဗပိန်ထောံ နကဵုပညာမာန်မ္ဂး သၞမတွဟ်ဂး ဂဥုဲၜူမာဲဏံလေဝ် ဒးကၠက်ပ္ဍဲတံဇိုၚ် ဒပ်ဒုၚ်ဏံရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ အိုတ်ကဵုညးမဆာန်ဂကူ စိုပ်မံၚ်ဒၞာဲမိမ၊ ဒၞာဲဝေတ်ဗ္တောန်၊ ဒၞာဲအုပ်ဓုပ်ကောပ် ကာဲ၊ ဒၞာဲဟီုတွံတံညးဂမၠိုၚ် ဂကူဇကုကၠက်ကဵု ဂဥုဲၜူမာဲကၠက်၊ ကၠက်ၜါကၠက်ဏံဂှ် ရုဲစှ်ကေတ် နကဵုဂမြၚ်ဉာဏ် ဆာန်ဂကူဇကုတုဲ ကာလလျိုၚ်စိုပ်ကၠုၚ်မၞးတှေ် ဟွံပဲါက္ဍိုပ်မွဲသာ် ယိုက်ဂၠေၚ်အာညဳညဳသာသာမ္ဂး ဒှ်ပူဂဵုမာတ်ကမၠက် ဂဥုဲၜူမာဲဏံမာန်ရောၚ်ဂှ် ပ္တိုန်ထ္ၜးလညာတ် နကဵုစေတနာရအဴ။
