နာဲမာန် – ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာဝွံ ကော်ခဴစဒၟံၚ်ခေတ်အဆက်က် ကၟိန်ဍုၚ်(ပြည်ထောၚ်စု)နွံကၠုၚ်ဗွဲမလံလရ။ ပွမကော်ခဴကၟိန်ဍုၚ်သာ်ဏံဂှ် ဗၠေတ်ဒၟံၚ်ကဵုပရေၚ်ဒဒှ်ရောၚ် အစာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဝှ်ကြံၚ်တံ ဟီုသ္ဂုတ်သွာတ်ရ။ အဓိပ္ပဲါညးတံဟီုဂှ် “ပွမဒှ်ကၟိန်ဍုၚ် ပံၚ်ကောံဟီုဂှ် မွဲဍုၚ်ကဵု မွဲဍုၚ်ပံၚ်ဗစပ်လဝ်တုဲ ကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံ(ပြည်ထောၚ်စု)ကော်စရ။ အကာဲအရာ ဍုၚ်ဗၟာလၟုဟ်ဂှ် ဒက်ပ္တန်လဝ်ဗီုပြၚ် တွဵုရးဍုၚ်မွဲကဵုမွဲဟွံသေၚ်၊ ဒက်ပ္တန်ပံၚ်ပကောံလဝ် တွဵုရးဍုၚ်ဂမၠိုၚ်ဟေၚ်ရ။
ဟီုဗတ်အၚ်္ဂလိက်မ္ဂး Union of Myanmar ဟွံသေၚ်၊ ဒးဒှ် United States ရောၚ် အစာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံ ထံက်ထ္ၜးရ။ ဗီုကဵုတွဵုရးပံၚ်ကောံ ဍုၚ်အမေရိကာန်ပံၚ်ကောံလဝ် (၅၀)တွဵုရးဂှ်ကီုရ။ အကာဲအရာကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာဂတလေဝ် သွက်ဂွံဒက်ပ္တန်အာ နဗီုပြၚ်တွဵုရးကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်မ္ဂး အကာဲအရာလၟုဟ်ဏံ ဗီုပြၚ်(၈)တွဵုရးဍုၚ်ပံၚ်ကောံ သ္ဒးဒှ်ထေက်ရ။ ပ္ဍဲကဵုတွဵုရးဍုၚ်ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်ဂှ် တွဵုရးဍုၚ်ဂကူဗၟာလေဝ် ဒးပါလုပ်အကြာကောန်ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂမၠိုၚ်ကီုရောၚ်။
အနာဂတ်ဂတမ္ဂး အတိုၚ်ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်ကဵု ရဲဗော်ဒစဵုဒစးလ္ၚဵုတံလုပ်ဒၟံၚ်ပေဲါဗ္တိုက်နဗီုပြၚ် ရး(၇)ရး ကဵု ကောန်ဂကူ(၇)တွဵုရးဂှ် ဟွံစှေ်သၞောတ်ကဵု ပရေၚ်ဒဒှ်ပကတိရုပ်ရ။ အခိၚ်ဂှ်မ္ဂး ၝောံဍုၚ်(ပြည်မ) ကဵု တွဵုရး(ပြည်နယ်)ပါ်ပရးထောံ ဟွံဂွံရ။ ပရေၚ်အခေါၚ်အရာအိုဿီု ဒးတုပ်သၟဟ်ဖအိုတ်ရ၊ ဂကူဍောတ် ဂကူဇၞော်လေဝ် ဟွံဒးပါ်ခြာရ။ သ္ဒးဒှ်ကောန်ဂကူ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်မွဲစွံ ဖအိုတ်ရ။ ဗီုပြၚ်လၟုဟ် ဂကူဗၟာဂှ် ဒှ်ဂကူဇၞော်တုဲ သှေ်သၟေဟ်ဒၟံၚ်ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံဂှ် သ္ပလဝ်ဂကူဍောတ်ဂှ် ပါ်စွံကဆံၚ် ဟွံဂွံရ။ အခေါၚ်အရာနာနာလေဝ် သ္ဒးဒှ်သာ်ဂှ်ကီုရ။ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်၊ ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်၊ ပရေၚ်မၞိဟ်၊ ပရေၚ်ပၞာန် ကဆံၚ်ဒးတုပ်သၟဟ်ဖအိုတ်ရ။ ကာလစိုပ် အခိၚ်ဂှ်မ္ဂး ညးမွဲဒကေဝ် အဲမွဲဒကေဝ် ဟီုမာန်ရ။ ဗီုကဵုအ္စာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် နာဲယက္ခကေၚ်လဴလဝ် ကၠာညးဟွံဒးထံၚ်ပွိုၚ်မွဲသၞာံဂှ် “ဂကူဗၟာတံဂှ် ဥပမာဗီုကဵု ဍေံတံပရအ် ဍာ်တှ်ဗူ(နို႕ဆီဗူး)ပ္ဍဲကဵုဆေၚ်ဖျာ သမဝါယမရ၊ ညးတံဂၠံက်ကဵု ဍာ်တှ်ဗူ ကောန်ဂကူမွဲဂကူမ္ဂး ဂကူဗၟာညးတံလေဝ် ဂၠံက်စုတ်မွဲဗူကီုရ၊ တုဲဒှ်အိုတ် ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ် တံဂွံညးမွဲ မွဲဗူတှေ် ဂကူဖအိုတ်ဂွံအာ(၇)ဗူ၊ ဖအိုတ်ဂကူဗၟာလေဝ် ဂွံဏါ(၇)ဗူကီု နနဲသာ်ဂှ်ရ”သာ်ဏံ အစာယက္ခ ကေၚ်သောၚ်ကလးလဝ် ပ္ဍဲဘာသာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်နွံရ။
သၞောဝ်(၂၀၀၈)လက်ထက်အလဵုအသဳပၞာန်လးဓဇက်လဝ် ပွိုၚ်(၁၃)သၞာံ တိတ်နူသဘၚ်သဳကၠဳတၞံဇြဲၜါတၞံ(လ္ဂုၚ်)ဂှ် ဟွံတၞဟ်ခြာနူ ဗီုပြၚ်ပါ်ပရအ် ဍာ်တှ်ဗူ အ္စာယက္ခသောၚ်ကလးလဝ်တေံဂှ်ရ။ ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဒစဵုဒစး ဗွိုၚ်ပ္ဍဲ ဗွိုၚ်မ္ၚးဂမၠိုၚ်ကီု ဟွံစှေ်စိုတ်ကဵုသၞောဝ်(၂၀၀၈)ကီုလေဝ် ဗ္တိုက်သရိုဟ်ပလီုဖျေံထောံဟွံမာန်ရ၊ ပဲါနူဗော်အလဵုအသဳ ဗော်ကျဖေါအ်တုဲ ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ချပ်ဇန်ဒၟံၚ် သွက်ဂွံပဠေဝ် သၞောဝ်အိုတ်ကီုရ။ သွက်ဂွံပဠေဝ်သ္ဇိုၚ်သၞောဝ်ဥပဒေဒက်ပ္တန်ဍုၚ်ဂှ်ရ ဗော် NLD ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳတံ ကလေၚ်ပ္တန်အခေါၚ်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တၟိတုဲ လုပ်ဒုၚ်ပေဲါရုဲမာဲအကြာရ။ ဒဝ်သုကျဳ လုပ်ပေဲါရုဲမာဲဂှ် ကောန်ဂကူ လ္ၚဵုညာတ် ဒဝ်သုကျဳတံ လုပ်ပံၚ်ကဵုအလဵုအသဳ သမ္မတတိၚ်သိၚ်ယျရောၚ် ဗီုဏံညာတ်လေဝ်နွံရ။
နကဵုဥက္ကဌဇၞော်ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ နာဲထဝ်မန်ဟီု ဟိုတ်ဗော် NLD ဂွံလုပ်ဒုၚ်ပေဲါရုဲမာဲဂှ် “ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳဒှ်ဓဝိၚ် ဂွိၚ်ဖေက် ဍုၚ်ဗၟာ ဒှ်ပၞာန် ဗီုဍုၚ်လေပ်ပျာရောၚ်၊ ပၞာန်တမ်ကညၚ် ဗီုကဵုလေပ်ပျာ ပၞာန်အပ္ဍဲဍုၚ်က္တဵုဒှ်လဝ်ဂှ် ဟလဵုသ္ပလေဝ် ဍေံဟွံကွဵုဒှ်တွဵုတုဲတှေ် ညးလုပ်ထိၚ်ထောံရောၚ်၊ ညးဒစဵုဒစးကဵု လညာတ်ကောန်ဂကူတံတုဲ ညးတံလုပ်ပေဲါရုဲမာဲဟွံသေၚ်ပုဟ်၊ ဒဝ်သုကျဳ လုပ်ပံၚ်ကဵုအလဵုအသဳယျရောၚ် ဟီုဟွံဂွိုအ်ပုဟ်”သာ်ဏံ ဥက္ကဌဗော်ဍုၚ်မန်တၟိဂှ် ဟီုပ္ဍဲကာလ ပေဲါကောံဓရီုဇၞော်ပရေၚ်ဂကူမန် အလန်ဆဌမတုဲကၠုၚ်တေံရ။
လ္တူဗော် NLD လုပ်ပေဲါရုဲမာဲဂှ် ရဲခါတ်အကာဲပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဗွဲမဂၠိုၚ်တံ ညာတ်ကေတ် ပ္ဍဲကဵုစၠတ်ထဝ်နာနာတေံ ဒၞာဲသွက်ဂွံဒုၚ်ရုဲနွံ(၄၈)ဒၞာဲရတှေ် ၜိုန်ရ ဗော် NLD ဇၞးမာဲ အတိုၚ်(၄၈)ဒၞာဲဟီုကၠာလေဝ် ပ္ဍဲစၠတ်ထဝ်ဂှ် ညးစၞးဗော်ဇကု ဒှ်မံၚ် လၟိဟ်ဗွဲအောန် ဆဗၞတ်ပိဂအုံ မွဲဂအုံလေဝ်ဟွံဒှ်တုဲ ပၟိက်ဗော်ညးတံမိက်ဂွံဒှ်ကီု သွက်ဂွံပဠေဝ်သ္ဇိုၚ်သၞောဝ်ဥပဒေဍုၚ်ဟီုဂှ် ဟွံလောဲဏီပုဟ် ဗီုဏံအခါတ်အကာဲကၠုၚ်လဝ်ရ။
ညးသ္ၚဳဂၠိပ်လ္ၚဵုတံပၠန်ဂှ် ဗော် NLD ကဵု ဒဝ်သုကျဳဂှ် ဟွံတုပ်ကဵုဗော်တၞဟ်ဟ်တံတုဲ လ္တူပူဂဵု ဒဝ်သုကျဳလေဝ် ဟွံတုပ်ကဵု ပူဂဵုတၞဟ်ဟ်တံပၠန်ဂးရ။ ယဝ်ရ ဗော် NLD ကီု ဒဝ်သုကျဳကီု လုပ်စိုပ်အာပ္ဍဲကၠတ်ထဝ်တေံမ္ဂး ညးစၞးကၠတ်ထဝ်ကၠုၚ်နူ သွာၚ်ပၞာန်ကီု ညးစၞးဗော်ကျဖေါအ်တံကီု သွက်ဒးဂရံက်ဂရိုက်အာ နွံတၟာဂလိုၚ်ရောၚ် သာ်ဏံလေဝ် ရမျှာၚ်အခါတ်အကာဲဗြုမံၚ်ရ။
ဂလာန်ဒဝ်သုကျဳ တုဲကၠုၚ်ကာလတ္ၚဲကၟိန်ဍုၚ်ဖေဖဝ်ဝါရဳ(၁၂)ဂှ် “ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်တံဂှ် ကာလပေဲါရုဲမာဲ(၁၉၉၀)တေံ လေဝ် လုပ်ကၠောန်ကၠုၚ်လဝ်မွဲစွံ၊ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်တံလေဝ် ဒးလဝ်ထံၚ်မွဲစွံ၊ ပ္ဍဲကဵုအခေါၚ်အရာလၟုဟ်ပၠန် သ္ပသ္ကအ်ကဵု ဗော်ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ် UNA တုဲ ပံၚ်တောဲကၠောန်အာကမၠောန် ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်ရောၚ်”ဗီုဏံ ဒဝ်သုကျဳ မြော်ဏာဂလာန်တုဲ ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ် ဒုၚ်တဲလ္တူဂလာန် ဒဝ်သုကျဳဂှ်ရ။
“သွက်ဂွံဗ္တိုက်သရိုဟ်ဖျေံ သ္ဇိုၚ်သၞောဝ်ဥပဒေဍုၚ်(၂၀၀၈)ဂှ် ဒဝ်သုကျဳတံမွဲဗော်ရနွံ၊ ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်တံဂှ် ဟလဵုပ လေဝ် ဗ္တိုက်သရိုဟ်ဖျေံဟွံမာန်ပုဟ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ကောန်ဂကူတံ ဒးပံၚ်တောဲကဵု ဗော်ဒဝ်သုတံတုဲတှေ် ထေက်ကဵုဒးချဳ ဒရာၚ်အာထေက်၊ မုက်ဒပ်ပံၚ်ကောံ UNA လ္ပာ်ဇကုဏံလေဝ် ဇကုဒးပခိုၚ်လဝ် တေံအကွက်ပေဲါရုဲမာဲ(၂၀၁၅)တေံ ဇကုဒးပဠေဝ်လဝ် နူလၟုဟ်ကီုရောၚ်”ဗီုဏံ ဒုဥက္ကဌ ဗော်မန်ဒဳမဝ် နာဲတေန်အံၚ်(နာဲတၠနန်) ဟီုလဝ်နွံရ။
နူကဵုဗော် NLD လုပ်ပံက်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တၟိ လုပ်ဒုၚ်ပေဲါရုဲမာဲရောၚ်ညးတံလလောၚ်တုဲဂှ် ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ရုဲလဝ်မာဲမွဲစွံကဵု ဗော် NLD ဗော်ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်လေဝ် ချပ်ဇန်ကၠုၚ်သွက်ဂွံပံက်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်တၟိနွံကီုရ။ ကောန် ဂကူဗွဲဂမၠိုၚ်ဂှ် ဗော်လုပ်လဝ်ပေဲါရုဲမာဲ(၂၀၁၀)ကဵု ဗော်လုပ်လဝ်ပေဲါရုဲမာဲ(၁၉၉၀)တေံ ချပ်ဇန်ကၠုၚ်သွက်ဂွံပံၚ်ဗစပ် လေဝ်နွံ ဂကူလ္ၚဵု ဟိုတ်နူဂၠံၚ်တရဴလၟေၚ်ကမၠောန်ဟွံတုပ်တုဲ ပံၚ်ဗစပ်ဟွံဂွံလေဝ်နွံရ။
ဗော်ကောန်ဂကူတံဂှ် ဗော်တၟိ ကဵု ဗော်တြေံတေံ ၜိုန်ရပံၚ်ပစပ်ဟွံဂွံကၠာလေဝ် ဂၠံၚ်တရဴကေတ်အခေါၚ်အရာကံကု သဵုပရေၚ်ကောန်ဂကူဂှ် တုပ်သၟဟ်ဒၟံၚ်ရ။
ပေဲါရုဲမာဲအကြာ ပ္ဍဲကဵုဂိတုဧဗရာဏံဂှ် ဒှ်ပေဲါရုဲမာဲပြိုၚ်ပ္ကာန်အလဵုအသဳဟွံသေၚ်တုဲ အရၚ်သွက်ဂွံပြိုၚ်ဒၞာဲစၠတ်ထဝ် ကဆံၚ်ၚ်သှေ်သၠးဒၟံၚ်(၄၈)ဒၞာဲဂှ်ရ။ ပဲါနူဗော် NLD တုဲ ဗော်ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်တံဂှ် လုပ်ပြိုၚ်သွက်ဂွံကေတ်ခန်လ္ၚတ် သွက်ပေဲါရုဲမာဲ ပြိုၚ်ပ္ကာန်အလဵုအသဳ(၂၀၁၅) တေံဟေၚ်ရ။ ဗော် NLD ဂှ် ဟိုတ်နူဒှ် ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မၞုံကဵုအဝဵုသြဇာ အလုံကၟိန်ဍုၚ်မွဲတုဲ ဒၞာဲဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် NLD သွက်ဂွံလုပ်ကေတ်ဒၞာဲပ္ဍစၠတ်ထဝ်ဒၞာဲသၠးဂှ် ဒှ်မာန်ရ။
ဗော် NLD လုပ်ဂွံဒၞာဲပ္ဍဲစၠတ်ထဝ်တုဲ ပရေၚ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳကဵု ပရေၚ်ကောန်ဂကူဂှ် သာ်လဵု ဒဝ်သုကျဳတံ ဓမံက်ရုပ်ရဴ ပံၚ်တောဲကၠောန်ကဵု ကရောံကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်သာ်လဵုဂှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ် မၚ်သ္ၚဳဂၠိပ်ဒၟံၚ်ရောၚ်။
ဗော် NLD ကဵု ဗော်ကောန်ဂကူတံ အတိုၚ်ဒဝ်သုကျဳဟီုလဝ် ပ္ဍဲကဵုတ္ၚဲကၟိန်ဍုၚ်ဖေဖဝ်ဝါရဳ(၁၂)ဂှ် ယဝ်ရပံၚ်တောဲပရေၚ်မဟာမိတ်ဍာံဍာံမ္ဂး ဗော်ကျဖေါအ်ဂွံလဝ်အလဵုအသဳလၟုဟ်ဂှ် သွက်ဂွံစှေ်အာနွံရေၚ်ဂှ် ညးဂမၠိုၚ်တော်ဆလဝ်ရ။
နူစပ္တံဒဝ်သုကျဳဗၠးတိတ်နူထံၚ်တၟိတၟိဂှ် ညးကေၚ်ဟီုလဝ် ပံၚ်တောဲကဵုကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်တုဲ သွက်ဂွံကၠောန်ဗဒှ်အာဗီုပြၚ် သဘၚ်သဳကၠဳပေန်လုၚ် ညးလ္ၚဵုကော်ဒုတိယပေန်လုၚ်၊ ဒဝ်သုကလေၚ်ခုတ်လဝ် (၂၁)ဗွဝ်ကၠံဗေန်လုၚ်ဂှ် သွက်ဂွံ ကၠောန်ဗဒှ်အာနွံရောၚ်တုဲ မအရေဝ်ဂလာန်ဗီုဗီုဏံ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဗၟာတံဟီုဓမံက်ကၠုၚ်တ္ၚဲဏံဂှ် ဒှ်ဂလာန်သွက်ကောန်ဂကူတံ အခေါၚ်အရာဗွဲတၟေၚ်ရ။
အနာဂတ်ဂတသွက်ဂွံဒက်ပ္တန်အာ ကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံဇေတ်တ် ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် သွက်ဂွံဒက်ပ္တန်အာ တွဵုရးဍုၚ်ပံၚ် ဇေတ်တ်ဂှ် နကဵုဗော် NLD ဒဝ်သုကျဳတံ အာက္ဍိုပ်တုဲ ပံၚ်တောဲကဵုကောန်ဂကူဂမၠိုၚ် ဗွဲမဍာံပြမ္ဂး အတိုၚ်ကောန်ဂကူ ဂမၠိုၚ်တံစၟဳညာတ်လဝ် အခေါၚ်အရာတုပ်သၟဟ်ဂှ် မံက်ပြာကတ်ကၠုၚ်မာန်ရ။
အခိၚ်တ္ၚဲဏံဝွံ နကဵုသမ္မတဥူတိၚ်သိၚ်ဖန်ဇန်လးလဝ် ကၟိန်ဍုၚ်ၜိုဟ်လလံထာဝရညံၚ်ဂွံဒှ်မာန်ဂးတုဲ အဃောသဳကၠဳ ပညဳပညပ်ဒၟံၚ် ကဵုဂကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဂကူတံကီုရ။ ဗီုကဵုဇြဟတ်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်တံ ဗီုပြၚ် UNA (ဗော်ညဳသၟဟ်ကောန်ဂကူကောန်ဂကူ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂမၠိုၚ်)ဒတူလိုၚ် လုပ်ဒၟံၚ်ပေဲါဗ္တိုက် ကဵုအလဵုအသဳအဆက်က်ဂှ် ဗော်ကောန်ဂကူလ္ပာ်မ္ၚး ဂကောံရပ် လွဟ်ဂမၠိုၚ်ပံၚ်ကောံတုဲ UNFC (၁၁)ဂကူဂှ် ဒက်လဝ်ဂကောံပံၚ်ကောံတုဲ ပဠေဝ်ပလေတ်စလဝ် သွက်ဂွံဆက်လုပ် အာပေဲါဗ္တိုက် အခေါၚ်အရာကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်ကီုရ။
ဒပ်ပံၚ်ကောံကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်တံ အဃောပဠေဝ်ပလေတ်စသွက်ဂွံပံက်မုက်ဒပ် သွက်ဂွံဆက်သၠုၚ်ပ္တိုန်အသိၚ် ပရေၚ်ပေဲါဗ္တိုက် ကုအလဵုအသဳဂှ် နကဵုသမ္မတဥုတိၚ်သိၚ် ကော်ဘိက်ကၠုၚ်ဗော်ကောန်ဂကူရပ်လွဟ်တံ မွဲဂကောံ တုဲမွဲဂကောံ အတိုၚ်မိၚ် အတိုၚ်ဆဵုဂှ်ရ။ပရေၚ်ကော်ဘိက်တက်ကျာပရေၚ်ၜိုဟ်လလံအလန်ဏံဂှ် စွံစိုတ်နကဵုစေတနာဍာံဍာံတုဲ ကော်ဘိက်ဟာ ဟွံသေၚ်မ္ဂး နကဵုအသိၚ်ဇြဟတ်ဓရိုဟ်မွဲမွဲသာ်တုဲ ပဲါဟွံဗၠး ဒးကော်ဘိက်ကၠုၚ်ကောန်ဂကူတံဟာဂှ် ဗော်ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်တံ မၚ်လ္ၚတ်ဒၟံၚ်ရ။
ဗော်ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်ဂှ် ကၠာတဲ သဳကၠဳ နကဵုမူလ္တူဒပ်ပံၚ်ကောံ UNFC ဟီုကၠာလေဝ် ကၞောတ်တဲ အလဵုအသဳဟွံဒုၚ် တဲရ။ ပရေၚ်တက်ကျာဂှ် မွဲဂကောံတုဲမွဲဂကောံ အဓိက ဝန်ဇၞော်ပရေၚ်ကွဳပၟတ် ဥူအံၚ်မေန် က္ဍိုက်ပ်တုဲ မွဲဂကောံတုဲမွဲဂကောံ ဂွံကၠုၚ်တၚ်တုပ်စိုတ် ပရေၚ်ဒေံါပန်ပှော်ရ။
လ္ပာ်ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်တံဂှ် ဟွံဂံၚ်စှေ်စိုတ်တုဲ တံၚ်ဂြဲကၠုၚ်ပရေၚ်နာနာသာ်နွံရ။ ဆဂးဂှ် လ္ပာ်အလဵုအသဳတံ ပ္တိတ်ဇြဟတ်ကယျောဝ်ဗက်ကၠုၚ်တုဲ လၟုဟ်မ္ဂး ကောန်ဂကူဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ဒးထ္ပက်ကၠုၚ်စၟတ်တဲ ပရေၚ်ဒေံါပန်ပှော်သီုကဵုဓဝိၚ်နာနာသာ်နွံရ။
လ္ပာ်ကောန်ဂကူတံအာတ်မိက်လဝ် အလဵုအသဳဂှ် ညံၚ်ဟွံဂွံဒုၚ်ဖဳလဝ် ဗီုအလန်ဒေံါပန်ပှော်အလန်ကၠာတေံရ။ ပွိုၚ် (၉၀)တ္ၚဲ ညံၚ်ဂွံသဳကၠဳစပ်ကဵုပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ကောန်ဂကူတံပ္တိုန်ထ္ၜးလဝ်နွံရ။ ပရေၚ်ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်ပ္တိုန်ထ္ၜးလဝ် ဂှ် လ္ပာ်အလဵုအသဳဒုၚ်တဲဂးရ။ ဗီုပြၚ်လဵု သဳကၠဳတက်ကျာ ဖျေံဗီု သွက်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် တွဵုရးကောန်ဂကူပံၚ်ကောံ ဇေတ်တ်ဂှ် သီုကဵုညးဂမၠိုၚ်စိုတ်လုပ်စ မံၚ်စၟဳဗဵုဒၟံၚ်ရ။
ဗော်ကောန်ဂကူရပ်လွဟ်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ပံက်လဝ် သီုကဵုသွာၚ်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် သီုသွာၚ်ဒပ်ပၞာန်ကောန်ဂကူညးတံ နွံဒၟံၚ် ဗီုပြၚ်အလဵုအသဳကောန်ဂကူညးတံကီုရ။ သဳကၠဳဒေါအ်အာပန်ပှော် ဂွံအာတၚ်တုပ်စိုတ်ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်တုဲ စပ်ကဵု သွာၚ်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် သွာၚ်ဒပ်ပၞာန်ဂှ် သာ်လဵု ဆက်ဖျေံအာဗီုဂှ် ဘိုအ်ဂွံသဳကၠဳဖျေံဗီုနွံတၟာဂလိုၚ်ဏီရ။
ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကောန်ဂကူရပ်လွဟ်ဂမၠိုၚ်တံဝွံ လုပ်စိုပ်အာပ္ဍဲဗွိုၚ်သၞောဝ်အလဵုအသဳ ဥူတိၚ်သိၚ်တုဲ သွက်ဂွံ ဆက်လုပ်အာပေဲါဗ္တိုက် အခေါၚ်အရာကောန်ဂကူညးကဵုညးဂှ် သောၚ်ကလးပ္ဍဲဗွိုၚ်စၠတ်ထဝ်ဟာ ဖျေံဗီုသဳကၠဳမ္ၚးဗွိုၚ် စၠတ်ထဝ်တုဲ ကလေၚ်ဖျေံဗီု နကဵုဗီုပြၚ် သဘၚ်သဳကၠဳပေန်လုၚ် သာ်ဂှ်ဟွံသေၚ် သဘၚ်သဳကၠဳကောန်ဂကူစုၚ် ပ္ဍဲနေပျဳဒဝ်ဟာဂှ် လ္ပာ်ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်တံ ချပ်ဇန်လဝ်နွံမံၚ်ရ။
နကဵုကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်ဝွံ သွာၚ်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ရပ်စပ်အုပ်ဓုပ်အာတွဵုရးညးကဵုညး နဗီုပြၚ်အလဵုအသဳတွဵုရး ဂကူညးကဵုညးတုဲ သွာၚ်ဒပ်ပၞာန်ဂှ် ဒးစဵုဒၞာမၚ်မွဲ တွဵုရးကောန်ဂကူညးကဵုညးရ။ စိုပ်အခိၚ်ဂှ်မ္ဂး ဂၠံၚ်တရဴဗော်ကောန် ဂကူဂမၠိုၚ်ဖျေံလဝ် ဗော် ကဵု ဒပ် ဟွံပါ်ပရးပုဟ်ဂှ် လီုအာမာန်ရ။
တုဲတုဲကၠုၚ်တေံ ဟိုတ်နူအလဵုအသဳပၞာန်ကီု အလဵုအသဳတိုန်တၟိတ္ၚဲဏံကီု ဗီုညးတံနွံပၟိက် လးဖျေံကေတ်တ် ဗီု ကောန်ဂကူတံ ဟွံဒုၚ်တဲဂှ်တုဲ ပရေၚ်ဓဝ်ညဳသာ ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်မွဲအဆက် ကဵုမွဲအဆက် လံလဂၠိၚ်သ္ၚောဲအာမံၚ်ရ။
ကာလသၞာံ(၁၉၉၀)ပါ်တရဴဂှ် အလဵုအသဳထ္ၜုတ်ကဵုဝေါဟာ ဒေံါပန်ပှော် မွဲကဆံၚ်၊ လှာဲလွဟ်ကဵုပရေၚ်အပ်လွဟ်ဂှ် မွဲဗီု၊ ကြဴဏံပၠန် ပြံၚ်ဗီု ဒပ်မၚ်ပယျဵု ကဵု ဒပ်ပၞာန်ညးဍုၚ်ကွာန်(ပြည်သူ႕စစ်) ယၟုနာနာသာ် ခုတ်ကဵုလဝ်တုဲ ဓဇက်ဖျေံ သွက်ဂွံရပ်ဇုက် ဒပ်ပၞာန်ကောန်ဂကူတံဂှ် ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်ဟွံစှေ်စိုတ်ဂှ်ရ ပရေၚ်ကမၠောန်အလဵုအသဳဟွံအံၚ်ဇၞးကၠုၚ်ရ။
ဗီုပြၚ်ဖျေံလဝ်ဗီုကဵုဒပ်ပၞာန်ကောန်ဂကူတံ တုဲတုဲကၠုၚ်တေံဂှ် မွဲသာ်လေဝ် ဟွံစှေ်သၞောတ်တုဲ ဒပ်ပၞာန်ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်တံဂှ် ပဵုတုဲ ဇြဟတ်ဇၞော်ကၠုၚ်၊ လ္တူညးဍုၚ်ကွာန်ဂမၠိုၚ် ဂွံကၠုၚ်ပရေၚ်ထံက်ဂလာန်သၟးဟွံက ဂကောံဂၠးကဝ်ဂမၠိုၚ်လေဝ် ဒးသ္ပကၠုၚ်စၟတ်သမ္တီကီု၊ နကဵုဂလာန်ဝေါဟာအလဵုအသဳဗၟာလေဝ် နူကဵုကော်ခဴဒၟံၚ် “ရဲသပုန် ဖံက်ပလီု”ဂှ် တ္ၚဲဏံ ဒးလှာဲကော်ကၠုၚ် “ဒပ်ရပ်လွဟ်ကောန်ဂကူ” ရ။
ဆဂးသၟးဟွံက ပ္ဍဲကဵုဂလာန်သမ္မတ တ္ၚဲကၟိန်ဍုၚ်ဖေဖဝ်ဝါရဳ(၁၂)ဂှ် “စပ်ကဵုဒပ်ပၞာန်ကၟိန်ဍုၚ်ပိုဲဏံ သွက်ဂွံစဵုဒၞာပေဲါပၞာန် ဍုၚ်မ္ၚးဂှ်ကီု သွက်ဂွံဒှ် ဒပ်ပၞာန်မၞုံကဵုဇြဟတ် ဂတာပ်ခေတ်ဂှ်ကီု သီုကဵုကောန်ဂကူဂမၠိုၚ် ဒးလုပ်ကေတ်တာလျိုၚ်ကီုရောၚ်” ဗီုဏံ သမ္မတဥုတိၚ်သိၚ် မြော်ဂလာန်ရ။ အဓိပ္ပဲါဂှ် သ္ပသမ္တီကဵု ဒပ်ရပ်လွဟ်ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်တုဲ ပ္ဍဲကဵုအဃောဒက်ပ္တန်ဒၟံၚ် တွဵုရးဍုၚ်ပံၚ်ကောံဇေတ်တ်ဂှ် အခန်ဒပ်ရပ်လွဟ်ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်တံလေဝ် အဓိကပါလုပ်ဒၟံၚ်မွဲအခန်ကီုရောၚ် ဂလာန်သမ္မတဟီုဂှ် တုပ်ပၟာသာ်ဂှ်ရ။ ယဝ်သာ်ဂှ်ဟွံသေၚ် ပ္ဍဲကဵုဒပ်ပၞာန်ဗၟာဂှ် ကဵုဇြဟတ်ထဴဏါ ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ် ကဵုဘိုၚ်လုပ်ပၞာန်ဗၟာရောၚ် ယဝ်ဒှ်မ္ဂး သာ်လဵုလေဝ် ဒှ်မာန်ဟွံသေၚ်ရ။
အကာဲအရာတ္ၚဲဏံဗော်/ဒပ် ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်တံ လုပ်စိုပ်အပ္ဍဲဍုၚ်တုဲ ပွိုၚ်(၉၀)တ္ၚဲဂှ် ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်အာတ်မိက် လဝ်သွက်ဂွံသဳကၠဳ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် အလဵုအသဳဒုၚ်လဝ်တဲရ။ ဗော်ကောန်ဂကူလ္ၚဵုဂှ် အာတ်မိက်လဝ်ဆဵုဂဗတက်ကျာ နကဵုဒပ်ပံၚ်ကောံ UNFC ရောၚ်လ္ပာ်ကောန်ဂကူတံ ပ္တိုန်ထ္ၜးလဝ်ရ။ လ္ပာ်ညးရေၚ်တၠုၚ်ဖဵု ပရေၚ်ပညဳပညပ် အလဵုအသဳ ဝန်ဇၞော်ကွဳပၟတ်ဥူအံၚ်မေန် ကလေၚ်ဒုၚ်လဝ်ကံပါၚ်ကဵု ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်ဂှ် ၜိုတ်ဆ ဂကောံဒပ်ပံၚ်ကောံ UNFC သၟးဟွံရုပ်ဂပ် ဍန်အာဏီ၊ ဂကူသှေ်မံၚ်မ္ၚးနူဒပ်ပံၚ်ကောံဂမၠိုၚ်လေဝ် ကော်ဘိက်ကီုတုဲ သွက်ဂွံကၠောန်အာ ပေဲါသဳကၠဳသၠဲသၠဲလးလးမွဲဂှ် နကဵုအလဵုအသဳပိုဲ ဟွံဇြိုၚ်စိုတ်ပုဟ် ဗီုဏံ ဥူအံၚ်မေန်ကလေၚ်ကဵု လဝ်ဂတိပါၚ် ကဵုကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်နွံရ။
ဆဂး ဥူအံၚ်မေန် ကလေၚ်သဳကၠဳကာလဆဵုဂဗကဵု ဒုဥက္ကဌဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ အလန်ထ္ပက်စၟတ်တဲဒေါအ်ပန်ပှော် ပ္ဍဲဖေဖဝ်ဝါရဳ(၂၅)ဂှ် စပ်ကဵုပရေၚ်တက်ကျာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ကဆံၚ်ဝန်ဇၞော်ကၟိန်ဍုၚ်ဂှ်တှေ် ယဝ်ရ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ မွဲဂကောံဓဝ်ရတှေ် အခိၚ်ပွိုၚ်(၄၅)တ္ၚဲဂှ် သဳကၠဳတက်ကျာမာန်ရောၚ် ဝန်ဇၞော်ပညဳပညပ်ပရေၚ်ဒေါအ်ပန်ပှော်ဂှ် ဟီုရ။ သဳကၠဳမွဲဂကောံဓဝ်ဂှ် နကဵုဗော်ဍုၚ်မန်တၟိဟွံဒုၚ်တဲတုဲ သွက်ဂွံဆဵုဂဗနကဵုဂကူစုၚ် ဂကောံစုၚ်ဂှ် ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ အာတ်မိက်လဝ်ရ။ ယဝ်ရဆဵုနကဵုဂကူစုၚ် ဂကောံစုၚ်မ္ဂး မၚ်ကဵုအခိၚ်ဗၞတ်(၁၀)ဂိတုတုဲတှေ် ဒုၚ်သဳကၠဳမာန်ရောၚ် ဗီုဏံ ဝန်ဇၞော် ဥူအံၚ်မေန် ကလေၚ်သှ်လဝ်ဂှ် ကျာ်ဇၞော်အ္စာသဳလဝန္တ ဘာဟံသာထဝ် ဍုၚ်ဇြပ်ဗု ညးရေၚ်တၠုၚ်ဖဵု ဂကောံပညဳပညပ်ပရေၚ်ဒေါအ်ပန်ပှော် အကြာဒပ်ပၞာန်အလဵုအသဳ ကဵု ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိဂှ်လဴထ္ၜးရ။
ပရေၚ်ပေဲါဗ္တိုက်ပ္ဍဲတွဵုရးဍုၚ်ကချေၚ်ဂှ် ဒဵုတ္ၚဲဏံပၞာန်ဟွံသ္ၚိတ်ဏီဖိုဟ်တုဲ ပ္ဍ္ဍဲကဵုဂကောံအလဵုအသဳသမ္မတဥူတိၚ်သိၚ် ကဵု သွာၚ်ဒပ်ပၞာန်ဂှ် ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်ဒှ်ဒၟံၚ်ပရေၚ်ဝိဝါဒနွံရ။ အနာဂတ်ဂတသွက်ဂွံဒက်ပ္တန်အာကၟိန်ဍုၚ် ၜိုဟ်လလမ် ထာဝရဇေတ်တ်မာန်ဂှ် လ္ပာ်အလဵုအသဳကီု လ္ပာ်ကောန်ဂကူကီု ဒးဒက်အာပရေၚ်ဓဝ်ပတှေ်ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်ရောၚ်တုဲ ကာလတက်ကျာသဳကၠဳပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ်မ္ဂး ပရေၚ်ကဵုကေတ်ညးသ္ကံကေဝ် ဒးစှေ်လဒေါဝ်နွံမ္ဂး ပြေပြံၚ်သဳကၠဳလောဲ သွာမာန်ရ။ သာ်ဂှ်ဟွံသေၚ် လ္ပာ်ညး ညးတံၚ် လ္ပာ်အဲ အဲဂြဲမ္ဂး ပရေၚ်ပညဳပညပ်သဳကၠဳ စပ်ကဵုပရေၚ်ဒက်ပ္တန်တွဵုရး ဍုၚ်ပံၚ်ကောံဂှ် ဂၠိၚ်သ္ၚောဲအာ မံၚ်ဏီရ။
လ္ပာ်အလဵုအသဳတၟိဏံသာ်လဵု ဓဇက်လဝ်ဂှ် ဟွံတီချိုတ်ပၠိုတ်ဏီကီုလေဝ် လ္ပာ်ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်တံဂှ် ကာလဖျေံဗီု သွာၚ်ဒပ်ပၞာန်ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်တံမ္ဂး ဒးဟီုအရေဝ်တၟာဂလိုၚ်ဏီရ။ ပၟိက်စိုတ်ကောန်ဂကူတံဝွံ ဒပ်ပၞာန်အလဵုအသဳ ဗၟာ တန်တဴဒၟံၚ်ပ္ဍဲကဵုသ္ဇိုၚ်တိဍာ်ကောန်ဂကူအိုတ်သီုဂှ် ညံၚ်ဂွံကလေၚ်ရုပ်သီကဵုတုဲ ဒၞာဲဂှ် ဒပ်ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်တံ တွဵု ရးညးကဵုညး သွက်ဂွံမၚ်မွဲစဵုဒၞာအာ ကောန်ဂကူညးကဵုညးဂှ် ကောန်ဂကူတံ သီုကဵုဓဇက်လဝ်သ္ဇိုၚ်သၞောဝ် ဟတုဲဟတုဲနွံရ။
စပ်ကဵုအဝဵုပိတန် မပ္တံအဝဵုပြုပြေၚ်အုပ်ဓုပ်၊ အဝဵုပြုပြေၚ်သၞောဝ် ကဵု အဝဵုကုတ်သၞောဝ်ဒန်သၞောဝ် သာ်ဝွံ ပ္ဍဲကဵုတိဍာ် တွဵုရးဍုၚ်ကောန်ဂကူတံဂှ်လေဝ် အခေါၚ်အရာဍိုက်က်ပေၚ်ၚ် ဒးနွံရ။ အခိၚ်ဂှ်မ္ဂး ပါ်ခြာလဝ် ၝောံဍုၚ် ကော်(ပြည်မ) ဟွံမွဲရ။ ကဆံၚ်ဗီုပြၚ်တုပ် ဍုၚ်တွဵုရးဂကူညးကဵုညးဟေၚ်ရ။
အခိၚ်ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ကဵု အလဵုအသဳတက်ကျာပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်အလန် ထ္ပက်စၟတ်တဲပ္ဍဲဍုၚ်မတ်မလီုဂှ် စပ်ကဵုအ ခေါၚ်အရာကောန်ဂကူတံတုဲ ဝန်ဇၞော်ဥူအံၚ်မေန်ဟီုကဵု နာဲတေန်အံၚ်ဂှ် “ပရေၚ်အခေါၚ်အရာကောန်ဂကူတံဂှ် နာဲတေန်အံၚ်တံ လ္ပဒှ်ဓဝိၚ်ညိ ပ္ဍဲကဵုတိဍာ်ဍုၚ်မန်တှေ် မန်တံရ ဒးအုပ်ဓုပ်ကေတ်တ်ရောၚ် ပရေၚ်ဏံဂှ် နကဵုသမ္မတ ဥူတိၚ်သိၚ်လေဝ် ဒုၚ်လဝ်တဲ တုဲတုဲမံၚ်ရ၊ ပ္ဍဲကဵုတွဵုရးဍုၚ်မန်ဂှ်တှေ် အခေါၚ်အရာကံကုသဵုဇကု ဇကုဂွံဖန်ဖက်ကေတ်တ်မာန်ဂှ် ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မန်ခိုၚ်ၚ်မွဲ ဒးဒက်ပံက်လဝ်ဏေါဝ်”။
အလဵုအသဳသမ္မတဥူတိၚ်သိၚ်အလန်ဏံဂှ် လ္တူကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်ဂှ် တၟေၚ်ကၠုၚ်နွံရ။ အလဵုအသဳပၞာန်တုဲကၠုၚ်ဂှ် မၚ်ဂစာန်ဖအိုတ်ထောံ ဒပ်ရပ်လွဟ်ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်တံတုဲ ဖန်ဇန်လ္တူဗော်ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်နဲနာနာသာ်နွံရ။ လၟုဟ်ဂှ် ပါ်ကောန်ဂကူ ကဵု ပါ်အလဵုအသဳတွဵုရးတံ သွက်ဂွံသဳကၠဳပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ် ရမျှာၚ်လွဟ်ဂွံသ္ၚိတ်ဇြအာမာန်ဂှ် တက်ကျာ ပဏာမမွဲအခန်၊ နူဂှ်မွဲကဆံၚ် ကၠာသၞာံ ၂၀၁၂ ၜိုတ်ဂိတုဒဳဇြေန်ပါဂှ် ဂကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ် ၜိုတ်ဒိုအ်ဂွံလဝ်ပန်ပှော်ဂမၠိုၚ် ပကောံတုဲ သွက်ဂွံတက်ကျာကဵု အလဵုအသဳ မွဲကဏ္ဍ၊ ဆက်ဂှ်ပၠန်ဂွံနၚ်သွဟ်ဂှ် ဂကောံရပ်လွဟ် ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်ကီု သီုကဵုဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဒဳမဝ်ကရေဇြဳဂမၠိုၚ် ပံၚ်ကောံတုဲ သွက်ဂွံကၠောန်ဗဒှ်အာပေဲါသဳကၠဳ နေပျဳဒဝ် ဟွံသေၚ် လ္ဂုၚ်မွဲမွဲဒၞာဲ ဗီုပြၚ်သဘၚ်သဳကၠဳ ပေန်လုၚ် ဂှ်တုပ်လဝ်စိုတ်ကဵုကောန်ဂကူတံနွံကၠုၚ်ရ။
သ္ၚဳဂၠိပ်ကေတ်လက်ထက်အလဵုအသဳတုဲတုဲကၠုၚ်တေံမ္ဂး လ္တူကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်ဂှ် အခေါၚ်အရာတၟေၚ် နွံတၟာဂလိုၚ်ရ။ ပ္ဍဲဗော်ကောန်ဂကူရပ်လွဟ်ဂမၠိုၚ်တံဝွံ သွာၚ်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် သဳကၠဳဖျေံဗီုလောဲသွာတုဲကၠာလေဝ် စပ်ကဵုသွာၚ် ဒပ်ပၞာန်ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်ဂှ်မ္ဂး လစွံစိုတ်အလဵုအသဳဗၟာကဵု ပၟိက်စိုတ်ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်တံဂှ် သ္ၚောဲခြာနွံဒၟံၚ်တၟာဂလိုၚ် ဏီရ။ နကဵုဂၠံၚ်တရဴအလဵုအသဳတုဲတုဲကၠုၚ်တေံကီု ပ္ဍဲကဵုသ္ဇိုၚ်သၞောဝ်ဥပဒေ ၂၀၀၈ ဂှ်ကီု ဒပ်ပၞာန်ဟီုဂှ် မွဲဟေၚ် ဒးနွံ ရောၚ်ဂှ် ပ္ဍဲတၚ်ဏံ ဒပ်ပၞာန်ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ် သာ်လဵုလေဝ် ဒုၚ်တဲမာန်ဟွံသေၚ်ရ။ ပ္ဍဲကဵုသ္ဇိုၚ်သၞောဝ်ဥပဒေ ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်ပံၚ်ကောံတံၚ်ဓဇက်လဝ်ဂှ် ပ္ဍဲကဵုတိဍာ်ကောန်ဂကူတံမ္ဂး ကောန်ဂကူတံဟေၚ် ဒးမၚ်မွဲစဵုဒၞာဂးလဝ်ရ။ ဒှ်သာ်ဂှ်မ္ဂး ဒပ်ပၞာန်အလဵုအသဳဗၟာ ဖျေံလဝ်သ္ဇိုၚ်တုဲတုဲကၠုၚ်ဂှ် ဒးကလေၚ်ရုပ်သီကဵုမာန် ဟွံမာန် ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် ပရေၚ်ကဵုကေတ်ညးသ္ကံ ၜိုတ်လဵုဗက် ကဵုညးသ္ကံမာန်ဂှ် ဒးသဳကၠဳ ဒးဖျေံဗီုတၟာဂလိုၚ်ဏီရ။ ပၟတ်ပၞာန်ထၞာန်လဝ်ပွိုၚ် ၆၀ သၞာံပြၚ်ၚ်တုဲကၠုၚ်တေံ ဂွံသိုဟ်ပလိုတ်ကၠေံ ပ္ဍဲပွိုၚ်ပေဲါရုဲမာဲ ၂၀၁၅ ဏံမာန်ဂှ် လ္ပာ်အလဵုအသဳကီု လ္ပာ်ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်တံကီု ဒးကေတ်အခိၚ်ဏီရ။
ဆဗီုလဵုဒှ်ဒှ် နူကဵုဒပ်ပံၚ်ကောံကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်တံ တံၚ်ဓဇက်လဝ် သွက်ဂွံဒက်ပ္တန်အာ ကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံဇေတ်တ် ဟွံသေၚ်ရ အနာဂတ်ဂတ သွက်ဂွံဒက်ပ္တန်အာ တွဵုရးဍုၚ်ပံၚ်ကောံဇေတ်တ်ဂှ် တာလျိုၚ်အလဵုအသဳမွဲလ္ပာ် တာလျိုၚ် ကောန်ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂမၠိုၚ် မွဲကဏ္ဍ တာလျိုၚ် ဗော် NLD ဒဝ်သုကျဳ မွဲသွာၚ် ဖန်ဇန် သဳကၠဳဖျေံဗီု ပရေၚ်ကဵု ကေတ် ဒးရးမ္ဂး ပၞော်အခေါၚ်အရာကောန်ဂကူတံ ထောၚ်ကၠုၚ်မာန်ရောၚ်ဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ်ပ္တိုန်ထ္ၜးရ။