အံက်သာ (တံၚ်ပရၚ်)
ပ္ဍဲလိုက်လောကဏံ မူရဴကမၠောန်မွဲပိုဲကၠောန်န် ပရေၚ်လောကုတ္တဵုဒှ်ဒှ်၊ ပရေၚ်လောကဳဒှ်ဒှ်၊ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဒှ်ဒှ် ရေၚ်တၠုၚ်ကၠောန်ဏောၚ်မ္ဂး ဂၠံၚ်တရဴ ညံၚ်ဟွံဂွံဗၠေတ် တိုၚ်ပ္ကဴရန်တၟံကဵု သ္ဇိုၚ်ကမၠောန်သ္ဒးကၠောန်ဂှ် သ္ဒးကၠးသ္ဒးတၟးဒၟံၚ် ပ္ဍဲဇဴညာဏ်တုဲ သ္ဒးနွံကဵု သမ္မာဒိဌိရောၚ်။
လညာတ်ဍာံပြ လညာတ်သမ္မာဒိဌိဟၟဲမ္ဂး လ္ပာ်လက္ကရဴတေံ အတိုၚ်ဓရ်ကျာ်တွံလဝ်ဂှ်ရ ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ကဵု ကမၠောန် ပိုဲကၠောန်လဝ် ကံဂှ် ကၠုၚ်ကဵုဖဵုကဵုပိုဲ ကသပ်ဍာံပြလေဝ် ပိုဲတံချပ်ဟွံဒှ်၊ ဂလာန်ဍာံပြလေဝ် ပိုဲတံဟီုဟွံဒှ်၊ ကမၠောန်ဍာံပြလေဝ် ကၠောန်ဟွံဒှ်၊ သတိဍာံပြလေဝ်ဟၟဲကၠုၚ်၊ ဇြဟတ်ဍာံပြလေဝ် ဂိုတ်ဂစာန်ပတိတ်ဟွံမာန်ကၠုၚ်တုဲ ဂၠံၚ်တရဴဘဝပိုဲ ဂြုဲဂြက်စှေ်အာဨကန်ရောၚ်။
အခိၚ်ကာလတ္ၚဲဏံ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဍုၚ်ပိုဲ အဃောပတဝ်အာမံၚ်ကဵု ဂၠံၚ်တရဴကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံ ဖေဝ်ဒရေဝ်ဒဳမဵုကရေဇြဳဂှ် တၠအဝဵုတံကြတ်ဒၞါထောံ ဂၠံၚ်တရဴပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဆိုအ်ဗလီုလာ်အာ ညောန်ကဵုကြပ်သရိုဟ်အာရ၊ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကၟိန်ဍုၚ်ပိုဲဂှ် နူကဵုခေတ်ပၞာန် လုပ်ပေါဲဗတိုက် နကဵုနဲကဲဂစိုတ်ဂယိုၚ်ညးသ္ကံဂှ် ပြံၚ်သၠာဲကၠေံ နဲကဲတက်ကျာသဳကၠဳလ္တူခုၚ် နူဂှ်မွဲက္ဆံၚ် လၟုဟ်က္လေၚ်စိုပ်အာ နဲကဲပကီုပရာပ် ဂစိုတ်ဂယိုၚ်ညးသ္ကံ နကဵုလွဟ်ပၠန်ရ၊ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဍုၚ်ပိုဲဏံ ညံၚ်သ္ဂောံၜိုဟ်သိုဟ်မာန်ဂှ် မ္ဒးဗတိုက်သရိုဟ်ကၠေံ တၠအဝဵုမကြတ်ဒၞါလဝ် ဂၠံၚ်တရဴကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံ ဖေဝ်ဒရေဝ်ဒဳမဵုကရေဇြဳတုဲ သ္ဇိုၚ်သၞောဝ်ဒက်ပတန်ဍုၚ် မဍိုက်ပေၚ်တဴကဵုရှ်သာ ကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံ ဖေဝ်ဒရေဝ်ဒဳမဵုကရေဇြဳ ညးဍုၚ်ကွာန်ကောန် ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂမၠိုၚ် ဒုၚ်တဲမာန် ညံၚ်ဂွံမံက်ဂတဝ်ဂှ် ဒှ်တဴတာလျိုၚ် အလုံကောန်ညးဍုၚ် မၞုံပၟိက်ကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံ ဖေဝ်ဒရေဝ်ဒဳမဵုကရေဇြဳတံ သီုညးဖအိုတ်ရောၚ်။
ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကၟိန်ဍုၚ်ပိုဲ ကာလလၟုဟ်ဏံ ကာလပိုဲတံကျောဝ်သ္ၚဳ ပါလုပ်ချဳဓရာၚ်မ္ဂး ဣလဵုဍာံ ဣလဵုဟွံဍာံ၊ ဣလဵုဒး ဣလဵုဗၠေတ်၊ ဣလဵုဓဝ်ယာ ဣလဵုဟွံဓဝ်ယာ ပါ်ပါဲကဵုချိုတ်ပၠိုတ်တုဲ ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ကဵု ပရေၚ်ဂုဏ်ဖဵုပူဂဵုဇကု၊ ဂုဏ်ဖဵုဂကောံဇကုသၟး ညံၚ်ဟွံဂွံဒှ်၊ လ္တူဓဝ်ဍာံ ညံၚ်သ္ဂောံရံၚ်ကျောဝ်လေပ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဇကု ညံၚ်ရဴသ္ဂောံနွံကဵု သမ္မာဒိဌိဂှ် ပၟိက်ဇၞော်တဴဗွဲမလောန်ရ။
ကၟိန်ဍုၚ်ပိုဲဏံ တၚ်ကော်ဆောဇၞော်အိုတ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တ္ၚဲဏံဂှ် ပရေၚ်ဒေါံပန်ပှော် အလုံဍုၚ် ဂွံဒှ်ကၠုၚ်မာန်၊ ပရေၚ်ရုန် ဂစာန်တိတ် နူဘဝဒိုက်ဂတ် ဂွံအံၚ်ဇၞးမာန်၊ ပရေၚ်သၞောဝ်ဥပဒေ ညံၚ်သ္ဂောံအုပ်ဓလီုမာန်၊ ပရေၚ်ဒက်ပတန်ကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံဖေဝ်ဒရေဝ်ဒဳမဵုကရေဇြဳ ဂွံမံက်ကၠုၚ်မာန်ဂှ် ပရေၚ်ဗတိုက်သရိုဟ်သၞောတ်တၠအဝဵုဂှ် ဒှ်တၚ်ပၟိက်ဇၞော်မွဲရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ကာလပိုဲကၠောန်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် သွက်ဂွံဒက်ပတန် ကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံ ဖေဝ်ဒရေဝ်ဒဳမဵုကရေဇြဳမ္ဂး ပိုဲသ္ဒးရံၚ်ပရေၚ်ဂုဏ်ဖဵုကၟိန်ဍုၚ် လညာတ်ဍာ်ဇမၠိၚ်ဒးနွံမှ ဒှ်လညာတ်ဍာံ နွံကဵုလညာတ်သမ္မာဒိဌိရောၚ်။
သာ်ဂှ်ဟွံသေၚ် ဂုဏ်ဖဵုဍာ်ဇမၠိၚ်သွက်ကၟိန်ဍုၚ်ဂှ် ဟွံသ္ပလဝ်အဓိက ရံၚ်ကဵုဂုဏ်ဖဵု သွက်ဇကု၊ သွက်ဂကောံဇကု၊ သွက်ဂကူဇကု သၟးသၟးမ္ဂး ဟွံဒှ်လညာတ်ဍာံ ဟွံဒှ်လညာတ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်သမ္မာဒိဌိရောၚ်၊ မုဟိုတ်ရောဟီုမ္ဂး လညာတ်သာ်ဂှ်ဂှ် ဒစဵုဒစးဒၟံၚ်ကဵု ဂုဏ်ဖဵုမၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ကဵု ဆန္ဒမၞိဟ်ဂမၠိုၚ်တုဲ ဒှ်ဒၟံၚ်လညာတ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မိစ္ဆာဒိဌိ အခေါၚ်အရာတၟေၚ်သွက်ဇကုကဵု သွက်ဂကောံဇကုသၟးတုဲ ဒှ်မၞိဟ်စိုတ်ဓာတ်က္ဍန်ဂြက်ရ၊ မံၚ်တန်တဴဒၟံၚ် ပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်တုဲ ဟၟဲကဵုစိုတ်ဓာတ်ကၟိန်ဍုၚ် ဒှ်လညာတ်ဗၠေတ်မွဲရောၚ်။
ပ္ဍဲကဵုပိုဲသ္ၚဳဂၠိပ် ပဋိပက္ခ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ပ္ဍဲကဵုကာလတ္ၚဲဏံဂှ် မ္ဒးညာတ်ကေတ်ဗွဲမကၠးဖ္ဍးတုဲ ဒးပိုတ်သ္ကုတ်ထေက်ရောၚ်၊ သၞောတ်ကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံ ဖေဝ်ဒရေဝ်ဒဳမဵုကရေဇြဳ ညးဍုၚ်ကွာန်ကောန်ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂမၠိုၚ် နွံပၟိက်ဂှ် ညးလဵု၊ ဂကောံလဵုမွဲနွံပၟိက်တုဲ မိက်ဂွံဒက်ပတန်မံၚ်ဂှ်ရော? ညးလဵု၊ ဂကောံလဵုမွဲ ဟၟဲပၟိက်တုဲ ဟွံမိက်ဒက်ပတန်မံၚ်ဂှ်ရော? ညာတ်ဒၟံၚ်ကၠးကၠးရ၊ ညးမပလီုပလာ်ဒၟံၚ် ဂၠံၚ်တရဴကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံဖေဝ်ဒရေဝ်ဒဳမဵုကရေဇြဳ ညးမဗ္ဂေတ်ပထုဲဒၟံၚ် ဂၠံၚ်တရဴ ကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံ ဖေဝ်ဒရေဝ်ဒဳမဵုကရေဇြဳ ညံၚ်သ္ဂောံလ္ဇလ္ဇုဲအာ မွဲဒမြိပ်ဂှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန်တၠအဝဵုမွဲဂအုမ် ကေုာံ ဂကူဗၟာဆာန်ဂကူစိုပ်တၞုၚ်တၞးမွဲဂအုမ်တံဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲကဵုမၞိဟ်တံဏံဂှ် ဟၟဲကဵုလညာတ်ဍာံပြ ဟၟဲကဵုလညာတ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်သမ္မာဒိဌိ ဒှ်ဒၟံၚ်မၞိဟ်ယုတ်တ် နွံကဵုလညာတ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မိစ္ဆာဒိဌိရောၚ်။
ညးမၞုံပၟိက်ကဵု အခေါၚ်အရာတၟေၚ်တံဂှ် ဗက်အာလက္ကရဴတၠအဝဵုတံတုဲ ဗ္ၜူကဵုအဝဵု ဟွံရံၚ်မုက်မတ်ညးဍုၚ်ကွာန်တံရ၊ ဍံၚ်ကွာ်ဗက်အာ လက္ကရဴတၠအဝဵုတံတုဲ ချူတဴဒၟံၚ် ဝၚ်ပရေံပရေံအိုတ်ရ၊ လ္ၚဵုမွဲစွံမုဟီုရောမ္ဂး ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဟီုဂှ် ယျဵုလ္ဂူတပ်တးမံၚ်ဟွံဂွံ ဒးဂံၚ်ယုတ်ဏောၚ်၊ ဒးဂံၚ်ဓဇန်ဏောၚ်၊ ဒးဂံၚ်လီဏောၚ်၊ ဒးဂံၚ်ဠာန်ဏောၚ် ဂလာန်ဝေါဟာဗီုတံဏံ လောန်ကၠုၚ်မွဲအခိၚ်တေံ ၜိုန်ရညးလ္ၚဵုဒုၚ်တဲမာန်ကီုလေဝ် ခေတ်ကာလတ္ၚဲဏံ ညံၚ်ကဵုဟွံကိတ်ညဳ ဟွံဒးရောၚ် မိက်ဂွံသ္ဂးရ၊ ဟွံဒးထံက်ထ္ၜး သ္ၚောဲသ္ၚောဲရ၊ ထံက်ထ္ၜး နကဵုတၠအဝဵု ပ္ဍဲဍုၚ်ပိုဲဏံတှေ် ညာတ်ကၠးတၟးဒၟံၚ် ညံၚ်ရဴလ္ဒောဝ်တ္ၚဲဒၚ်ၚ်ရ၊ သွက်သ္ဂောံဒးရိုဟ်ရေၚ်ဟၟဲရောၚ်။
ညးလ္ၚဵုပၠန်ဂှ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဟီုဂှ် ညံၚ်ကဵုဟွံဆေၚ်ကဵုညးတံတုဲ “ဒှ်ကေတ်အဂှ် မုဟွံဆေၚ်ကဵုဇကု ဇကုလ္ပပထုဲကဵုဍေံတှေ်တုဲ ကမၠောန်ဇကုရ ဇကုကၠောန် ဍေံဂွံပဇကု ဍေံဟွံဒှ်” ဟီုတဴသာ်ဏံနွံရ၊ ဒဒှ်ရဍေံဆက်စပ်ဒၟံၚ်ဖအိုတ်ဂှ် ဟွံတီလဝ်တုဲ ဟီုဂးမံၚ်ရ၊ ဆက်စပ်မံၚ်ဍာံဟွံဍာံ သွဟ်စမ်ရံၚ်ပုစ္ဆာသၟဝ်ဏံမ္ဂး တီကၠးရ၊ မၞးလေဝ် ဟွံကၠောန်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် စိုတ်လေဝ်ဟွံလုပ်စ ပထုဲလေဝ် ဟွံပထုဲမံၚ်ရရမ္ဂး ကာလတ္ၚဲဏံ “မၞးပၟိက်ကိစ္စေဇၞာ်မံၚ် ကောန်/မိ/မ/သမ္ဘာ/တၠသ္ၚိ/ကော/ဒေံ မၞးမွဲမွဲတၠ လမျီုလေဝ် ညောန်ကဵုကြပ်အိုတ်ရ ဒှ်လေဝ် ဒှ်မံၚ်အခိၚ်ကြပ်သ္ဂာဗ္တံရ၊ စၟဳလေဝ်စၟဳဒၟံၚ်မၞးဏောၚ် ယဝ်ဒှ်သာ်ဂှ်မ္ဂး နာဲအာဆဵုဂဗဂွံဟာ?” ပုစ္ဆာမွဲပၠန် “မၞးအဃော အာတရဴ ဍိုက်အာကွဳစက်/ကွဳပၟတ် လ္ၚုလၞုဟ်ဒကုဲ မိက်ဂွံပံက်ဗဵုဝေၚ်အေန်တာနေတ် ပ္ဍဲဖုၚ်မၞးမ္ဂး မၞးဗဵုဂွံဟာ?” ပုစ္ဆာမွဲပၠန် “သဘၚ်နက်သတ်ကွာန်မၞးတံ ဒးဗဒှ်ပေါဲပၠန်ဏောၚ်မ္ဂး ဗဒှ်ဂွံဟာ?” ပုစ္ဆာၜိုတ်ဏံ မၞးသွဟ်စမ်ရံၚ်မ္ဂး မၞးၜိုန်ရဟွံပထုဲကဵု ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကီုလေဝ် ဒဒှ်ရပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဆက်စပ်မံၚ်ကဵုမၞးဂှ် မၞးကၠးအာရောၚ်။
ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဟီုမ္ဂးဂှ် ပိုဲတံဟွံမိက်ဆေၚ်စပ်ကဵုဍေံလေဝ် ဍေံမလေပ်ဆေၚ်စပ်ကဵုပိုဲရ၊ ပိုဲဟွံပထုဲကဵုဍေံလေဝ် ဍေံလုပ်ပထုဲ ပ္ဍဲပိုဲရ၊ မုဟိုတ်ရော? ဟိုတ်နူကဵု အရာရာအိုတ်သီုဂှ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဖအိုတ်တုဲ ဆက်စပ်ဒၟံၚ်ဖအိုတ်ရ၊ ဍေံဆက်စပ်မံၚ်ကဵုပိုဲဖိုဟ် ပိုဲမံၚ်ထောံသာသာသ္ပအ်အ်မ္ဂး ပိုဲတာလျိုၚ်ဟွံပြေရောၚ်၊ တာလျိုၚ်ဂွံပြေဂှ် ဇၟာပ်ညးဇၟာပ်အဲ မ္ဒးရုန်ဂစာန် သွက်ဘဝပိုဲ ဂွံနွံကဵုအခေါၚ်အရာ ဗၠးဗၠးၜးၜးထေက်ရောၚ်၊ ကၟိန်ဍုၚ်ပိုဲဏံ ဒှ်မံၚ်ကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံဂကူဇဳတုဲ ညံၚ်ဂွံနွံကဵုအခေါၚ်အရာမၞိဟ်မာန်ဂှ် ဒးဒက်ပတန် ကၟိန်ဍုၚ် ပံၚ်ကောံဖေဝ်ဒရေဝ်ဒဳမဵုကရေဇြဳဟေၚ်ရောၚ်၊ ဂွံဒက်ပတန်ကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံဖေဝ်ဒရေဝ်ဒဳမဵုကရေဇြဳဂွံဂှ်လေဝ် ဒးဗတိုက်သရိုဟ်ကၠေံ ဂကောံတၠအဝဵု၊ ဂကောံမဟာဝါဒဳဂကူတံရောၚ်။
နဲဗတိုက်သရိုဟ်တၠအဝဵုဂှ် နွံဂၠိုၚ်ကဵုနဲရ၊ တန်တဴကဵုတၠအဝဵုတုဲ ဒးစကာနဲကဲရ၊ တက်ကေတ်ကျာဟွံဂွံမ္ဂး ဒးသုၚ်စောဲနဲကဲရပ်လွဟ်ရ၊ နဲကဲရပ်လွဟ်ဂှ် တန်တဴကဵုဇြဟတ်ဒပ်ပၞာန်ကဵု ဍာ်ဒ္ကေဝ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဍိုဟ်ကေက်ရ၊ ပေါဲဗတိုက်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဟီုဂှ် ကာလသီဇာတ်မ္ဂး ဒးတုဲနကဵုပရေၚ်တက်ကျာရ၊ မပ္တံကဵု ပေါဲထ္ၜးဆန္ဒ၊ ချဳဓရာၚ်ဇြဳဒဳအေမ်၊ ပၠန်ဂတးရပ်လွဟ်တံဂှ် ဒှ်ဆဇိုၚ်တဲပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် မွဲကဏ္ဍရ၊ ဇိုၚ်တဲပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဟၟဲမ္ဂး ပေါဲအံၚ်ဇၞးပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်လေဝ်ဟၟဲကီုရ၊ ပ္ဍဲအရာကဵုသ္ဂုတ်သွာတ် ပ္ဍဲဝိုၚ်တက်ကျာဂှ် တန်တဴ မံၚ်ကဵုဇြဟတ်ဇိုၚ်တဲတုဲ ကဵုတဴသ္ဂုတ်သွာတ်ရ၊ ပ္ဍဲကဵုခေတ်တြေံတေံ ဂစိုတ်ဂွံဨကရာဇ်မ္ဂး ဂွံဒှ်ဨကရာဇ်ရ၊ လၟုဟ်ဂှ် ဗီုခေတ်တြေံတေံ ဟွံသေၚ်၊ ယဝ်ရရပ်လဝ်လညာတ် ဝေၚ်တက်ကျာဟၟဲ ပန်ဂစိုတ်ကေတ်ဟေၚ် ဇြဟတ်ဇၞော်တှေ် မာန်မ္ဂး သၟာပၠန်ဂတးတံလေဝ် ကၠာဲဒှ်အာတၠအဝဵု ဟၟဲကဵုလညာတ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဍာံပြ ဒှ်အာလညာတ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မိစ္ဆာဒိဌိရောၚ်။
သရုပ်ကၠေံလိက်ပရေၚ်ဝွံမ္ဂး ပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်ပိုဲဏံ ဇၟာပ်မၞိဟ်မတန်တဴဒၟံၚ် အလုံအိုတ်သီုတံ သွက်ဂွံဒက်ပတန် ကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံ ဖေဝ်ဒရေဝ်ဒဳမဵုကရေဇြဳမာန်ဂှ် တာလျိုၚ်နွံဒၟံၚ်ရောၚ် မိက်ဂွံထံက်ထ္ၜးဏာကီု၊ နကဵုညာဏ်သမ္တီ ညံၚ်သ္ဂောံနွံကဵုလညာတ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်သမ္မာဒိဌိတုဲ ညံၚ်ဂွံတိတ်ဗၠးနူအဂတိ ဒးတှေ် ဗီုဒး၊ ဗၠေတ်တှေ် ဗီုဗၠေတ်၊ ဗဗွဲဓဝ်တှေ် ဗီုဗဗွဲဓဝ်၊ ဟွဲဗဗွဲဓဝ်တှေ် ဗီုဟွံဗဗွဲဓဝ် ညံၚ်ရဴဂွံမၚ်မွဲအာဓဝ်ဍာံတုဲ ညံၚ်ဟွံဂွံဒုၚ်ဒးတဲ အခေါၚ်အရာတၟေၚ်သွက်ဇကုမွဲဓဝ်၊ သွက်ဂကောံဇကုမွဲဓဝ်ဂှ် သ္ဒးသ္ၚဳဂၠိပ်ပါ်ပါဲ ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်တုဲ လ္ပဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် လညာတ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မိစ္ဆာဒိဌိညိ၊ ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် လညာတ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်သမ္မာဒိဌိတုဲ လုပ်အာပေါဲဗ တိုက် သွက်ဓဝ်ဍာံအိုတ်ညိ ဖတိုက်ဖအောဝ်ဆဝ်ဗ္ၚုဟ်ဏာ နကဵုလိက်ပရေၚ်ဝွံရောၚ်။
