မိလတိုပ်ဗု ပတိုန်ထ္ၜးလဝ်ရ။
သၟာန် ။ ။ ဂွံဒုၚ်ရုဲစှ် ညးစၞးမွဲတၠတှေ် ကိုပ်ကၠာအိုတ် ဟီုကဵုဂလာန် တၚ်ဒုၚ်စသိုၚ်ညိ။
သွဟ် ။ ။ သၞာံ (၂၀၂၀) ဏံ သ္ပစၞးကဵု ဗော်ညဳသၟဟ်မန် ပွိုၚ်ဍုၚ်မုဟ်ဍုၚ်ဏံတုဲတှေ် လုပ်ဒုၚ်ရုဲမာဲ (၄) ဒၞာဲရ။ တ္ၚဲဏံ ပိုဲဇၞးအာ ပွိုၚ်ဍုၚ်မုဟ်ဍုၚ် ညးဍုၚ်ကွာန်မန်ပိုဲ ကဵုမာဲတုဲတှေ် ဇၞးအာ (၃) ဒၞာဲရ။ ဒးကျအာ (၁) ဒၞာဲရ။ ၜိုန်ကျအာကီုလေဝ် နကဵုအသိၚ်စိုတ်ဓါတ် မုဟ်ဍုၚ်ပိုဲဂှ် ဇၞးမံၚ်ရ၊ ဆဂး ဒၞာဲရ ဒးဟောံဗြောံအာ မွဲဒၞာဲရ။ ဟီုဟဂှ်တှေ် တ္ၚဲဏံ မုဒှ်ဒှ်ရ ညးဍုၚ်ကွာန်မန်ပိုဲ ကဵုကၠုၚ်မာဲ ထံက်ကၠုၚ်ဂလာန် ဗော်ညဳသၟဟ်မန်ပိုဲတုဲ အဓိကဂှ် ၜိုန်ရ ပိုဲမၞိဟ် (၃) တၠဏံ စိုပ်ကၠတ်ထဝ် ဒှ်အမာတ်ကီုလေဝ် ဇကုပူဂဵုရ ဇၞးဟွံသေၚ်၊ ဗော်ညဳသၟဟ်မန် ပွိုၚ်ဍုၚ်မုဟ်ဍုၚ်ရဇၞး ပိုဲဒုၚ်ကေတ်ဗီုဂှ်လေဝ်၊ မန်ပွိုၚ်ဍုၚ်မုဟ်ဍုၚ်ရ ဇၞးဏောၚ် ဒုၚ်စသိုၚ်ဗီုဂှ် နကဵုပူဂဵုဟွံသေၚ်၊ ဆဂး စိုပ်ကၠတ်ထဝ်မ္ဂး ခိုဟ်အိုတ် ၜိုတ်ကသပ်နွံ၊ ၜိုတ်ဉာဏ်နွံ ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်သွက်ပွိုၚ်ဍုၚ်မုဟ်ဍုၚ်ပိုဲဏံ ကၠောန်ဂိုတ်ဂစာန်အာဏောၚ် ချပ်လဝ်နွံရ။
သၟာန် ။ ။ တိုန်စိုပ်အာကၠတ်ထဝ်တုဲ ကဏ္ဍပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကီု၊ ကဏ္ဍပရေၚ်ဖေါအ်ဗြေဝ်ကီု သာ်လဵု ချပ်ရေၚ်တၠုၚ်အာ ပ္ဍဲဗွိုၚ်ကၠတ်ထဝ်ရော။
သွဟ် ။ ။ ဣညအ် ပိုဲချပ်လဝ်မွဲဂှ် ဠတေံဟီုတှေ် ပ္ဍဲကဵု (၂၀၂၀) ဏံတှေ် ဗော်ဇၞော်မွဲဓဝ် ဒဵုလာ်ပြၚ်လာ်ဟွံမာန်ပုဟ် ချပ်လဝ်ဟဂှ်၊ ဇှ်ဟီုတှေ် ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံဖအိုတ် ပံၚ်ကောံတုဲတှေ် ညံၚ်ဂွံပလေဝ်အာ တၚ်ဆိုအ်ဗဍုၚ်ပိုဲ အခက်ခုဲမံၚ် ဍုၚ်ပိုဲဏံဂှ် ညံၚ်ဂွံပလေဝ်အာမာန် ချပ်လဝ်ဟဂှ်၊ ဆဂး ပိုဲရံၚ်အကာဲအရာ သွဟ်တ္ၚဲဏံဟီုတှေ် အခက်ခုဲဆိုအ်ဗမံၚ် နွံတၟာဂလိုၚ်၊ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံလေဝ် ထေက်ကဵုဒးစိုပ်ဒၞာဲဂှ်ဏောၚ်တှေ် ယောၚ်ယာအာ တၟာဂလိုၚ်၊ မန်ပိုဲလေဝ် ပိုဲချပ်လဝ် အလန်ဏံဏောၚ်တှေ် ဒးစိုပ်ကၠတ်ထဝ်လ္တူတေံဂၠိုၚ်ၚ်၊ ဆဂး ဗီုချပ်လဝ်တံဂှ် ဍေံဟွံဍိုက်ပေၚ်၊ ၜိုန်ရဟွံဍိုက်ပေၚ်ကီုလေဝ် တော်အာကဵု (၂၀၁၅) တေံတှေ် တ္ၚဲဏံဟီုတှေ် ပိုဲဂွံအာဒၞာဲ ဂၠိုၚ်နူတေံ ညိဟီုဂှ် ကၠောန်ပံၚ်တောဲကဵု ဗော်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တၞဟ်ဟ်တုဲ ၜိုတ်ကၠောန်ဂွံ ၜိုတ်ဂ္စာန်ဂွံဂှ် ရုန်ဂ္စာန်အာဏောၚ်၊ ဆဂး ရံၚ်ကေတ်အကာဲအရာ အခိၚ်တ္ၚဲဏံမ္ဂး အခက်ခုဲမံၚ်တၟာဂလိုၚ်၊ ဆဠစိုတ်တေံတုဲ နဲကဲကၠောန်ဂွံ နဲကဲအာဂွံ ပံၚ်ဗစိုပ်တုဲတှေ် ကၠောန်အာဏောၚ်။
သၟာန် ။ ။ ကိုပ်ကၠာအိုတ် မုတၚ်အဓိက သဳကၠဳပတိုန်ထ္ၜးအာဂှ် ရန်လဝ်ရော။
သွဟ် ။ ။ သၞောဝ်အဓိက အခက်ခုဲမံၚ်ကဵု လ္တူကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံဂှ်တှေ် သၞောဝ် (၂၆၁) ရ။ ၝဏံဂှ် သွက်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ကိစ္စဇၞော်ကဵုဇြဟတ်ဏောၚ်၊ တိဍာ်ဒေသညးကဵုညး ညံၚ်ဂွံဒှ်သ္ကိုပ်ဝန်ဇၞော်၊ ဆဂး ပိုဲကလေၚ်ချပ်မွဲဂှ်တှေ် ပလေဝ်သၞောဝ် (၂၀၀၈) ဏံဂှ် (၇၅%) က္ဍိုပ်ကၠံပြၚ်မှ ပလေဝ်ဂွံဏောၚ်၊ (၇၅%) က္ဍိုပ်ကၠံ မှ ပလေဝ်ဂွံဏောၚ်တှေ် နတဲဂှ် ပ္ဍဲကဵုမၞိဟ်ဒုၚ်ရုဲဖအိုတ်ဂှ် (၇၅%) က္ဍိုပ်ကၠံရနွံ၊ ပၞာန်ဂှ် ဍေံကေတ်လဝ် (၂၅%) က္ဍိုပ်ကၠံဟတုဲဏောၚ်၊ နတဲဂှ် ပလေဝ် ဟလဵုပလေဝ် ပလေဝ်ဟွံဂွံရ၊ ဆဗော်ဇၞော်လ္ၚဵုမွဲစွံ ကရေဲကၠုၚ်မံၚ် ဗော်ညးတံ စိုပ်ကၠတ်ထဝ်ဂၠိုၚ်ၚ်တှေ် ညးတံ ပလေဝ်သၞောဝ်ဏောၚ်၊ သၞောဝ် (၂၀၀၈) ပလေဝ်တုဲမှ ကဵုမာဲကဵု ကောန်ဍုၚ်အရၚ် တံဏောၚ်၊ ဟလဵုညးတံဟီုဟီုရ ဠပိုဲကလေၚ်ချပ်ဗ္စာ ပါ်ပဲါရံၚ် ကရေက်စမ်ရံၚ် သၞောဝ်ဏံကွေံကွေံဟီုဂှ် ဟလဵုသ္ပလေဝ် ပလေဝ်ဟွံဂွံပုဟ်၊ မုသ္ပရောဟီုတှေ် (၇၅%) က္ဍိုပ်ကၠံဂှ် ဂွံပဵုဂှ် ဍေံဟွံလောဲပုဟ်၊ ဆဂး နွံမွဲရ နဲပလေဝ်သၞောဝ်ဏံဂွံဂှ် မၞိဟ်ဒုၚ်ရုဲမာဲဖအိုတ်ဂှ် နွံ (၇၅%) က္ဍိုပ်ကၠံ၊ ပၞာန်ဂှ် နွံ (၂၅%) က္ဍိုပ်ကၠံ၊ ရဲဒုၚ်ရုဲတံ လ္ပဒုၚ်ရုဲဥက္ကဌကၠတ်ထဝ် ဥပမာ – ကၠတ်ထဝ်ညးဍုၚ်ကွာန်၊ ကၠတ်ထဝ်ကောန်ဂကူ၊ လ္ပကေတ်ဥက္ကဌ ကဵုထောံပၞာန် (၂၅%) က္ဍိုပ်ကၠံ ကဵုဒှ်ထောံဥက္ကဌတုဲတှေ် လ္ပာ်ဇကုဏံ (၇၅%) က္ဍိုပ်ကၠံပြၚ်အာဟဂှ်ရ၊ အၝေဏံလေဝ် နဲပလေဝ်ဂွံရ။ ဆဂး ဂံၚ်ကဵုဟာ၊ ဗော်ဇၞော်ဇၞော် ဇၞးလဝ်မာဲဂှ် ဟွံဂံၚ်ကဵု၊ ယဝ်ကဵုထောံဍေံဥက္ကဌတှေ် ဍေံယအ်အာ ဏောၚ် ဍေံသှေ် (၂၄%) က္ဍိုပ်ကၠံတုဲ ဇကုဂှ်တှေ် (၇၅%) က္ဍိုပ်ကၠံ ပဵုတိုန်အာဏောၚ်၊ ပဵုတိုန်အာတှေ် အခေါၚ် ပလေဝ်ဍေံနွံအာဟဂှ်ရ။ ယဝ်ရ ဟွံကဵုဗီုဂှ်တှေ် ဇကုဂှ် (၇၅%) က္ဍိုပ်ကၠံရ၊ ဇကုဒှ်အာဥက္ကဌမွဲပၠန်ဂှ်တှေ် ဍေံတေံဂှ် (၂၅%) က္ဍိုပ်ကၠံပေၚ်ၚ်ဏောၚ်၊ ဇကုဂှ် (၇၄%) က္ဍိုပ်ကၠံရ သှေ်မံၚ်တုဲ သၞောဝ်ဏံ ဗီုလဵုလေဝ် ပလေဝ်ဟွံလောဲ ပုဟ်။ ဆဂး ယဝ်ရ ပၞာန်ဍေံပဲါကဵုဏောၚ် တၚ်တုပ်စိုတ်ဍေံနွံတှေ် ဠဂှ်မှ ပလေဝ်ဂွံရ။ ဆဂး လက္ကရဴသၞောဝ်ဏံပၠန်ဂှ် (ကာလုံ) ဍေံ နွံမံၚ်ဏောၚ်၊ ပလေဝ်ဂွံယျဟီုလေဝ် (ကာလုံ) ဟွံတုပ်စိုတ်ပုဟ်တှေ် ၝဏံဂှ် ဒှ်အခက်ခုဲပၠန်ရ။ ပ္ဍဲ (ကာလုံ) ဂှ် သမ္မတ (၃) တၠ ပါဏောၚ်၊ (နိုၚ်ၚံခြားရေးဝန်ကြီး) ပါဏောၚ်၊ (ကာချုပ်) (ဒု-ကာချုပ်) ဝန်ဇၞော်ပၞာန်ဍေံ နွံမံၚ် (၃) ဒၞာဲဏီ၊ ပ္ဍဲကဵုမၞိဟ် (၁၁) ဏံဂှ်တှေ် ပၞာန်ဂှ် ဍေံဂွံလဝ် (၆) ဒၞာဲတုဲတုဲ၊ ဇကုဂွံလဝ် (၅) ဒၞာဲရ။ ယဝ်ရ ကဵုထောံဍေံ (လႊတ်တော်ဥက္ကဌ) ဏောၚ်၊ (အမျိုးသားလႊတ်တော်ဥက္ကဌ) ဏောၚ်၊ (ပြည်သူ႕လႊတ်တော်ဥက္ကဌ) ပၠန်တှေ် ဍေံဒှ်အာ ၜိုတ် (၈) ဒၞာဲ (ပ္ဍဲကဵု – ကာလုံ) ဏောၚ်၊ ၜိုန်ရဟီုမံၚ် ပလေဝ်သၞောဝ်ဂှ် ဍေံခက်မံၚ် သာ်လဵုပလေဝ် ပလေဝ်ဟွံလောဲ။ ဆဂး နဲလဵုပလေဝ်ဂွံ နဲလဵုၜေတ်ဂွံ ဒးဆက်ဂစာန်အာဂှ်ရ။
သၟာန် ။ ။ အခန်ကဏ္ဍဖေါအ်ဗြေဝ်ဒေသတှေ်ရော ဗီုလဵုချပ်လဝ် သွက်ဂွံဂစာန်ရေၚ်တၠုၚ်အာနွံကီု။
သွဟ် ။ ။ ပ္ဍဲကဵုပိုဲပ္တန်လဝ် အလံၚ်အမာတ်ဂှ်တှေ် တၚ်တုပ်စိုတ်ကဵု ဗော်ပိုဲနွံမံၚ်ဏောၚ်၊ ကိစ္စဒေသဖောအ်ဗြေဝ်တှေ် နကဵုဗော်ပွိုၚ်ဍုၚ်၊ ပိုဲဒးသဳကၠဳ ပ္တိုန်ထ္ၜးကဵု ဗော်ပွိုၚ်ဍုၚ်ဏောၚ်၊ ဗော်ပွိုၚ်ဍုၚ်တံ တၚ်တုပ်စိုတ်ညးတံနွံတုဲ ညးတံဘိုၚ်ကဵုတုဲတှေ် ပိုဲဂှ် အခေါၚ်သဳကၠဳဍေံနွံ၊ အေကိစ္စပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်၊ ပရေၚ်ဂကူဏောၚ်တှေ် လ္ပာ်လ္တူတေံဂှ် ဗော်ဗဟဵု ဍေံနွံ၊ အကြာတံဂှ် ဒးပ္တိုန်ထ္ၜးကၠတ်ထဝ် သဳကၠဳမွဲမွဲဟီုတှေ် တၚ်လ္ၚဵုမွဲစွံဂှ် ဗၠးဗၠးၜးၜး သဳကၠဳဂွံမံၚ်ရ။ ကိစ္စဒေသဖောအ်ဗြေဝ် သၟဝ်ဏံဟီုတှေ် ဆေၚ်စပ်ကဵု ကၠတ်ထဝ်တွဵုရးဏံဂၠိုၚ်၊ ၝဏံ ပိုဲရံၚ်အကာဲအရာတုဲတှေ် ဘိုၚ်ဓမံက်အာရုပ်ရဴကီုဏောၚ်၊ ဥပမာ – စပ်ကဵု ပရေၚ်ဂကူတံ၊ ပရေၚ်ပညာတံ၊ ပရေၚ်ထတ်ယုက်တံဂှ် ပိုဲတံသဳကၠဳ ပ္ညဳအာကဵု ကၠတ်ထဝ်တွဵုရးတုဲ လ္တူတေံ ၜိုတ်လဵုဓမံက်ရုပ်ရဴဂွံဂှ် ချပ်တုဲတှေ် ဖန်အာဏောၚ်။
သၟာန် ။ ။ နကဵုညးစၞးဂွံဒုၚ်ရုဲစှ် ညးစၞးကၠတ်ထဝ်ကောန်ဂကူမွဲတၠ ဂွံဒုၚ်ရုဲစှ်တုဲ မုမိက်ဂွံဟီုဂလာန် တၚ်ဂုန်ကဵု ညးဍုၚ်ကွာန်တံရော။
သွဟ် ။ ။ အဓိကတ္ၚဲဏံ နကဵုပိုဲ စောန်စရာဲပိုဲညးမွဲဓဝ်တုဲ ဇၞးအာဟွံသေၚ်၊ စောန်စရာဲဗော်ပိုဲမွဲဓဝ်လေဝ် ဇၞးအာဟွံ သေၚ်၊ အဓိက ညးဍုၚ်ကွာန်မန်ပိုဲ ဟိုတ်နူစိုတ်ဓါတ် ကတိုၚ်တၟိုဟ် လ္တူဂကူတုဲတှေ် ကဵုကၠုၚ်မာဲ ပိုဲဂွံဇၞးကၠုၚ်မာဲ ဂွံစိုပ် ကၠတ်ထဝ်ရ။ အဓိက ညးဍုၚ်ကွာန်မန်ပိုဲ လ္တူပိုဲဂှ် တာလျိုၚ်ပြေမံၚ်ရ၊ ဆဂး တာလျိုၚ် သွက်ဂွံပတုဲဖဵုညးဍုၚ်ကွာန်ဂှ် နွံပ္ဍဲလ္တူပၞးပိုဲ၊ ဠစိုပ်ကၠတ်ထဝ်တှေ် ၜိုတ်ဇြဟတ်နွံ၊ ၜိုတ်ကသပ်နွံ၊ ၜိုတ်စောန်စရာဲနွံ၊ ၜိုတ်ဓမံက်ရုပ်ရဴဂွံဂှ် သွက်ညးဍုၚ်ကွာန်ဂှ်တှေ် ဓမံက်အာရုပ်ရဴ ရေၚ်တၠုၚ်သွက်ညးဍုၚ်ကွာန်ဏောၚ်၊ ညးဍုၚ်ကွာန်ပိုဲတ္ၚဲဏံ ဓဝ်ပတှေ် နွံလ္တူပိုဲရ ကဵုကၠုၚ်မာဲတှေ် အခက်ခုဲဆိုအ်ဗညးဍုၚ်ကွာန် ပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်မုဟ်ဍုၚ်ဏံ ခိုဟ်အိုတ်မွဲဂှ် ညံၚ်ဂွံရေၚ်တၠုၚ်မာန်ဂှ် ဂ္စာန်အာဏောၚ်၊ မိက်ဂွံဟီုမွဲပၠန်ဂှ်တှေ် မၞိဟ်ကဵုမာဲပိုဲကီု၊ မၞိဟ်ပူဗိုၚ်ကဵုပိုဲကီု၊ မၞိဟ်ဘိုၚ်ဓဇက်ကၠုၚ်မာဲ အကြာဏံကီု ရဲစိုပ်ဍုၚ်မ္ၚး ကဵုကၠုၚ်မာဲဒစးဒုၚ်ဂှ်လေဝ်ကီု ဖအိုတ်ဂှ်တှေ် တၚ်ဂုဏ်ဗွဲမလောန်ရ။ ဆက်တုဲ ပိုဲမိပ်မံၚ်စိုတ် ၜိုတ်ဏံဓဝ် ဟွံဂွံပုဟ်၊ (၂၀၂၀) ဏံ ပိုဲဂွံဆဵုဂဗ တၚ်ယုတ်ဒေက်လေဝ်နွံ၊ တၚ်ခိုဟ်လေဝ်နွံရ။ တၚ်ယုတ်ဒေက်ပိုဲဏံ ပိုဲဂၠာဲအာသွဟ်တုဲ သွက် (၂၀၂၅) တေံ ခိုဟ်အိုတ် ဗီုလဵုပိုဲဂွံကၠောန်ဂွံ၊ အၝေဏံဂှ် ညးဍုၚ်ကွာန်ပိုဲကီု၊ သီုဗော်ညဳသၟဟ်မန်ဖအိုတ် ချပ်တုဲတှေ် စဵုကဵုလၟုဟ် ပိုဲဒးပလေဝ်ပလေတ်စအာ သွက် (၂၀၂၅) တေံဏောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ညးဍုၚ်ကွာန်ပိုဲတံ လ္ပလဟိၚ်မံၚ် သွဟ်ဇၞးဏံ၊ ဇှ်တှေ် ပိုဲလေဝ် ၜိုတ်ဂစာန်မာန်၊ ၜိုတ်ချပ်ဂွံတှေ် သွက် (၂၀၂၅) တေံ ဒးဂစာန်ပလေဝ်အာဏောၚ်၊ ဠဂှ်မှ မန်ပိုဲ တၚ်ပၟိက်ပိုဲနွံ ဂွံစိုပ်ကၠတ်ထဝ်ဂၠိုၚ်ၚ်ဂှ် နူလၟုဟ် ပိုဲပလေဝ်စ တုဲတှေ် ဆက်ကွာ်အာမှ (၂၀၂၅) တေံ ဂွံချိုတ်ပၠိုတ်ဏောၚ်၊ ဇှ်ရဟီုတှေ် ညးညးအဲအဲ လ္ပယှအ်ဇဲလွဳ လ္ပယှအ်သတိ တုဲတှေ် ဆက်ဂိုတ်လွဳဂ္စာန်အာ ညဳညဳသာသာ သီုဖအိုတ်စိုအ် မိက်ဂွံဖ္တိုက်ဖၟောဝ်ဏာ ဆဝွံရ။
