“ကောန်ဍုၚ်အရၚ် ရပ်လွဟ်တံ ဗလးထောံလွဟ် အတိုၚ်အကာဲအရာ လၟုဟ်ဏံရမ္ဂး ပ္ဍဲသၟဝ်သၞောဝ် ၂၀၀၈ ဍေံဂှ် မုကၠောန်ဂွံရော၊ အလဵုအသဳလၟုဟ် တိုန်ကၠုၚ်လဝ် နူပေါဲရုဲမာဲရဂှ်လေဝ် မုကၠောန်ဂွံကီုရော”
နာဲဗညာအံၚ် သ္ကိုပ်ဒါန်လိက် ဌာန်ပရိုၚ်မန် ဆဵုဂဗသၟာန်သၟုက်ကု နာဲဟံသာ ဒုဥက္ကဌ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ၊ ဥက္ကဌ UNFC ၊ ညးပါလုပ်ဂကောံ UPDJC ဂှ် ပ္တိုန်ထ္ၜးဏာရ။
သၟာန်။ ။ ဒဒှ်ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်လၟုဟ်ကဵု အကာဲအရာ ဂကောံရပ်လွဟ် ကောန်ဍုၚ်အရၚ် တံကီု၊ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ သီုဒှ်ဒၟံၚ်ကောန်ဂကောံ UNFC ဖိုဟ် စိုပ်အာအဆံၚ် ဒဵုကဵုဒးထ္ပက်စၟတ်တဲ NCA ဂှ် အကာဲအရာ နွံသာ်လဵု လဴထ္ၜးကဵုဗွဲကိုပ်ကၠာညိအ္စာ။
သွဟ်။ ။ ပ္ဍဲဍုၚ်ပိုဲဏံ ဂကောံရပ်လွဟ် နွံဒၟံၚ် ၂၀ ဂကောံပြၚ်။ အေပ္ဍဲဂှ် ဒိုအ်ပန်ပှော် ထ္ပက်စၟတ်တဲ NCA ကဵုအလဵုအသဳဂှ် နွံ ၁၀ ဂကောံ၊ လ္ပာ်မ္ၚးတေံ သှေ်ဒၟံၚ်ကဝက်ပြၚ်ဏီ။ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ပိုဲတံဂှ် အခေါၚ်အဝဵုဇကု ထေက်ကဵုက္လိဂွံ (ဝါ) အခေါၚ်အရာ ပါကၠုၚ် နူဂၠံဂဝ်ဂၞဴတေံ ဟွံက္လိဂွံသၟးဟွံက ၜိုန်အာတ်မိက်ကၠုၚ် အတိုၚ်နဲဒဳမဝ်ကရေဇြဳကီုလေဝ် ဟွံက္လိဂွံတုဲ အိုတ်ကၞောတ် ပါဲဟွံဗၠး ဒးရပ်ကၠုၚ်လွဟ်။
ဍုၚ်ပိုဲ လ္ပာ်သ္ကုတ်သၟဝ်ကျာတေံ ဒပ်ရပ်လွဟ် ဇၞော်ဇၞော်တံနွံမံၚ်၊ ဇြဟတ်လွဟ်ဇၞော်မံၚ်၊ ဓမံၚ်တိဍာ်ပၠန်လေဝ် ဂြိုပ်ဒဵုတံ တီုကွေံကွေံဏောၚ်၊ ဂွံအိုတ်အးဂှ် ဟလဵုပလေဝ် အလဵုအသဳ ဗ္တိုက်သၟးဟွံလောဲ၊ ဒၟါနူဂှ်ရ ပ္ဍဲလၟေၚ်ဒဒှ်ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ဏံ ပါဲထောံလဝ် ညးတံမ္ဂး ဍုၚ်ပိုဲဏံ ဗီုလဵုလေဝ် ၜိုဟ်လလမ်ဟွံမာန်။
UNFC ဂှ် နူဝါဒိတေံ နူစသမ္မတ ဥူတိၚ်သိၚ် ကော်ဘိက်ကၠုၚ် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၁ တေံရ ပြသၞာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ဒးသောၚ်က္လးၜိုဟ်ဟ်သြိုဟ်ဟ် ပ္ဍဲဝိုၚ်ခုၚ်ဏောၚ် လညာတ်ပိုဲ နွံကၠုၚ်ဒၟံၚ်တုဲတုဲရ၊ သွက်ဂွံသဳကၠဳ ကိစ္စပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ဂှ်လေဝ် ပိုဲတံ ပံက်စွံလဝ် ဂကောံသဳကၠဳနွံ။ ဆ္ဂးသၞာံ ၂၀၁၁ ဂှ် သီုဟွံဒှ်သဳကၠဳပုဟ်၊ သၞာံ ၂၀၁၂ လ္ပာ်အိုတ်မှ ပိုဲတံ ဂွံစဆဵုညးသ္ကံ ဗွဲပလးကၠာ၊ ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၃ ဂှ် ဂွံသဳကၠဳကၠုၚ် နကဵု UNFC ရ။ အဃော စပံက် UNFC တေံ ဂကောံနွံကၠုၚ် ၁၂ ဂကောံ၊ ဗွဲကြဴဏံ ကချေၚ် ၂ ဂကောံ ပံၚ်ကောံညးသ္ကံတုဲ ဒှ်အာ ၁၁ ဂကောံ၊ ဗွဲကြဴဏံ ဂကောံလ္ၚဵု နုက်တိတ် နူ UNFC နွံ၊ ဣဏံဂှ် အလဵုအသဳကီု ဒပ်ပၞာန်ကီု ထ္ပက်ကၠာ် ဖျာ်ဗ္စာ်ကၠုၚ် နဲနာနာသာ်တုဲ ဒှ်ကၠုၚ်ဗီုဏံ။ လၟုဟ်ဏံ ပ္ဍဲ UNFC ဂှ် သှေ်ဒၟံၚ် ၅ ဂကောံဏီ။
တၚ်ဒတဴလိုၚ် ၅ ဂကောံဏံဂှ် ပြသၞာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဍုၚ်ပိုဲဏံ နကဵုနဲ ဆဵုဂဗတက်ကျာ သဳကၠဳၜိုဟ်ဟ်သြိုဟ်ဟ်ဟေၚ် ပသောၚ်မာန်ဏောၚ် ပတှေ်ကေတ်သာ်ဂှ်တုဲ ညံၚ်ဂွံဒှ် NCA ဂှ် UNFC သ္ပဇြဟတ်အဓိကတုဲ ကော်ဘိက် ဆဵုဂဗသဳကၠဳကၠုၚ်လဝ်ကဵု ဂကောံတၞဟ်ဟ်တံရ။
ပ္ဍဲ UNFC နွံဒၟံၚ် ၅ ဂကောံဏီဂှ် ဗော်မန် NMSP ကဵု ဗော်ဠာဟူ LDU တံ ထ္ပက်ထောံစၟတ်တဲ NCA ၊ သှေ် (ကရေၚ်ဍာဲ KNPP, သေံ SSPP, ရခေၚ် ANC) ၃ ဂကောံတံဂှ် ဟွံဒှ်ထ္ပက်ဏီ၊ ဒှ်သာ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲ UNFC ဂှ် ဂကောံထ္ပက်စၟတ်တဲတုဲလေဝ်နွံ၊ ဂကောံဟွံထ္ပက်စၟတ်တဲဏီလေဝ်နွံ၊ ၜိုန်ဂှ်လေဝ် မုပြသၞာဟွံမွဲ။ မူဟိုတ်ရောမ္ဂး တၚ်ပိုဲပ္တဝ်က္ဍိုပ်ဂှ် သွက်ဂွံသောၚ်က္လး ပြသၞာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ပ္ဍဲဝိုၚ်ခုၚ်ရ၊ ဆ္ဂး အကာဲအရာကီု ဗီုပြၚ်အလဵုအသဳရပ်စပ်ကီု ဟွံဒှ်မွဲဗီု ဟွံစှေ်မွဲအခိုက်တုဲ အကာဲအရာ ဂွံလုပ်ထ္ပက်စၟတ်တဲ သီုဂကောံဖအိုတ်ဂှ် ဍေံဟွံဒှ်ကၠုၚ်၊ ဂကောံ ဟွံဂွံထ္ပက်စၟတ်တဲ NCA ဏီတံလေဝ် ဆက်ပ္ညဳအာပၠန်ဏောၚ်တုဲ အခါပြေပြံၚ် စှေ်ဗီုမ္ဂး ညးတံလေဝ် ထ္ပက်စၟတ်တဲကီုဏောၚ်။
တၚ်ဒတဴလိုၚ်ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိဂှ် ဍေံဟွံတၞဟ်ခြာနူ လညာတ်သဇိုၚ် UNFC ရ၊ သောၚ်ကၠုၚ်ပြသၞာဍုၚ်ပိုဲ နကဵုနဲပေါဲပၞာန်ဂှ် လအ်ကၠုၚ် ရ၀ သၞာံဣရ၊ နဲထပိုတ် ၄ ထပိုတ်ကီု သီုနဲဗျူဟာနာနာသာ် အလဵုအသဳ ပန်ဗ္တိုက်ကၠုၚ်ကီုလေဝ် ဂကောံလဵုမွဲလေဝ် အိုတ်ဇးအာ ဟွံမွဲ။ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၅၈ တေံ ဟိုတ်နူကော်ဘိက်ကၠုၚ် သွက်ဂွံဆဵုဂဗသဳကၠဳ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ်ရ မန်၊ ရခေၚ်၊ ပအိုဝ် လှာဲကၠေံဗီုပြၚ်ပေါဲဗ္တိုက်တုဲ ပအပ်ထောံလွဟ်ရ၊ ၜိုန်ဂှ်လေဝ် အခေါၚ်အဝဵု သွက်ဂကူညးကဵုညးဂှ် ဗၞတ်ညိညလေဝ် ဟွံက္လိဂွံတုဲ က္လေၚ်ရပ်လွဟ် က္လေၚ်ပၠန်ဂတးပၠန်ရ၊၊ လောန်ကၠုၚ် ပွဳဗွိုၚ် သၞာံ ၁၉၉၀ တေံ ပ္ဍဲဂကောံရပ်လွဟ် ဒိုအ်ကၠုၚ်ပန်ပှော်ဂှ် အလဵုအသဳပၞာန် ကရေပ်ဓရတ်တုဲ ဂကောံပလံၚ် (PSLF/TNLA) ဂှ် စိုပ်အာအဆံၚ် ဒဵုကဵုဒးဒုၚ်သီလွဟ်ရ၊ ဆ္ဂး ၜိုတ်လဵုသီသီ အခေါၚ်အဝဵု ဂကူညးတံ ညးတံဟွံဂွံတှေ် ဂကောံပလံၚ် TNLA လၟုဟ်ဏံ က္လေၚ်မံက်တိုန်ပၠန်။
အဓိပ္ပါဲအဲမိက်ဂွံဟီုဂှ် သွက်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ အခေါၚ်အဝဵု ၜိုတ်ထေက်ကဵုက္လိဂွံဂှ် ဟွံက္လိဂွံပုဟ်ဟီုတှေ် နကဵုနဲလဵုဟွံဟီု ညးတံရုန်ဂစာန်အာတဝဵုရ၊ သွက်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံဏံ အလဵုအသဳ ဖန်ကဵုလဝ် အခေါၚ်အဝဵုအဆံၚ်တုပ်သၟဟ်လေဝ် ဟွံမွဲကၠုၚ် မွဲလှေ်ပုဟ်၊ ဥပမာ အလုံမွဲဍုၚ်ဏံ လိက်ဗၟာမွဲဟေၚ်ရ အခေါၚ်ဗ္တောန်နွံ၊ လိက်ပတ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂှ် အခေါၚ်ဗ္တောန်ဟွံမွဲ၊ အရေဝ်ဘာသာကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂှ်လေဝ် ဟွံကဵုအခေါၚ်စကာ ပ္ဍဲရုၚ်ပုဟ်၊ အတိုၚ်ဏံရတှေ် အာဲကၟာဲကောန်ဍုၚ်အရၚ် မပ္တံ အရေဝ် လိက်ပတ် ဘာသာ ယေန်သၞာၚ် အခိုက်ကၞာပြဝေဏဳကီု သီုကဵုကပေါတ် မလုပ်ကဵုဝၚ် ဂကူညးကဵုညး ဒးဒုၚ်ပလီုပလာ် ဒးဒုၚ်ကၠေံကၠက်အာ နနဲနာနာသာ်မ္ဂး ကောန်ဍုၚ်အရၚ်လဵုလေဝ် ဒုၚ်တဲမာန်ဟွံသေၚ်။
ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိပိုဲလေဝ် နူဝါဒိတေံရ ပြသၞာတံဏံ သောၚ် နကဵုပရေၚ်ပၞာန် ဟွံတုဲပုဟ်၊ ဒးသောၚ်က္လး နကဵုနဲပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဏောၚ်ဂှ် ညာတ်ကၠုၚ်လဝ်ရ၊ UNFC လေဝ် ဒုၚ်ကေတ်ဗီုဏံရ။ NCA ဂှ် ပိုဲရ စပ္ညဳကၠုၚ်ကၠာ၊ အခိၚ်က္လိဂွံ တၚ်တုပ်စိုတ် NCA ဂှ် NCCT ပိုဲ နွံဒၟံၚ် ၁၆ ဂကောံတုဲ ယဝ်ဒုၚ်တဲ သီု ၁၆ ဂကောံတှေ် ထ္ပက်စၟတ်တဲသီုဖအိုတ်ဏောၚ်၊ ဆ္ဂး အေအခိၚ်ဂှ် ပါဲတးထောံ ဂကောံလ္ၚဵုလ္ၚဵုတုဲ ဣဏံဂှ် ပရေၚ်လ္ဂူတပ်တး ဟွံမွဲပုဟ် ဂွံညာတ်ကေတ်ဗီုဂှ်တုဲ က္လေၚ်စဴကၠုၚ်၊ အကာဲအရာလၟုဟ်ဏံ သောၚ်က္လး နကဵုပရေၚ်ပၞာန်သၟး ရမ္ဂး ဍေံဟွံတုဲပုဟ်၊ ဒးသောၚ် နကဵုနဲပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဏောၚ်၊ ဆ္ဂး လ္ပာ်ဒပ်ပၞာန်ဂှ် ပတှေ်ဇြဟတ်လွဟ်တုဲ ကၟာတ်လဒဵုဒၟံၚ် အခေါၚ်အဝဵုကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံဏောၚ်တှေ် လွဟ်ပိုဲဂှ် ပိုဲဗလး (သၠး) ထောံဟွံဂွံပုဟ်၊ ဒပ်ပိုဲလေဝ် ပိုဲဒုၚ်သီ ဒုၚ်ပလီုဟွံမာန်ပုဟ်၊ ဣဏံဂှ် ဒှ်တၚ်ဒတဴလိုၚ် ဇၟာပ်ဂကောံ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံဖအိုတ်ရ။
သၟာန်။ ။ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ထ္ပက်စၟတ်တဲ NCA တုဲမှ အရာဆိုအ်ဗ ဟွံတော်လဝ်တံ က္တဵုဒှ်ကၠုၚ် ဂွံတီကေတ်၊ အေဇှ်ဂှ် အရာလဵုရော?
သွဟ်။ ။ အဃောပ္ညဳပ္ညပ်သဳကၠဳလဝ် ကၠာဟဂွံထ္ပက်စၟတ်တဲ NCA ဏီဂှ် ထ္ပက်စၟတ်တုဲမ္ဂး ဂွံဆဵုဂဗကဵု ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ဗၠးဗၠးၜးၜးဏောၚ်၊ သွက်ဂွံပ္ညဳ ကိစ္စပြသၞာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ်လေဝ် ဗီုဒးစိုတ် သဳကၠဳကဵုညးဍုၚ်ကွာန်တံဂွံဏောၚ်၊ လ္ပာ်အလဵုအသဳ ဟီုကၠုၚ်လဝ်ဗီုဂှ်နွံ၊ ပိုဲ ထ္ပက်စၟတ်တဲတုဲ အဲပါလုပ် ပ္ဍဲ UPDJC ကီုတှေ် အဲသဳကၠဳ၊ ဂကောံရပ်လွဟ် ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ပိုဲ ထ္ပက် NCA တုဲတှေ် သွက်ဂွံသောၚ်ထ္ၜးကဵု ညးဍုၚ်ကွာန်တံနွံမံၚ်၊ ပိုဲကၠောန်ပၠန်ဂတးဂှ် သ္ပစၞးကဵုညးဍုၚ်ကွာန်ရ၊ ပိုဲလေဝ် နူကၠာ ဟွံစိုပ်အာ ပ္ဍဲပၠန်ဂတးဏီဂှ် ဒှ်ကၠုၚ်လဝ် ညးဍုၚ်ကွာန်သာမညမွဲကီုရ၊ ညးဍုၚ်ကွာန် ထံက်ဂလာန်ကဵု ပၠန်ဂတးပိုဲဂှ် နွံတၟာဂလိုၚ်ဏောၚ်၊ ကိစ္စထ္ပက်စၟတ်တဲ NCA ဏံ ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ဟွံကၠိုဟ် ဟွံကၠး ပ္ဍဲစိုတ်ညးတံမ္ဂး ဂကောံတၟိတၟိ သွက်ဂွံကၠောန်ပၠန်ဂတးတံ က္တဵုဒှ်မာန်ပၠန်ဏောၚ်၊ တၠုၚ်လအာဍေံ နွံဒၟံၚ်သာ်ဏံဏောၚ်တုဲ ပရေၚ်ချဳဒရာၚ်ပိုဲဂှ် ပိုဲဒးကဵုသမ္တီကဵု ညးဍုၚ်ကွာန်တံဏောၚ် ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိပိုဲ ရန်လဝ်နွံ။
ပ္ဍဲကောံဓရီု UPDJC ဂှ်လေဝ် ပ္ဍဲဌာန်ဒတန်ဒပ်ပိုဲတှေ် ဆဵုဂဗညးသ္ကံ ဗၠးဗၠးၜးၜးဂွံဏောၚ် လ္ပာ်အလဵုအသဳ ဟီုလဝ်တုဲမံၚ်ရ၊ ပါဲနူဂှ် အဲထပ်အာတ်မိက်လဝ် ပ္ဍဲကောံဓရီု UPDJC နွံမံၚ်ဏီ၊ သွက်ဂွံကၠောန် ပေါဲဆဵုဂဗကဵုညးဍုၚ်ကွာန် ပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ် ပံၚ်၊ တ္ကံခၟိုၚ်၊ မတ်မလီု၊ မုဟ်ဍုၚ်၊ဇြပ်ဗု တံဂှ်လေဝ် ထပ်အာတ်လဝ်နွံ၊ ဆ္ဂး အလဵုအသဳ ကဵု ညးစၞးဒပ်ပၞာန်တံ ဟွံကဵုအခေါၚ်ပုဟ်၊ ပ္ဍဲဗွိုၚ်ဒတန်ဒပ်ဇကုတှေ် ၜိုတ်ဒးစိုတ် အခေါၚ်ကၠောန်နွံ ဟီုကၠုၚ်လဝ်ဗီုဏံ ဏောၚ်တှေ် ၜိုတ်ဂွံဂှ် ပိုဲဂစာန်ကၠောန်ဏောၚ်၊ ၜိုန်ဂှ်လေဝ် အခါရ ပလေဝ်ပလေတ်စ သွက်ဂွံကၠောန် ပေါဲသောၚ်က္လးကဵုညးဍုၚ်ကွာန် ပ္ဍဲဗွိုၚ်ဒတန်ဒပ်ဇကုဂှ် နူဒပ်ပၞာန် ဟီုကၠုၚ်ဗီုလဵုပၠန်ရောတှေ် “ကၠောန် မွဲမွဲဒၞါဲတှေ် လၟိဟ်မၞိဟ် ၜက်တိုန်အာ နူ ၂၀-၃၀ တၠ ဟွံဂွံ” ဂးကၠုၚ်သာ်ဏံတုဲ မၞိဟ်ၜိုတ် ၂၀-၃၀ ဓဝ်ရတှေ် နွံအဆံၚ်ပေါဲစာၚ်ဓဝ်ရ၊ မၞိဟ်နွံမံၚ်တၟာဂလိုၚ်ဂှ် ကဵုကၠောန်ၜိုတ်ဏံ ဓဝ်ရတှေ် ဟလဵုဂွံရုံဂပ်ရော၊ ပ္ဍဲကောံဓရီု UPDJC တေံ အရေဝ်ဗီုဏံ မွဲပါၚ်လေဝ် ဟွံဟီုကၠုၚ်ပုဟ်၊ အခါကၠောန်ကွေံကွေံဂှ် စွံကၠုၚ်ဗ္ၜတ်လၟိဟ်မၞိဟ်တှေ် ပိုဲလေဝ် ဟွံစှေ်စိုတ် ဟွံပြေပြံၚ်ကၠုၚ်ပုဟ်။
ဗီုဗီုဏံဂှ် ပ္ဍဲမန်ပိုဲသၟးဟွံသေၚ်၊ ဗော်သေံ RCSS လေဝ် ဒးဒုၚ်ကၠုၚ်ဗီုဏံရ၊ ဒၞါဲအလဵုအသဳ ကဵုလဝ်အခေါၚ်တုဲတုဲရဂှ် လ္ပာ်ဒပ်ပၞာန် ပခက်ကၠုၚ်၊ ဒၞါဲလ္ၚဵု ကၟာတ်ဒၞါ ဟွံကဵုကၠောန်၊ ဣဏံဂှ် ဟွံတပ်တးရောၚ်ညာတ်၊ ကိစ္စတံဏံဂွံဒှ်ဂှ် အဓိက ဒှ်ကဵုဒပ်ပၞာန် (ဒၟါနူဒပ်ပၞာန်) ရ။
သၟာန်။ ။ မွဲတၚ်ပၠန် ပ္ဍဲကိစ္စ JMC-S လေဝ် ဟွံပြေပြံၚ်ကီု ဂွံတီကေတ်၊ မုဟိုတ်သာ်လဵုကီုရောအ္စာ?
သွဟ်။ ။ အဆံၚ်ကၟိန်ဍုၚ် JMC-U မွဲဒၞါဲဂှ် ဂွံလဝ်တုဲယျ၊ ဆ္ဂး ပ္ဍဲ JMC-S အဆံၚ်တွဵုရး/ ရးဒေသဇၞော်တံဂှ် ပံက်ဟွံမာန်ဏီ၊ ညံၚ်ဂွံပါလုပ် ပ္ဍဲ JMC-S ၃ ဒၞါဲ မန်၊ ကရေၚ်၊ တနၚ်သဳဂှ် ပိုဲအာတ်မိက်လဝ်ကီုလေဝ် JMC-S တွဵုရးမန် မွဲရ ကဵုမာန်ဏောၚ် ဟီုဂးကၠုၚ်ဗီုဏံ၊ ဒပ်ပိုဲချဳဒရာၚ်ဂှ် ပ္ဍဲတွဵုရးကရေၚ်လေဝ် နွံတၟာဂလိုၚ်ဏောၚ်၊ ပ္ဍဲရးတနၚ်သဳ တေံလေဝ် နွံ၊ ဒှ်သာ်ဂှ်ရ ဒၞါဲလဵုလေဝ် ဟွံဒှ်ပံက်ဏီ၊ ဠ ကရေၚ်ထ္ပက်ဏာ NCA ကၠာပိုဲဂှ်တှေ် ပံက်လဝ် JMC-S ၃-၄ ဒၞါဲ ပ္ဍဲကရေၚ်၊မန်၊တနၚ်သဳ၊ ဗဂေါ တေံဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်။
လညာတ်အဲတှေ် ဒၞါလဝ်ကိစ္စတံဏံဂှ် ဒပ်ပၞာန်ဏောၚ် ဒှ်အဓိက၊ ဍေံဟွံတပ်တးပုဟ် အဲညာတ်၊ သွက်ဂကောံပါလုပ်အာ ကၠာတဲတေံဂှ် ကဵုလဝ်အခေါၚ်ဂၠိုၚ်ၚ်၊ သွက်ဂကောံ လုပ်လက္ကရဴတံဏံဂှ် ဖအောန်ထောံ အခေါၚ်အရာ၊ ခေတ်အလဵုအသဳပၞာန် နဝတ ပွဳဗွိုၚ် ၁၉၉၀ တေံ ကၠောန်ကၠုၚ်ပရေၚ်ဒိုအ်ပန်ပှော်ဂှ်လေဝ်၊ ဂကောံဒိုအ်ပန်ပှော်ကၠာ ညံၚ်“ဝ” ကဝ်ကတံဏောၚ်ဟီုတှေ် ပံက်ကဵုလဝ် အခေါၚ်အရာဂၠိုၚ်ၚ်၊ အခါစိုပ်ဂကောံလုပ်ဒိုအ်ပန်ပှော် ဒုတိယဂှ်တှေ် ဖအောန်ဖျေံထောံ အခေါၚ်အရာ၊ နူဂှ် ကြဴနူ ၁၉၉၆ တုဲ ဒိုအ်ပန်ပှော်တှေ် ဒးဖျေံလွဟ်ဏောၚ်၊ ဖန်ကၠုၚ်လဝ် ဗီုဏံတှေ် ပ္ဍဲဒပ်ပၞာန်ဂှ် ဂၞပ်စိုတ်တပ်တး ဗိုန်န်ဗတ်တ်မွဲ ဟွံမွဲရောၚ်ညာတ်၊ ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် စကာနဲတ္ၚံက်က်တ္ၚေဲတ္ၚေဲ ပါ်ကရေက်ရေဲကၠေံ ဇြဟတ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံတုဲ ဖအိုတ်သၟးမံၚ် နနဲပပ်ပ်ပဳပဳဏောၚ် ပိုဲညာတ်။ တ္ၚံက်တ္ၚေဲ လီစၞာဲဒၟံၚ် ဗီုဏံရတှေ် ပိုဲတံ သ္ဂောံဂွံပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ဂှ် သ္ၚောဲလအ်ဒၟံၚ်ဏီဏောၚ်။
သၟာန်။ ။ စပ်ကဵု UPDJC ချူလဝ် မူပၞောန် ကဏ္ဍသဳကၠဳပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ်တုဲ လညာတ်အ္စာ ညာတ်သာ်လဵုကီုရော?
သွဟ်။ ။ အတိုၚ်ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳ ဟီုကၠုၚ်ဂှ်တှေ် မူပၞောန် ကဏ္ဍသဳကၠဳ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်လၟုဟ်ဏံဂှ် ညံၚ်ဂွံပြံၚ်လောဲ ပလေဝ်လောဲရ ချူလဝ်ဏောၚ် ညးဂးလဝ်ဗီုဂှ်၊ လၟုဟ်လေဝ် ဆက်အာဒၟံၚ် အတိုၚ်ဏံရ၊ လညာတ်အဲမ္ဂး ပ္ဍဲအရာသောၚ်က္လးပြသၞာဂှ် မူပၞောန် ကဏ္ဍသဳကၠဳပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် Political Frame Work ဏံ ဒှ်အဓိကအိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲ NCCT ကၠာတေံ ပိုဲသဳကၠဳကၠုၚ်လဝ်ဂှ် ၃ သွာၚ်တက်ကျာ၊ လၟုဟ် ၃ သွာၚ်ဟွံသေၚ်ရ ဍေံဒှ်ကၠုၚ် ညံၚ်ကဵု ၅ သွာၚ်။
မွဲတၚ်ပၠန် အဃောဆဵုကဵုဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳဂှ်လေဝ် အဲကေၚ်ဟီုကၠုၚ်လဝ်၊ အခါရ ပ္ညဳ Frame Work တှေ် ဂကောံဖအိုတ် ဒးကဵုပါလုပ်ဏောၚ်၊ အဓိက ဂကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ် ဖၟိုတ် ပါလုပ်တုဲမှ ညံၚ်ဂွံပ္ညဳ၊ ပ္ဍဲမူပၞောန်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဏံ အလဵုလဵုညးတံ ညံၚ်ဂွံစှေ်စိုတ် ညံၚ်ဂွံဒုၚ်တဲမာန်ဂှ် ပၟိက်ဇၞော်မံၚ်၊ ညံၚ်ဂွံကော် သီုဂကောံ ဟွံဂွံထ္ပက် NCA ဂှ်လေဝ် ကဵုလဝ်ကသပ်နွံ၊ ဆ္ဂး နအယာံမတ် (၈) ဂကောံဓဝ် ကေတ်တၚ်တုပ်စိုတ် ဖျေံဏာ သ္ဂုတ်သွာတ်ဂှ် ဂကောံသှေ်ဒၟံၚ်တံ ဟွံစှေ်စိုတ်၊ ဟွံဒုၚ်တဲတှေ် ညးတံ ဟွံကၠုၚ်ပုဟ်လေဝ်၊ ယဝ်ဒှ်အတိုၚ်ဂှ်တှေ် ဆက်အာဂတ ဟွံဂွံပုဟ်၊ ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ဍုၚ်ပိုဲဂှ်လေဝ် ဆက်ဓမံက်ရုပ်ရဴ ဟွံဂွံရ အဲညာတ်။
လညာတ်အဲတှေ် ဍုၚ်ပိုဲဏံ မိက်ဂွံကဵုၜိုဟ်သိုဟ် မိက်ဂွံကဵုၜိုဟ်လလမ်တှေ် ဂကောံရပ်လွဟ် ကေါန်ဍုၚ်အရၚ်ဖအိုတ် ညံၚ်ဂွံပါလုပ်မာန်ဂှ် ဒှ်အရာပၟိက်ဇၞော်အိုတ်မွဲဏောၚ်၊ ရံၚ်အာ အာဖရိကသမၠုၚ်ကျာတေံ ဒက်ပ္တန်ကၠုၚ်လဝ် ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်မ္ဂး ဂကောံဍောတ်ဏောၚ် ဇၞော်ဏောၚ်ဂှ် ညးတံ ဟွံရုဲ ဟွံပါ်ပုဟ်၊ ဂကောံဖအိုတ် ညံၚ်ဂွံပါလုပ်မာန် စွံအဓိက ထ္ၜောဝ်ပကောံတုဲ ပ္ညဳကၠုၚ်လဝ်ဏောၚ်။
သၟာန်။ ။ တရဴ UPC သ္ဘၚ်သဳကၠဳပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ကၟိန်ဍုၚ် အသိၚ်ဍေံဟွံခိုဟ် ဟွံစိုပ်တရဴကွေံကွေံဂှ် ဗီုလဵုညာတ်ရော?
သွဟ်။ ။ ပ္ဍဲ Frame Work ဖျေံလဝ်ဂှ် မွဲသၞာံတှေ် ကၠောန်အာ သ္ဘၚ်သဳကၠဳ ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ဍုၚ် UPC – ကောံဓရီုပေန်လုၚ် ၂၁ ဗွဝ်ကၠံ ဗၞတ် ၂ အလန်ရောၚ်၊ ၆ ဂိတုတှေ် မွဲဝါ ဂးလဝ်သာ်ဂှ်၊ လညာတ်အဲတှေ် စွံခစိုတ်လဝ်အခိၚ်ဗီုဏံတုဲကၠောန်ဂှ် ဟွံဒးဂၞပ်က္ဍၚ်၊ ဟွံဒှ် ညံၚ်ဂွံဒှ် ဓရိုဟ်ကဵုကၠောန်မံၚ်အတေၚ်ဏောၚ် ဒှ်ဒၟံၚ်ဗီုဂှ်၊ ကၠောန် UPC တှေ် ထေက်ကဵု ဒးပြေပြံၚ် (ပြေစိုတ် ပေၚ်စိုတ်)အလုံဖအိုတ်ဏောၚ်၊ ပ္ဍဲကောံဓရီုပေန်လုၚ် ကၠောန်ကၠုၚ်တုဲအာဂှ် EAO ထ္ပက် NCA တုဲလ္ၚဵုတံ သွက်ဂွံသဳကၠဳပ္ညဳပ္ညပ်ကဵုဂကူညးကဵုညးဂှ် ဟွံဂွံအခိၚ်ပုဟ်၊ ဟွံပြေပြံၚ်ပုဟ်၊ လၟုဟ်လေဝ်ဗီုဂှ်ရ ရခေၚ် ကဵု သေံတံ ဟွံဂွံအခေါၚ်ဆဵုကဵု ကောန်ဂကူညးတံပုဟ်၊ တဲကၠာဂှ် ဂကောံကရေၚ်တံ ဂွံအခေါၚ်ဆဵုကဵုညးဍုၚ်ကွာန် ဗၠးဗၠးၜးၜးကီုလေဝ် လက္ကရဴဏံ ဟွံဂွံအခေါၚ်ဆဵုရ၊ အခေါၚ်ဆဵုဂဗ သဳကၠဳကဵုညးဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ဟွံဂွံမ္ဂး ဗီုလဵုဂွံကဵုသ္ဂုတ်သွာတ်ရော၊ ကဏ္ဍပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မွဲမွဲ ဒးကဵုသ္ဂုတ်သွာတ်ဏောၚ်မ္ဂး ညးတံဂှ် ဟိုတ်နူဗော်သ္ပစၞး ဂကူညးတံဂှ်ရ ဒးကဵုအခေါၚ် ဆဵုဂဗသဳကၠဳဏောၚ်၊ အေဗီုဗီုဏံ ဍေံဟွံဒှ်ကၠုၚ်တုဲ စိုပ်အခိၚ်တှေ် ကၠောန်ထောံ UPC ပေန်လုၚ် ၂၁ ဗွဝ်ကၠံဂးတုဲ ကၠောန်တိုန်အိုတ်၊ သ္ဂုတ်သွာတ်လေဝ်ဖျေံကၠုၚ်အိုတ်၊ ၜိုတ်အဲ ဂွံမိၚ်လဝ်ဂှ်တှေ် ပ္ဍဲကောံဓရီုပေန်လုၚ် ၂၁ ဗွဝ်ကၠံ အလန်ဒုတိယတေံ ဟွံပြေပြံၚ်ကွေံပုဟ်ဂး၊ ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံကီု ကောန်ဍုၚ်အရၚ် EAO တံကီု ဟွံပေၚ်စိုတ်ပုဟ်၊ သ္ဂုတ်သွာတ် ဗီုဇကုမိက်ဂွံဂွံဂှ်ရ စကာကဵုဖျေံကေတ်အတေၚ် ဒှ်ကၠုၚ်ဗီုဂှ်ဏောၚ်ဂး၊ အေဗီုဂှ် ဒှ်ဟွံထေက်ရောၚ်ညာတ်၊ ဂကောံကၠုၚ် ဗွဲကြဴကြဴတေံ ဟွံစှေ်စိုတ်ကဵု တၚ်သ္ဂုတ်သွာတ်ဂှ် ဏောၚ်မ္ဂး ဟလဵုပရော ပလေဝ်ဂွံဟာ၊ ယဝ်ဟွံဂွံပလေဝ်တှေ် ခက်ကၠုၚ် ပၠန်ဏောၚ်၊ ဟိုတ်နူဟွံဒှ်ပလေဝ် ဟွံဂွံပလေဝ်တုဲ ဒုၚ်တဲဟွံမာန် ဒှ်ကၠုၚ်သာ်ဏံမ္ဂး ပြသၞာဏံ ဂၠိၚ်သ္ၚောဲအာပၠန်ဏောၚ်။
သၟာန်။ ။ လၟေၚ်ဒဒှ်ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ဍုၚ်ဏံ မိက်ဂွံကဵုအံၚ်ဇၞးမ္ဂး နကဵုဥက္ကဌ UNFC မွဲ မိက်ဂွံဆဝ်မ္ၚုဟ် ဖ္တိုက်ဖၟောဝ် ဗီုလဵုကီုရော?
သွဟ်။ ။ ပ္ဍဲကဵု UNFC ပိုဲကဵု အလဵုအသဳ တုပ်လဝ်စိုတ် ၈ တၚ်ဂှ် ဂကောံရပ်လွဟ် ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဖအိုတ် ညံၚ်ဂွံပါလုပ်ကၠုၚ်မာန် ဂစာန်လွဳအာဏောၚ် တၚ်ဏံပါမံၚ်၊ အေအတိုၚ်ဏံ ပိုဲ ဆက်ဂစာန်ဏောၚ်၊ အေပ္ဍဲဏံ လ္ပာ်ဒပ်ပၞာန် ဟီုဒၟံၚ်မွဲဏှေံ မွဲဏှေံဂှ် “ရခေၚ် AA,ပလံၚ်TNLA,ကဝ်က MNDAA” တံ ၃ ဂကောံဂှ် ဒပ်ပၞာန် လးလးဟွံဒုၚ်တဲပုဟ် အကာဲအရာ နွံဒၟံၚ်ဗီုဂှ်၊ ဣဏံလေဝ် ဒှ်ဟွံထေက် အဲညာတ်၊ ဆက်တးပါဲဒၟံၚ် အတိုၚ်ဏံရတှေ် ဍုၚ်ပိုဲ ကာလလဵုမွဲ ၜိုဟ်လလမ်ဟွံမာန်၊ နကဵုစိုတ်တပ်ပ်တးတး စေတနာဍာံဍာံ ကၠောန်အာ ဓဝ်ၜိုဟ်လလမ်မ္ဂး ဟွံဝါတ်ပုဟ် မိက်ဂွံဟီုရ။ အလုံဖအိုတ် ညံၚ်ဂွံပါဂှ် ကော်ဘိက်ဂံၚ်ၚ်ညိ၊ Frame Work ဂှ်လေဝ် ပါလုပ် အလုံညးဖအိုတ်တုဲ ပ္ညဳညိ၊ အတိုၚ် Frame Work ပ္ညဳဂွံလဝ်ဂှ် မွဲတဆံၚ်တုဲ မွဲတဆံၚ် ညံၚ်ဂွံစှေ်ဗီု ပြေပြံၚ်ဂှ် ကၠောန်ညိ၊ စိုတ်စေတနာ ဂကောံရပ်လွဟ် ကောန်ဍုၚ်အရၚ် မသှေ်မံၚ်တံဂှ်လေဝ် ပိုဲကၠိုဟ်ကေတ်မံၚ်ရ၊ ဒှ်ညး တံၚ်ကၠုၚ်တဲကဵုပိုဲ ဂၠိုၚ်ကဵုသၞာံအခါဏောၚ်၊ ညးတံလေဝ် ပြသၞာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် မိက်ဂွံပသောၚ်ကဵု နဲပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကီုရဏောၚ်၊ ဆ္ဂး ဒပ်ပၞာန် ကဵု ဗော်ကျဖေါတ် (ပြည်ခိုၚ်ဖြိုး)တံ သ္ဂးဂှ် “သၞောဝ် ၂၀၀၈ ဏံ သၞောတ်ဖေဝ်ဒရေဝ်ရ သွက်ဒးပလေဝ်ဟွံမွဲ” ရပ်ပတေၚ်လဝ်ဗတ်တ် ဗီုဏံဂှ် ဝါတ်မံၚ်။ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံလေဝ် ပရေၚ်ဒးဒုၚ်စသိုၚ်နွံမံၚ်ကီုဏောၚ်၊ အလုံမွဲဂရိပ် ဍဵုဍိုက်သ္ပမာန်ကၠုၚ် နကဵုဇြဟတ်ပၞာန်ဏောၚ်တှေ် ပြဟ်ဟ်ဏံ နကဵုညးတံ ဗီုလဵုလေဝ် ဗလးကၠေံလွဟ် ဟွံမာန်ပုဟ်၊ ဟွံဂံၚ်ပတှေ်စဏီပုဟ်၊ ပ္ဍဲအကာဲအရာ ဟွံဂံၚ်ပတှေ်စဏီဏံ ဒဳမဝ်ကရေဇြဳလေဝ် ဖျုန်ဟွံချိုတ် ဟွံကၟောန်ဏီပုဟ်တှေ် ပ္ဍဲအကာဲအရာ သၞောတ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ ဟွံဗိုန်ဇၟအ်ဏီဏံ ဒးကၠိုဟ်စိုတ် လ္တူညးတံကီုဏောၚ်။
“ ပ္ဍဲခေတ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳဏံ ပတှေ်လွဟ်တုဲ စၞးဒးအာတ်ဒၟံၚ် အရာဒှ်ဟွံမာန်ဂှ်” သာ်ဏံ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဒပ်ပၞာန် ကေၚ်ဟီုကၠုၚ်လဝ်နွံ၊ ဆ္ဂး လ္ပာ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ဗီုဒးဒုၚ်စဒၟံၚ်ဂှ် ဍေံတံလေဝ် ဟွံကေၚ်ဒုၚ်စမွဲလှေ်တှေ် ဍေံတံ ဟီုဂးမာန်ဏောၚ်။ အတိုၚ်အကာဲအရာဏံ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ဗလးထောံလွဟ်ဏောၚ်တှေ် ပ္ဍဲသၟဝ်သၞောဝ် ၂၀၀၈ ဍေံတံဂှ် မုကၠောန်ဂွံရော၊ အလဵုအသဳလၟုဟ် တိုန်ကၠုၚ် နကဵုပေါဲရုဲမာဲရဂှ်လေဝ် မုကၠောန်ဂွံကီုရော။ ပိုဲတံ ဆက်တန်တဴအာ အတိုၚ်ဏံရမ္ဂး ဍုၚ်ပိုဲဂှ် ဆက်တုဲ သဝ်တဆေတ်စှေ်ဒၟံၚ်ဏီဏောၚ်၊ ပရေၚ်ဍဵုဍိုက်ဂၠိုၚ်ကၠုၚ်တှေ် ဂကူမွဲကဵုမွဲ ဓဝ်ကဍုဟ် ဂၠိုၚ်တိုန်မာန်တုဲ ဂွံက္လေၚ်လလမ် ဂွံက္လေၚ်ပရေဂှ် ဍေံဟွံလောဲသွာ၊ အရာဒက်ပ္တန် ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ် ပရေၚ်ဓဝ်ညဳသာဂှ်လေဝ် ဝါတ်ဇြိုၚ်အာခ္ဍၚ်ဏောၚ်။
ဒှ်သာ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲအကာဲအရာတန်ဒှ်ဒၟံၚ်တ္ၚဲဏံဂှ် နကဵုစရိုတ်တပ်ပ် ကသပ်သၠုၚ်ၚ် သၠးကၠေံဒုဟ် အတိက်တုဲ ယဝ်ဒက်ပ္တန်အာကၟိန်ဍုၚ် နကဵုဓဝ်ပတှေ်ညးသ္ကံဏောၚ်မ္ဂး ဍုၚ်ပိုဲ ၜိုဟ်သြိုဟ် ဇၞော်မောဝ် ဖေါအ်ဗြေဝ်တိုန် ဗွဲစၟတ်ရောၚ် မိက်ဂွံဟီုရ။