ပ္ဍဲကဵုကာလ ဂကောံကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂမၠိုၚ်တအ် ကေတ်တုပ်စိုတ်ဒေံါပန်ပှော် ကဵုအလဵုအသဳဂှ် ဂကောံဒပ်ပၞာန်တွဵုရးသေံဇၞော် (Shan State Army) ဗော်မတဴတက်ဂကူ ကရေၚ်ဍာဲ (Karenni National Progressive Party) ဗော်သွးကောန်ဂကူကရေၚ် (Karen National Union – KNU) ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ (New Mon State Party) တအ် အာတ်မိက်ပ္တိုန်ထ္ၜးကဵု ကမ္မတဳဓမံက်ရုပ်ရဴကမၠောန်ၜိုဟ်လလမ် နူကဵု သမ္မတဒက်ပတန်လဝ် သွက်ဂွံဒေံါကဵုပေဲါပၞာန် ပ္ဍဲတွဵုရးဍုၚ်ကချေၚ်ရ။ ဆဂး စဵုကဵု တ္ၚဲဏအ် နူကဵုဒပ်ပၞာန်ဗၟာတအ် ထ္ပက်ဒၟံၚ်ပၞာန် ပန်ပှော်ဒၟံၚ်ကဵု ဂကူကချေၚ်တအ်ဏီ။
မွဲအခိၚ်ဓဝ်၊ နူကဵုဝန်ဇၞော်ကွဳပၟတ် ဥူအံၚ်မေန် သ္ပသကိုပ်သ္ကတုဲ တက်ကျာကဵု ဂကောံကောန်ဍုၚ်အရၚ် မရပ်လွဟ် တအ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ရ။ ကာလတက်ကျာ ဒေံါပန်ပှော် တုဲဗက်ဟွံဂတာပ် ပ္ဍဲကဵုဒေသကောန်ဍုၚ်အရၚ် ပ္ဍဲဒၞာဲဒးလဝ် ဘဲပၞာန်တအ်ဂှ် သွက်ဂွံရီုဗၚ် ကလေၚ်ပတန် ဘဝညးတအ် ကလေၚ်ဗဂဵုလဟဵုပ္တိုန်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် သွက်ဂွံ ကဵုအရီုအဗၚ်မာန် နူကဵုအလဵုအသဳတအ် အာတ်မိက် ဍုၚ်သၟာၚ်ရ။
ပ္ဍဲကဵုကာလဝန်ဇၞော်ကွဳပၟတ် ဥူအံၚ်မေန် ကၠုၚ်တက်ကျာ ကုဂကောံရပ်လွဟ် တအ်ဂှ် ညးမဍိုက်က္ဍိုပ် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ကမ္ပဏဳတအ်လေဝ် ပါကၠုၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ရ။ သၟာပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်တအ် ကၠုၚ်မွဲစွံကဵုဝန်ဇၞော်၊ ထံက်ပၚ်ပရေၚ် တက်ကျာအိုဿီုတုဲ သွက်ဂွံဒဒှေ်ဒယှ် ကုက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တအ်လေဝ် ဂစာန်ကၠုၚ်ရ။ သၟာပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်တအ်ဂှ် ရန်တၟံကဵု ဂွံဓလိုက်တမ်ရိုဟ် ပ္ဍဲဒေသ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တအ်တုဲ မိက်ဂွံဂွံဓရ်ပလိုဟ် ကု က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တအ်ရောၚ်။
ၜိုန်ရပေဲါပၞာန် ပ္ဍဲကဵုဒေသကချေၚ်တံ ဟွံဒေံါအာကီုလေဝ် ဂကောံတၠဒါန် နူကဵု ဍုၚ်နဝ်ဝဵု သ္ပသကိုပ်သ္ကတုဲ သွက်ဂွံကဵုသြန် အထံက်အပၚ် ပရေၚ်ၜိုဟ်လလံဂှ် ချပ်ဇန်ကၠုၚ်ရ။ ပ္ဍဲကဵုလက္ကရဴဍုၚ်နဝ်ဝဵုဂှ် ဍုၚ်ဂမၠိုၚ်တအ် သွက်ဂွံပါလုပ် ကဵုအထံက်အပၚ်ဂှ် ဟီုဂးကၠုၚ်နွံရောၚ်။ ဂကောံကုလသမဂ္ဂလေဝ် သွက်ဂွံကဵုအထံက်အပၚ်နွံရောၚ်။ လၟုဟ်မ္ဂး နူကဵုတၠဒါန်နဝ်ဝဵု သ္ပသ္ကိုပ်သ္ကတုဲ လုပ်အာတိဍာ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်` ဒၞာဲညးမဒးလဝ်ဘဲပၞာန်ဂမၠိုၚ် သွက်ဂွံကၠောန်ၜိုတ်ကမၠောန် ကလေၚ်ပတန်ဘဝ ညးတအ်ရ။
မွဲအခိၚ်ဓဝ်၊ ဟိုတ်နူ ကလိဂွံ ပရေၚ်ဒေံါပန်ပှော်ဒှ်တုဲ သၟာပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဗွဲမဂၠိုၚ်လေဝ် ကျဝ်လုပ်အာ ပ္ဍဲကဵုဒေသ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တုဲ သွက်ဂွံခဲါမာၚ်၊ သၞိၚ်ခၞံကၟိုန်၊ ကၠောန်ဍာန်ဂၠံၚ် ကေုာံ သွက်ဂွံ ဓလိုက်တံရိုဟ် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် နာနာပြကာတအ်ရ။ ကမ္မဏဳပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်တအ် ဗွဲမဂၠိုၚ်မ္ဂး လၟုဟ် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဍုၚ်ဗၟာဂှ် ပံက်ရဂးတုဲ ဇၟာပ်ပ်ဂကောံတအ် လုပ်ဓလိုက်တံရိုဟ် ဂွံရောၚ် ညာတ်ကၠုၚ် သာ်ဝွံရ။
ဍာံဍာံဝွံ ပ္ဍဲကဵုကၟိန်ဍုၚ်ပိုဲ လလံဂွံကလိဂွံ ပရေၚ်ၜိုဟ်လလံဍာံပြမာန်ဂှ် ဒးမၚ်ဒၟံၚ် အခိၚ်တၟာလအ်ဏီ၊ အဃောကာလ ဓမံက်ရုပ်ရဴ ပရေၚ်ၜိုဟ်လလံဏအ်မ္ဂး အံၚ်ဇၞးဟာ၊ ဟွံအံၚ်ဇၞးဟာ ဟွံချိုတ်ပၠိုတ်ဏီ။ လၟုဟ်အလဵုအသဳတအ် ကဵုလဝ် ဂတိပါၚ် သွက်ဂွံတက်ကျာ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ပတဝ်ဏာက္ဍိုပ် ကုပရေၚ်ၜိုဟ်လလံ ပ္ဍဲကဵုပွိုၚ် (၁-၂) သၞာံ တေံရောၚ်။ ကၠာသၞာံ (၂၀၁၄) ဟွံဂွံအိုတ် အခန်တက်ကျာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဒးတုဲဒှ်ရောၚ် ချိၚ်ဆလဝ်ရ။ ဆဂး ပ္ဍဲကဵုဓမံက်ရုပ်ရဴ ပရေၚ်ၜိုဟ်လလံဏအ်ဂှ် ကောန်ညးဍုၚ်ကွာန် ဟွံပါလုပ် ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်ဏီ။ ဟွံကၠိုဟ်ခၠၚ် ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ် ဏီရ။
တၠဒါန်ဍုၚ်နဝ်ဝဵုဝွံ ကေၚ်ပါလုပ် ပ္ဍဲကဵုထံက်ပၚ် ပရေၚ်ၜိုဟ်လလံ ဂၠိုၚ်ကဵုဍုၚ်ရ။ ဆဂး ညးမပါလုပ် နူဍုၚ်နဝ်ဝဵု ဗွဲမဂၠိုၚ်တအ်ဂှ် လ္တူ ပြသၞာမကတဵုဒှ်ဂှ် ဟွံကၠိုဟ်လဝ် ဖအိုတ်တုဲ ပ္ဍဲဍုၚ်လ္ၚဵု ဂွံပေဲါအံၚ်ဇၞးကီုလေဝ် ပ္ဍဲဍုၚ်လ္ၚဵု ပရေၚ်ထံက်ပၚ် ညးတအ် ကျဗြောံအာ နွံရ။ ဥပမာ – ပ္ဍဲကဵုဍုၚ်သဳရိလၚ်္ကာတေံ ပ္ဍဲကဵုကာလဒေံါပန်ပှော်မ္ဂး အဃော ဂကောံတၠဒါန်နဝ်ဝဵုကဵု ဍုၚ်သၟာၚ်ဂမၠိုၚ်တအ် အဃောကၠောန်ဒၟံၚ် ပရေၚ်ဖောအ်ဗြေဝ်ဂှ် ဒပ်ပၞာန်သဳရိလၚ်္ကာတအ် ကေတ်အခေါၚ်ခိုဟ်တုဲ ဗတိုက်ဖအးထောံ သပုန်တမဳတိုက်ကာရ။ ဂၠံၚ်တရဴပရေၚ်ၜိုဟ်လလံ ဂှ် ကျဗြီုအာရ။
မွဲအခိၚ်ဓဝ်၊ လၟုဟ်အလဵုအသဳကၟိန်ဍုၚ်ကဵု ကမ္မဏဳပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဂမၠိုၚ်တအ် ပလေဝ်ပလေတ်စဒၟံၚ် သွက်ဂွံလုပ်ဓလိုက်တံရိုဟ် ပ္ဍဲဒေသကောန်ဍုၚ်အရၚ်တအ်ရ။ ကာလအလဵုအသဳကဵု ကမ္မဏဳတအ် ကၠောန်ပိုန်ဒြပ်မ္ဂး နူကဵုဒပ်ပၞာန်ဗၟာတအ် ဗက်အာကေတ် ပရေၚ်ဂီုကၠီု ဒှ်မာန်ရောၚ်။ ကာလဂှ်မ္ဂး ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတအ် ဂွံစေဝ်လ္တူမာန်ရ။ ယဝ်ရ လပါ်ဒပ်ပၞာန်ကောန်ဍုၚ်အရေၚ်တအ် ကလေၚ်ပန်ပှော်နၚ်မ္ဂး ဒေံါပန်ပှော်ဂှ် ထပ်လီုပၠန်ရောၚ်။
လ္တူဂၠံၚ်တရဴ ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ် အခိၚ်တ္ၚဲဏအ်ဂှ် အလဵုအသဳတအ်ကီု၊ ရဲသပုန်တအ်ကီု ယျေလဂူဒၟံၚ်ဟာ။ လ္တူအကာဲအရာဏအ် ညးမွဲလ္တူညးမွဲ သွက်ဂွံပ္တိတ်စပရဲ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် (ဝါ) ပရဲပရေၚ်ပၞာန်ဟာ ထေက်ကဵုဒးမၚ်ရံၚ်မံၚ်ဏီ။ လတုဲ ပ္ဍဲကဵုချူဓဇက်ဂၠံၚ်တရဴ ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်မ္ဂး အလဵုအသဳကဵု ရဲသပုန်တအ်သၟး ဟွံတုဲ ကောန်ညးဍုၚ်ကွာန်တအ်ကီု၊ တၠပညာတအ်ကီု ထေက်ကဵု ဒးပါလုပ်ရောၚ်။ လတုဲ ပရေၚ်တက်ကျာၜိုဟ်လလမ် ညံၚ်ဂွံဒှ်အာ ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်ဂှ်လေဝ် ထေက်ကဵုဒးဒက်ခၞံပ္တိုန် ”ဂကောံမၚ်ရံၚ်စံၚ် ပရေၚ်ၜိုဟ်လမ်မွဲ” ထေက်ရောၚ် ပ္တိုန်ထ္ၜးဏာရ။