သ္ပဟိုတ်ကဵုပရေၚ်ပၞာန်ထိၚ်အဝဵုတုဲ ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဍုၚ် သဝ်စှေ်ကၠုၚ်သၟးဟွံက ဇွောံမစၞစသုၚ်နာနာ ဝါတ်ခဲါမာန်ရောၚ် စွံသတိညိ

သ္ပဟိုတ်ကဵု ပေဲါရုဲမာဲ ဟွံယျေလဂူတပ်တးဂးတုဲ သၞာံ (၂၀၂၁)၊ ဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ (၁) ဂှ် ဒပ်ပၞာန်ထိၚ်သီထောံအဝဵုတုဲ ပေါဲထ္ၜးဆန္ဒအလုံဍုၚ် ဇၞော်ကဵုဇြဟတ် က္တဵုဒှ်ကၠုၚ် ဒဵုကဵုတ္ၚဲဏံ၊ ကောန်ဍုၚ်ကွာန် ဇၞော်ဍောတ် သီုကောန်ၚာ်တံသက်သက် လၟိဟ်မၞိဟ်ဒးလေၚ်အာလမျီု (၄၂၃) တၠနွံမံၚ် သာ်ဝွံ ဂကောံရီုဗၚ် ကောန်ထံၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် AAPP ပတိတ်လဝ်ပရိုၚ် စၟတ်တ္ၚဲ ၂၈-၃-၂၀၂၁ ဂှ် ဗွဲမအောန်စိုတ် ဂွံတီရ။
သၞာဲဒဴ သၟာကမၠောန် ဗါန်တိုက်သြန်ပုဂ္ဂလိကဂမၠိုၚ် စးအမိၚ်ဂလာန်တၠအဝဵုပၞာန် CDM အိုတ်တုဲ ပတိတ်/ဟပၠုပ်သြန်ဟွံဂွံဂှ်ရ ၚုဟ်မးကပေါတ်နာနာတံကီု သီုၚုဟ်မးကၠေၚ်စက် သၠုၚ်တိုန်အိုတ်ကီုဂှ် ကမၠောန်သွံရာန်ၚုဲက၊ သွံရာန်ထၜိုတ်ရာဘာ ကေုာံ ကမၠောန်သွံရာန် အန်လာၚ်နာနာသာ် အလဵုအလဵု ဇူဒေါအ်အာအိုတ်ရ။
ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ကဵု ပရေၚ်ထ္ၜးဆန္ဒဂမၠိုၚ် ကၠောန် CDM ဂှ်ရ ပရေၚ်ဗါန်တိုက်သြန်ပုဂ္ဂလိကတံကီု ဌာနပလံၚ်ဗစိုပ်ဂမၠိုၚ်ကီု ပရေၚ်အာတရဴပိုတ်အာ ကေုာံ အေန်တာနိတ်ပိုတ် ရဴဝွံ စက်ယာန်ကမၠောန် ညးဍုၚ်ကွာန်နာနာတံ ဂရံက်ဂရိုက်အာအိုတ်တုဲ ဇီုကပါ်ကၠုၚ်ကဵု ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ဗီုပြၚ်နာနာသာ်ရောၚ်။
ဟိုတ်နူပၞာန်ထိၚ်သီအဝဵု က္တဵုဒှ်အာတုဲ ပရၚ်ပိုန်ဒြပ်အလုံဍုၚ်မွဲ သွက်သၞာံဏံမ္ဂး ၜိုတ် (-10%) ဟုတ်သဝ်စှေ်အာဏောၚ် ဗါန်ဂၠးကဝ် World Bank လလောၚ်တြးလဝ် အကြာဏံရ။
ရုၚ်ကမၠောန်ဂကူကြုက်တံတူအာ၊ ရုၚ်ကမၠောန်ဂမၠိုၚ်ဒးကၟာတ်အာ၊ ကမၠောန်ပိုန်ဒြပ်ဂမၠိုၚ် ဒေါအ်ဒေၚ်အာအိုတ်တုဲ ခြာဟွံလံမ္ဂး ရုၚ်ကမၠောန်သေဌဳတၠကမၠောန်သေံ ဓလိုက်လဝ်တမ်ရိုဟ် ပ္ဍဲဍုၚ်ပိုဲဏံ ၜိုတ် (၁၀၀) တၠပြၚ်ၚ် ဒးဇူအိုတ်ဏောၚ် ဥက္ကဌ ကံၚ်သဳပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ဍုၚ်ဗမာ-သေံ ဟီုလဝ်ကဵု အာစာပရိုၚ်တံရ။
မွဲအဆက်ဓဝ် ပရေၚ်ဓလိုက်တမ်ရိုဟ် ဍုၚ်သအာၚ် ဘိုအ်ဂွံလုပ်ကၠုၚ်ဟၟဲကီု ဍုၚ်အမေရိကာန် ကေုာံ ဍုၚ်ယူရောပ်ဂမၠိုၚ် ဘိုအ်ဂွံကၟာတ်လဒဵုပိုန်ဒြပ် ဍုၚ်တၠအဝဵုပၞာန်လေဝ် နွံမံၚ်ပၠန်တုဲ ပရေၚ်ကြေပ်ဂြတ်ဟီုဂှ် ဗီုလဵုဆက်ဇီုကပိုက်အာမာန် ညးမွဲလေဝ် တော်ဆဟီုလဴ ဟွံမာန်ဏီရ။
အလုံတွဵုရးဍုၚ်မန်ဝွံ သၞာံ (၂၀၁၉) အခိၚ်ကသီု ဗြဲဂူၜက်လောန်ကာဲနူသၞောတ် ဒးဘဲဒဏ်ဍာ်ဇၞော် ပွိုၚ်ၜါဂိတုပြၚ်ၚ် သၟာဗ္ၚဗွဲမဂၠိုၚ် သြောံသ္ၚု မ္ဒးဆောံလေၚ်ကၠုၚ်နာနာ၊ သၞာံ (၂၀၂၀) တုဲကၠုၚ်ပၠန် ပရေၚ်ယဲကပ်ကိုဝ်ဝေဒ် (၁၉) အလုံဍုၚ် က္တဵုဒှ်တိုန်ပြးဇးတုဲ ပရေၚ်ကူသာန်သွံရာန် ပရေၚ်ပတိတ်ကပေါတ် ပရေၚ်တဵုလွဳနာနာသာ် မ္ဒးဆောံလေၚ်ကၠုၚ်ပၠန်အိုတ်ဂှ် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ဍောတ်တ်ဇၞော်ဇၞော်သီုဖအိုတ် လေၚ်ဒေက်ကၠုၚ်လဝ် တၟာဂမၠိုၚ် ဂွံဆဵုရ။
အကြာဏံ ပရေၚ်စၞဇွောံမစသုၚ်နာနာတံ ဘိုအ်ဂွံအေၚ်ကၠောဝ် ဒှ်တၞောဝ်ဝါတ်ကျာတ်ကၠုၚ် မာန်ဏောၚ် နကဵုဂကောံဇွောံမ ကုလသမဂ္ဂ WFP လေဝ် ကဵုလဝ်သတိ နွံမံၚ်ကီုရောၚ်ဒှ်တုဲ ယဝ်ရ ပေါဲထ္ၜးဆန္ဒတံဏံ သ္ၚိတ်ဇြအာဒှ်ကၠာ ဘဲကၞောဝ်မွဲထပ်ပၠန် ပြသၞာပဋိပက္ခတၟိ က္တဵုဒှ်ကၠုၚ်မာန်ရောၚ်။
ဟိုတ်ဂှ်တုဲ နကဵုညးဍုၚ်ကွာန်မန်တံ ကေုာံ ကောန်တွဵုရးမန်တံဝွံ ဥတုပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဟွံတၟးဇးဏီ ဗီုအခိၚ်လၟုဟ်ဏံဂှ် စပ်ကဵုပရေၚ်ဇွောံမ စၞစသုၚ်နာနာ ညံၚ်ဂွံပကောံပကေဝ် ဒေပ်စွံလဝ် မွဲကသီုမာန် ညးညးအဲအဲ သတိနွံနွံ ၜိုတ်ထေက်ကြိုက် ညံၚ်ဂွံပလေဝ်ပလေတ်လဝ်မာန် နကဵုစေတနာ မိက်ဂွံဖတိုက်ဖအောဝ်ဏာရအဴ။