ယၚ်ရုၚ်စက်သွက်ဂွံဓလိုက်လဝ်တမ်ရိုတ် သြန်ဒဝ်လာ (၂၇၀၀) ပြကောတိကိုဋ္ဋ် ပတိတ်ဇြဟတ်ပၟတ်ဓါတ် (၁၂၈၀) မဂ္ဂါဝါတ်ဏံဝွံ သွက်ရဲတန်တဴမံၚ် ကရပ်ဒေသဂှ်ကဵု ညးမၞုံပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်ရေဝ်တအ် သွက်ဂွံဒးဒုၚ်ဘဲဒဏ်ဗွဲမဂၠိုၚ် ကတဵုဒှ်ကၠုၚ်မာန်ရောၚ်တုဲ မ္ဒးဒစဵုဒစးဏာရ သာ်ဝွံ ဥူမျတာန် လဴထ္ၜးရ။
ဥူမျတာန်ဂှ် “ နူကဵုဂကောံရေၚ်တၠုၚ်ဖဵုပရေၚ်မၞိုဟ်ပိုဲတအ်က္ဍိုက်ပ် စန်ဒက်ရဲကွာန်တံတုဲ ဖ္တိုက်ဖၟောဝ်အာဏောၚ်၊ ညံၚ်ဟွံဒှ်ကၠောန် ပ္ဍဲဒေသဏအ်ဂှ် ပိုဲဖျေံသ္ဇိုၚ်ဒၞာဲကၠောန်ရုၚ်စက်ဂှ် တုဲ ဒစဵုဒစးအာ တ္ၚဲဇမၠိၚ်ဏောၚ်” သာ်ဏံ ဆက်တုဲ လဴထ္ၜးဏာရ။
တုဲပၠန် စပ်ကဵုသောၚ်ကလး ကဵုပညာကုညးဍုၚ်ကွာန်တအ်ကီု၊ တက်တြးပတိတ် လိက်လၟေၚ်၊ ဓမံက်ပတိတ်ဆန္ဒ၊ ကံက်စၟတ်တဲရဲဒစဵုဒစးတအ်တုဲ သွက်ဂွံပ္တိုန်ထ္ၜး ကုအလဵုအသဳတွဵုရးကဵု အလဵုအသဳကၟိန်ဍုၚ်တံရောၚ် သာ်ဝွံ ဂွံတီကေတ်ရ။
ဥူမျတာန်ဂှ် “ ညးလ္ၚဵဂှ် ဝါဗ္ၚညးတအ် မိက်ဂွံသွံပတိတ်ဏာဂှ်တှေ် မၞိဟ်မိပ်စိုတ်လေဝ်နွံ၊ ညးဒုၚ်တဲဟွံမာန်ဂှ်လေဝ် နွံတၟာဟလိုၚ်၊ ဘဲဒဏ်လပါ်ပရေံ ဒှ်ကၠုၚ်ဂှ်တှေ် ကာဗောန်ဒိုၚ်အံက်ဆိုက်၊ သာလဖာဒိုၚ်အံက်ဆိုက်၊ နာက်ထရိုဂျၚ်အံက်ဆိုက်၊ ၊ Fly Ash ကော် ထၟိက်ပတေၚ်တအ်ဂှ် ဍေံပြးဇးမံၚ်လၟိုန်ဏောၚ်၊ ထၟိက်ဂျိပတေၚ်တံဟီုတှေ် ဒၞာဲဝါဗ္ၚကၟာဍာ် မၞုံကြပ်ပ်သ္ၚောဲသ္ၚောဲဟွံဟီု လၟိုန်ကာလပြးဇးဒၟံၚ် ဇၟာပ်ပ်ဒိုဟ်ဇဳဏောၚ်” သာ်ဝွံ ညးဟီုဏာရ။
ရုၚ်စက်တၟံချး သွက်ဂွံသိုၚ်ကရပ်ပြၚ်ဇိုၚ်ၜဳအၚ်ဒၚ်ဂှ်မ္ဂး သ္ၚောဲခြာဒၟံၚ် နူကဵုဍုၚ်ရေဝ် ၜိုတ်(၈) တိုၚ်ဒှ်တုဲ ကောန်ဂကူမန်ဗွဲမဂၠိုၚ် တန်တဴမံၚ်စံၚ်ဒၟံၚ်ဂှ် သၟတ်တၠပညာဗွဲမဂၠိုၚ် ၜိုန်ရနွံမံၚ်ကီုလေဝ် ဟိုတ်နူစိုပ်မံၚ်ဌာန်သ္ၚောဲတုဲ နကဵုရဲဒေသတအ် စပ်ကဵုဘဲဒဏ်ပရေၚ်တၟံချး လပါ်ပရေံ ဗီုလဵုက္တဵုဒှ်ကၠုၚ်မာန် တီကေတ်ဟွံမာန်ဏီ သာ်ဝွံ ဆက်တုဲ ညးလဴထ္ၜးဏာရ။
ညးစၞးစၠတ်ထဝ်ကၟိန်ဍုၚ် ပွိုၚ်ဍုၚ်ရေဝ် မိမျေအ်တာန်ဂှ် “ အန္တရာဲနွံမံၚ်ဟီုတှေ် အန္တရာဲသာ်လဵုဒှ်မာန်ဂှ် မိက်ဂွံကဵုသောၚ်ထ္ၜးရ၊ အန္တရာဲဗီုလဵု ချိုတ်ချိုတ်ပၠိုတ်ပၠိုတ်ဂှ် ပိုဲမိက်ဂွံတီ၊ ယဝ်ရဒှ်ကၠုၚ်အန္တရာဲမာန်ဏောၚ်ဟီုတှေ် ပိုဲတအ်အာဂတတုဲ ဒစဵုဒစးအာကဵုဏောၚ်” သာ်ဝွံ ဟီုလဴကဵုဏာ ကုဌာန်ပရိုၚ်ဗၠးၜးမန် IMNA ရ။
ဘဲအန္တရာဲ နူရုၚ်စက်တၟံချး ကတဵုဒှ်ကၠုၚ်မာန်မ္ဂး လပါ်ညးဍုၚ်ကွာန်တအ်ဂှ် ဒတူလိုၚ်အာဂတတုဲ စဵုဒၞာကဵုဏာရောၚ် သာ်ဝွံ ညးဆက်ဟီုဏာရ။
ဟိုတ်နူရုၚ်စက်တၟံချးဂှ် ပွဳပွူသဘာဝ လီုလာ်မာန်၊ ၚုဲကသတ်မၞုံဒၞာဲဍာ်ၜဳကြုၚ်တံ ဗွဲမဂၠိုၚ် ချိုတ်မာန်၊ ဓါတ်ဂမ္တဴဂၠိုၚ်တိုန်တုဲ တၞံဆုဒုန်လီုလာ်သုန်ဂြာံ၊ သတ်ဆုသတ်ဒုန် တိတ်အောန်စှေ်မာန် သာ်ဝွံ ပ္ဍဲလိက်လၟေၚ်ကဵုပညာ နကဵုဘာသာမန်ဗၟာ (၂) ဘာသာ တြးပတိတ်အာရောၚ်ဂှ် ဥူမျတာန် သောၚ်ထ္ၜးကဵုရ။
နူကမ္ပဏဳ Toyo-Thai ဖျေံလဝ်ဗီု သွက်ဂွံသိုၚ်ရုၚ်စက်တၟံချး ပ္ဍဲကွာန်အၚ်ဒၚ်ဂှ် ဂကောံအလဵုအသဳဳတွဵုရးမန် နကဵုမူ တုပ်လဝ်စိုတ်တုဲရောၚ် ဂွံတီကေတ်ရ။
ပ္ဍဲဍုၚ်သေံ ဒၞာဲခရိုၚ်ရယံၚ်တေံ ဟိုတ်နူရုၚ်စက်တၟံချး Map Ta Phut ဂှ်တုဲ ပ္ဍဲကဵုသၞာံ (၂၀၀၄) လၟိဟ်မၞိဟ်နွံ (၁၀၀၀) မ္ဂး (၆၉၆) ဂှ် က္တဵုဒှ်ယဲဝေဒနာဂၠံၚ်ပၞော်ယီု၊ သၞာံ (၂၀၀၅) ဂှ်မ္ဂး မၞိဟ်ဒှ်ယဲကေန်သာဂၠိုၚ်တိုန် နူကဵုသၞာံ (၁၉၉၇) တေံ (၃) ဆ၊ သၞာံ (၂၀၀၇) ဂှ် မၞိဟ်ဒှ်ယဲကေန်သာဆီ (၅) ဆ ပဵုတိုန်တုဲ ဗြဲအက်သေတ်တံလေဝ် ဂူစှေ်ကၠုၚ်ဂှ်ရ ညးမၞုံဒေသတအ် စောဲဂဗုတ် ကုဂကောံ National Environmental Board သ္ကိုပ်ဝန်ဇၞော်ဒက်ခၞံလဝ်ဂှ်တုဲ သၞာံ (၂၀၀၉) ဂှ် အလဵုအသဳသေံတံ သ္ပဒ္တန်နကဵုသ္ကုတ်ဒေသကျာပပ်ပဳ Pollution Control Area သာ်ဝွံ ဗၟံက်ထ္ၜးလဝ် ပ္ဍဲလိက်ပရိုၚ် Eleven Media Group အခိၚ်တေံနွံရ။