သုည
“ဇၟာပ်ပ်ကၠဵုကဳ ယဝ်ဗက်ထဍေၚ်ကၠဟ်မံၚ်ဖအိုတ်မ္ဂး တရဴဇကုမိက်ဂွံအာဂှ် အာစိုပ်ဟွံမာန်ရ”
ကမၠောန်မွဲမွဲ ဇကုကၠောန်ဏောၚ်တှေ် အဓိကမုက်ဂၞန်မွဲ ပထမကၠာအိုတ် လ္တူကမၠောန်ဇကုဂှ် ဇကုဒးပတှေ်ရ၊ ကမၠောန်ဇကု ယဝ်ရ ဒးပတှေ် ညးတၞဟ်ယျဏောၚ်တှေ် ပရေၚ်အံၚ်ဇၞး ကမၠောန်ဇကုဂှ် ဟွံချိုတ်ပၠိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲလောကဏံ ကမၠောန်မွဲမွဲ ဇကုကၠောန်ဏောၚ်တှေ် ပရေၚ်ပါ်ပါဲ ကေုာံ လောကဓရ်ဂှ် ညံၚ်ဂွံသ္ၚောဲခြာဂှ် လ္ပဂြိပ်ပါဲညိ(လ္ပဖေက်ပရေၚ်ပါ်ပါဲ ကေုာံ လောကဓဝ်ညိ) ၊ ဒုၚ်ကေတ်ဂံၚ်ၚ်ညိ၊ ယဝ်ရ ဟွံမိက်ဒုၚ်ပါ်ပါဲမ္ဂး ပရေၚ်အံၚ်ဇၞး မၞုံကဵုၚုဟ်မးဂှ်လေဝ် က္လိဂွံဟွံမာန်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဒုၚ်ပါ်ပါဲညိ၊ ဆ္ဂး ပိုဲမၞိဟ်တံ ပါ်ပါဲလ္ပာ်ခိုဟ်လေဝ်နွံ လ္ပာ်ပရေံလေဝ် နွံရ။
ဓဝ်ပတှေ် လ္တူကမၠောန်ဇကု ဒးနွံပေၚ်ၚ်တုဲ ရမျှာၚ်လဵုမွဲ ဇီုဓဗတ် ဇီုဓဗတ် ဓဝ်ပတှေ်ဇကု လ္ပကဵုချဳဂတဝ်အာညိ၊ ကမၠောန်ဇကုဂှ် ဇကုကၠောန်တှေ် ညးတၞဟ်ဟီုကၠုၚ်ဂှ် ဒှ်သဘာဝရ၊ ကာလအံၚ်ဇၞးတှေ် ညးဗ္ဒဗ္ဒာဲတုဲ ကာလကျဟောံဗြံမ္ဂး ညးဂြိပ်ပါဲရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ကာလအံၚ်ဇၞးတှေ် ညးဘိုၚ်ဒုၚ်စသိုၚ်တုဲ ကာလကျမ္ဂး ညးလဵုမွဲမှ ဟွံကၠုၚ်ဘိုၚ်ဒုၚ်စသိုၚ်ရ၊ မုကမၠောန်မွဲ ကၠောန်န် ဓဝ်ပတှေ်ဟွံမွဲမ္ဂး ကဝက်ဂှ် ဒးကျမံၚ်တုဲတုဲရ၊ ဓဝ်ပတှေ်ဟွံမွဲမ္ဂး မုကမၠောန်မွဲကၠောန်န် ဂွံအာစိုပ်ဒတုဲခိုဟ်ဟ်ဂှ် ဒှ်ဟွံမာန်ရ။
အရေဝ်ညးဟီုလဝ်နွံမံၚ် “ ရပ်မ္ဂး ရပ်ကဵုကၟောန် ကၠောန်မ္ဂး ကၠောန်ကဵုဗိုန်ဗတ်” အရေဝ်ဏံ ၚုဟ်မးဇၞော်လောန်ရ။
ကမၠောန်ဇကု နွံကဵုဓဝ်ပတှေ်ပေၚ်ၚ်ဂှ် ဒးကျကၠာလေဝ် ခိုဟ်နူအံၚ်ဇၞး ဒၟါနူဒးပတှေ်ညးတၞဟ် ဏီရ၊ မူဟိုတ်ရောဟီုတှေ် အစောန်စရာဲဇကု ဍာ်ဒကေဝ်ဇကု ဇကုပတှေ်တုဲ ဒးကျအာဂှ် အစောန်စရာဲဇကု ဍာ်ဒကေဝ်ဇကု အသိၚ်ဍေံ သၠုၚ်တိုန်အာ လ္တူနူကမၠောန် ကိုပ်ကၠာတေံဏောၚ်၊ ကမၠောန်မၞုံကဵုၚုဟ်မးဂှ် မွဲဝါဓဝ် မွဲအလန်ဓဝ် ဂွံအံၚ်ဇၞးဂှ် ဟွံလောဲသွာတုဲ မိက်ဂွံထ္ၜးဏာ သက်သဳညိရ။
ကွးဘာမွဲဂှ် တော်လဝ်ဂၞန်မွဲပိုဒ်တုဲ ထ္ၜးကဵုအ္စာရ၊ အ္စာဂှ် ကျောဝ်ရံၚ်တုဲ “သွဟ်မှာမံၚ်” သာ်ဏံ အ္စာဂှ် ဟီုရ၊ ကလေၚ်တော်ကဵု မွဲဝါပၠန်ညိ ပုစ္ဆာဝါတ်တ် ယဝ်တော်မံၚ် ဂၠိုၚ်ၚ်ကဵုဝါမ္ဂး ကွးဘာစိစောန်မွဲ ဒှ်ကၠုၚ်မာန်ရ။
ညးသိုၚ်ခၞံ ဒက်ပ္တန်စက်ယန္တရာတၟိမွဲ စမ်ၜတ်ရံၚ် ကၠံအလန်ဟွံကကီုလေဝ် ဟွံအံၚ်ဇၞးဏီရ၊ ၜိုန်ဂှ်လေဝ် ညးတေံ ဟွံယှအ်ဇဲရ၊ နယ်ဂၠံၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ် ဟွံဂွံစမ်ၜတ်ဏီဂှ် ပ္ဍဲက္ဍဟ်ညးတေံ နွံဒၟံၚ်ဏီရ၊ ဓဝ်ပတှေ်ညးတေံ နွံမံၚ် ပ္ဍဲလ္တူဇကုညးတေံ ပေၚ်ၚ်တုဲ ညးတေံ အံၚ်ဇၞးကၠုၚ်ရ။ ပ္ဍဲလောကဏံ အရာဍာံစၟတ် မၞုံကဵုၚုဟ်မ္ဂးဂှ် ကလိဂွံ လောဲလောဲသွာသွာ ဟွံမာန်ရ၊ ဨကရာဇ်သကတ်တလာန် ယၟုရဝ်ဗာတ်ဗရုသ် ပ္ဍဲ(၁၂၇၄-၁၃၂၉) သၞာံတေံ စၟဖိုၚ်ဇာ ကဵုကၠုၚ်ခန်လ္ၚတ် ကုညးတေံရ၊ ရဝ်ဗာတ်ဗရုသ် ဂှ် လုကဴမွဲအာယုက်ညးတေံ ကၟိန်ဍုၚ်သကတ်တလာန် ညံၚ်ဂွံတိတ်ဗၠး နူသၟဝ်ပရေၚ်အုပ်ဓုပ် အၚ်္ဂလိက်ဂှ် ဒှ်ညးပၠန်ဂတးကဵု အၚ်္ဂလိက်တံရ။
ပ္ဍဲသၞာံ (၁၃၀၆) ဂှ် နဒဒှ်ဨကရာဇ် တၠတိဍုၚ်သကတ်တလာန် ပ္ဍဲဍုၚ်သကန်(စကွန်း) ဂှ် ယဵုကၠုၚ် ၝောံကိုဋ်ရ၊ ၜိုန်ဂှ်လေဝ် ခြာဟွံလအ်မွဲသာ် အၚ်္ဂလိက်တအ် ဍိုက်ဗ္တိုက်ကၠုၚ် နကဵုဇြဟတ်ရ၊ နူလ္ပာ်ဍုၚ် အာဲယာလာန်တေံ ဂြိပ်တိတ်ပါဲဓလေတ်ကၠုၚ်ရ၊အခိၚ်ညးဂမၠိုၚ် စၟတ်သမ္တီကေတ် ညးတေံချိုတ်အာယျဂှ် ညးတေံကၠတ်အောပ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲတ္ကံသၟတ်မွဲရ၊ ပ္ဍဲတ္ကံသၟတ်ဂှ် တာဲဍောတ်တ် နွံမံၚ်မွဲမရ၊ အဃောညးတေံ လုပ်ဇူမံၚ် ပ္ဍဲတာဲဂှ် ညးတေံ ညာတ်အာ စၟဖိုၚ်ဇာမွဲ ပ္တိတ်ဒၟံၚ်ဇြဟတ် သွက်ဒက်သ္ၚိ ပ္ဍဲကဵုကၟဳစိၚ်တာဲဂှ်ရ၊ နကဵုဇုက် မတိတ်ကၠုၚ် နူဇကုဍေံဂှ် နူကဵုလ္ပာ်ဏံ ညံၚ်ဂွံစိုပ်လ္ပာ်တေံ ဍေံဂဝုဲဏာဒၟံၚ်ဇကုဍေံ နကဵုအသိၚ်ရ၊ မွဲဝါဟွံအံၚ်ဇၞး ၜါဝါလေဝ် ဟွံအံၚ်ဇၞး ၜိုန်ဂစာန်ဒၟံၚ် ဒဵုကဵုဗၞတ်တြဴဝါကီုလေဝ် ဟွံအံၚ်ဇၞးရ၊ ဂွံညာတ်ကေတ် စၟဖိုၚ်ဇာ မၞုံကဵုဇဲမဇၞော်ဂှ်တုဲ ပ္ဍဲက္ဍဟ်ရဝ်ဗာတ်ဗရုသ် လညာတ်လုပ်ကၠုၚ်မွဲရ၊ “စၟဖိုၚ်ဇာဏံ ဍေံဂိုတ်ဂစာန်မံၚ်ဂှ် သွက်ဂွံစၞောန်ထ္ၜးဂၠံၚ် ကုအဲဟာ? အဲလေဝ် ဒှ်ညး မကျကၠုၚ် ဗၞတ်တြဴဝါကီုရ၊ ဍေံလေဝ် ဟွံအံၚ်ဇၞးဂှ် ဒှ်ဗၞတ်တြဴဝါကီုဣရတုဲ လၟုဟ် မုဍေံ ဆက်ကၠောန်ထ္ၜးကဵု ပၠန်ရောဂှ် အဲဒးဗဵုရံၚ်အာပၠန်ဏောၚ်” စၟဖိုၚ်ဇာလေဝ် အခါရ ထပ်ဂစာန် မရနုက်ကဵု ထပှ်ဝါဂှ် ဍေံဂဝုဲ ခံက်ဂွံအာလ္ပာ်တေံတုဲ အံၚ်ဇၞးအာရ၊ ညာတ်ပွဏံတုဲ ရဝ်ဗာတ်ဗရုသ် ကၠိုဟ်အာရ၊ ဒၟါနူဂှ်ရ ညးတေံ စ္ဍးတိတ်အာ နူတ္ကံသၟတ်ဂှ်တုဲ ညးတေံ ကလေၚ်စန်ဒက်မၞိဟ် မဗက်လက္ကရဴတံတုဲ စိုပ်အခိၚ်သ္ဂာဗ္တံ လုပ်ဗ္တိုက် အၚ်္ဂလိက်တံရ။
သွက်ဂွံကလေၚ်သီကေတ် ဍုၚ်သကတ်တလာန်ဂှ် ၜိုန်ဂစာန်ကၠုၚ် သၞာံဗွဲမလအ်ကီုလေဝ် ဟွံအံၚ်ဇၞးရ၊လုပ်ကၠုၚ်ပေါဲဗ္တိုက် အခါစိုပ်သၞာံ (၁၃၂၈) ဂှ် ဍုၚ်သကတ်တလာန် ဂွံဒုၚ်သ္ပစၟတ်သမ္တီ နဒဒှ် ကၟိန်ဍုၚ်မသၠးပွးမွဲတုဲ ရဝ်ဗာတ်ဗရုသ်ဂှ်လေဝ် ဂွံဒှ်ကၠုၚ် ဨကရာဇ် အလန်ကၠာအိုတ် ပ္ဍဲဍုၚ်သကတ်တလာန်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ရံၚ်ကဵုဒဒှ်ဨကရာဇ် ရဝ်ဗာတ်ဗရုသ် ဏံတုဲ ပေါဲအံၚ်ဇၞး မၞုံကဵုၚုဟ်မး ဟီုဂှ် က္လိဂွံ လောဲလောဲသွာသွာ ဟွံမာန်ရ၊ ဓဝ်ပတှေ် ညံၚ်ဂွံနွံ ပ္ဍဲကမၠောန်ဇကု မဖျေံသ္ဇိုၚ်ဂှ် ပၟိက်ဇၞော်အိုတ်ရ၊ စွံၚုဟ်မးကဵုကမၠောန်ဇကုတုဲ ဂိုတ်ဂစာန် နကဵုဓဝ်ပတှေ် ဗိုန်န်ဗတ်တ်မ္ဂး ဟွံအံၚ်ဇၞးဂှ် ဟွံမွဲရ။
ကမၠောန်ဇကုကၠောန်ဂှ် ညးတၞဟ် ကဵုကသပ်ခိုဟ်ကီု ပရေံကီု ဒးဆဵုလေပ်ရ၊ နာကၠောန်ဗီုဏံခိုဟ် တေကၠောန်ဗီုတေံခိုဟ် နဂလာန်သာ်ဏံ ဇၟာပ်ညးတၞဟ်ဟီု က္တောဝ်ယံၚ် စိုတ်ယံၚ် ဗက်ကၠောန်အာ ဖအိုတ်မ္ဂး မုတရဴမွဲ မုပရေၚ်အံၚ်ဇၞးမွဲလေဝ် က္လိဂွံဟွံမာန်ရ၊ အတိုၚ်တၚ်ပ္တဝ်က္ဍိုပ်ဇကုရ ဇကုဖျေံသန္နိဋ္ဌာန်တုဲ အရေဝ်ညးတၞဟ်ဟီုနၚ် ၜိုန်ဒးက္လၚ်ကၠာလေဝ် လ္ပပၠောပ်က္ဍဟ်ညိ၊ ပၠောပ်က္ဍဟ်မ္ဂး ဒှ်ပလာပ်ပထုဲကဵု ကမၠောန်ဇကု ပရေၚ်အံၚ်ဇၞးဇကုလေပ်ရောၚ်ဂှ် မိက်ဂွံထ္ၜးသက်သဳ ညိပၠန်ရ။
မၞိဟ်မွဲဂှ် ညးတေံအာကၠအ်တုဲ သွက်သ္ဂောံဂွံဍာ်ဂှ် ညးတေံ ၜံက်ခါဲကမၠိုၚ်(ပလိုၚ်) မွဲမရ၊ ညးတေံ ၜံက်ခါဲဂွံ ဒယိုဟ် ၜိုတ် (၂၀) ဟတ်ဂှ် မၞိဟ်လေဝ် ဍောၚ်ၜိုတ်၊ ဍာ်လေဝ် ဟွံဆဵု၊ မုသၟူ (သၟုဟ်) ဍာ်လေဝ် ဟွံက္လိဂွံရ၊ အဃောညးတေံ ဇူပရေဒၟံၚ်လၟောၚ်ဂှ် မၞိဟ်စိုပ်ကၠုၚ် မွဲတၠရ၊ “အဝ်ဏး မၞိဟ်ဏံမွဲ ၜံက်ပလိုၚ်ဒၞါဲဏံ ဗီုလဵုဂွံဆဵုဍာ်မာန်ရော၊ ဒၞါဲအဲထ္ၜးဂှ် မၞးၜံက်ညိ ကၠာဟွံပေၚ် (၂၀) ဟတ် ယဝ်ဟွံဆဵုဍာ်တှေ် ဗီုဒးစိုတ်ဂှ် ဟီုကဵုအဲညိ” မၞိဟ်ဂှ် ဟီုကဵုညးတေံ သာ်ဏံတုဲ အတိုၚ်မၞိဟ်ဂှ်ထ္ၜးဂှ် ညးတေံ အာၜံက်ခါဲပၠန်ရ၊ ၜံက်ဂွံ ၜိုတ် (၂၀) ဟတ်ပြၚ်ဣရဂှ် မုဍာ်လေဝ်ဟွံဆဵုဏီရ၊ ပဠက်မုက်လေဝ်ဍေၚ် ပဠက်ကၞေၚ်လေဝ်ဇွောဝ် စိုတ်ညးတေံ လီုအာရ၊ အဃောညးတေံ ပရေလၟောၚ် ဇူၚုၚ်ဒၟံၚ်ဂှ် အ္စာမွဲ စိုပ်ကၠုၚ် ဇရေၚ်ညးတေံပၠန်ရ။
“ဟာ မၞိဟ်ဏံ ပရူပရာပရေၚ်ဍာ်လေဝ် ဟွံတီဟွံကၠိုဟ်မွဲသာ် ၜံက်ခါဲမံၚ်တှေ် ဂွံဆဍောၚ်ၜိုတ်ရနွံ၊ ကၠုၚ်ကၠုၚ် ဗက်ကၠုၚ်လက္ကရဴအဲ ဒၞါဲအဲထ္ၜးဂှ် ၜံက်၊ ၜံက်ဂွံ (၂၀) ဟတ်ပြၚ်ညိတှေ် ဒးဆဵုဍာ်ဏောၚ်”။ အ္စာဂှ် ဟီုသာ်ဏံတုဲ ညးတေံ အာၜံက်ခါဲ ဒၞါဲတၟိဂှ်ပၠန်ရ၊ ၜံက်ခါဲဂွံ ဒယိုဟ် (၃၀) ဟတ်ဣရဂှ်လေဝ် အတိုၚ်အ္စာဂှ်ဟီု မုဍာ်လေဝ် ဟွံဆဵု၊ မုသၟူဍာ်လေဝ် ဟွံဂွံရ၊ ညးတေံ ဍောၚ်စိုတ်ဗွဲမလောန်တုဲ ညးတေံ ဂ္ဇံဇူ ချပ်ဒၟံၚ်ရ။
“ အဝ် ကမၠောန်ဇကုကၠောန်ဂှ် ယဝ်ဗက်က္လၚ်မံၚ် အရေဝ်ညးတၞဟ်၊ ဗီုညးတၞဟ်ဟီု ယဝ်ဗက်ကၠောန်မံၚ် ဖၟိုတ်မ္ဂး မုရန်တၟံမွဲ မုပရေၚ်အံၚ်ဇၞး မွဲလေဝ် က္လိဂွံဟွံမာန်ရသွံ” ချပ်ဂွံအာ သာ်ဏံရ။
မၞိဟ်ၜံက်ခါဲပလိုၚ်ဂှ်လေဝ် ဒၞါဲညးတေံ ၜံက်ခါဲလဝ် ကၠာအိုတ်တေံဂှ်ရ ညးတေံၜံက်ခါဲမံၚ်ဏောၚ်မ္ဂး ဆဵုဍာ်ဣရ၊ ညးတေံ ၜံက်ခါဲလဝ် သီုပိဒၞါဲဂှ် ယဝ်ပံၚ်ထောံမ္ဂး (၆၀) ဟတ်ပြၚ် ဒးဆဵုဍာ်ဍာံဍာံရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ လ္တူကမၠောန်ဇကု ဇကုဟွံပတှေ် ဇကုဇကုမ္ဂး ပရေၚ်အံၚ်ဇၞးဂှ် ဟွံထေက်တန်ကဵုဇကုရ။
“ဇၟာပ်ကၠဵုကဳ ယဝ်ဗက်ကၠဟ်မံၚ်ဖၟိုတ်မ္ဂး တရဴဇကုမိက်ဂွံအာဂှ် အာစိုပ်ဟွံမာန်ရ”၊ ကမၠောန်ဇကုကၠောန်ဂှ် ညးတၞဟ် ဗီုလဵုဟီုဟီု ဓဝ်ပတှေ်ဇကု ညံၚ်ဂွံနွံ ပ္ဍဲကမၠောန်ဇကုပေၚ်ၚ်ဂှ် တၚ်ပ္တဝ်က္ဍိုပ်ဇကု သ္ၚဳဂၠိပ်ပါ်ပါဲ ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ် ဖျေံထောံဗီုပြၚ် ကိုန်ခစိုတ်တုဲ ကၠောန်အာဂံၚ်ၚ်ညိ၊ ဌာန်မသၠုၚ်ပြဲ ဌာန်မၞုံကဵုၚုဟ်မးဟီုဂှ် ဂြဲပ္တိုန်ကဵုဇုက် ဟွံဂွံရ၊ ယဝ်ဂြဲဂွံကၠာရလေဝ် ဂြဲလဝ်လအ်အ်မ္ဂး တဲဂိတုဲ ဒးကလေၚ်ဒတုံစှေ်ပၠန်ရ၊ ဓဝ်ပတှေ်ဇကုပေၚ်မ္ဂး နကဵုဇိုၚ်ဇကု ကွာ်တိုန်အာ ဌာန်မသၠုၚ်ပြဲ ဌာန်မၞုံကဵုၚုဟ်မးတေံ မာန်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဇိုၚ်ဇကု ဒတဴညံၚ်ဂွံဗိုန်ဂှ် လ္ပပတှေ်ညးသၟာၚ်ညိ၊ ပတှေ်ဇကုဇကုညိ၊ ဇကုဇကုရ ဇကုပတှေ်ညိ။
သွက်ပရေၚ်အံၚ်ဇၞးဘဝဇကုဂှ် လ္ပက္လၚ်အရေဝ် ညးသၟာၚ်ညိ၊ လဗိုတ်ကျာလောကဓဝ်တံဂှ်လေဝ် လ္ပသ္ပဂရုညိ၊ မူဟိုတ်ရောတှေ် ရံၚ်အာပရူဒဒှ် ကန်ဖျူယှာတ်မ္ဂး တၠပညာကြုက် မၞုံယၟု ကန်ဖျူယှာတ်ဂှ် ပ္ဍဲကာလမွဲတ္ၚဲ ညးတေံ ကွာ်တိတ်အာဂၠံၚ်ရ၊ အဃောညးတေံ ကွာ်တိတ်အာဂှ် ညးတေံဆဵုဂဗကဵု မၞိဟ်ၜါရ။
မၞိဟ်ပထမဂှ် ဟီုကဵုညးတေံ “ကန်ဖျူယှာတ် ဇကုဂှ် ဒှ်ညးကေက်သ္ကာမွဲရ၊ နွံကဵုလညာတ်ဗ္စာရဏာ လ္တူဇၟာပ်ပ်အရာရ၊ ဒၞါဲဌာန်ခိုဟ်ဂှ် စၞောန်ထ္ၜးကဵုလေပ်ရ၊ မၞိဟ်တံလေဝ် ရှေ်သှေ်ရဴဂဴတဴ ဇကုမၞး ဗွဲမလောန်ရ၊ ဇကုဂှ် ထေက်ကဵုအထေၚ်ဇၞော်တဴ ဗွဲမလောန်ရ” သာ်ဏံ ကန်ဖျူယှာတ် ဂွံဒုၚ်ကေတ် အထိုၚ်သးရ၊ ကန်ဖျူယှာတ်လေဝ် ကလေၚ်ရံၚ်မၞိဟ်ဂှ်တုဲ အီတိုန်ရ၊ ဆ္ဂး မုလေဝ် ညးတေံ ဟွံကလေၚ်ဟီုရ၊ ညးတေံ ဆက်ကွာ်အာပၠန်ရ။
မၞိဟ်ဒုတိယမွဲ ဆဵုညးတေံတုဲ ဟီုတိုန်သာ်ဏံပၠန်ရ၊ “ကန်ဖျူယှာတ် ဇကုဂှ်မၞိဟ်သၟးသၟးမွဲရ၊ မၞိဟ်တံ အထေၚ်ဇၞော်တဴဇကုရ၊ ဇေတ်တ်တေံ ဇကုဂှ် မၞိဟ်တီ မၞိဟ်လေပ်မွဲ ဟွံသေၚ်လးလး မၞိဟ်သၟးသၟးမွဲရ” နကဵုဂလာန်သာ်ဏံ မၞိဟ်ဒုတိယဂှ် ဟီုဂရိုဟ်ညးတေံရ၊ ကန်ဖျူယှာတ်လေဝ် ကလေၚ်ရံၚ်အာမၞိဟ်ဂှ်တုဲ အီတိုန်ပၠန်ရ၊ ဆ္ဂး ညးတေံ မုလေဝ်ဟွံကလေၚ်ဟီုတုဲ ဆက်ကွာ်အာ အတိုၚ်ဂှ်ပၠန်ရ။
သၟာတမ္ၚာမွဲ ဂွံဆဵုညာတ်ဒၟံၚ် ဒဒှ်ဏံ နူတမ်ဒဵုကၞောတ်ဂှ် လုပ်အာဇရေၚ် ကန်ဖျူယှာတ်တုဲ ညးတေံသၟာန်တိုန် “ဇကုဂှ် မၞိဟ်ထိုၚ်သးဇကုကီု၊ မၞိဟ်ဟီုဂရိုဟ်ဇကုကီု မုလေဝ် ဇကုဟွံကလေၚ်ဟီုဂှ် မူဟိုတ်ရော” သာ်ဏံတုဲ ကန်ဖျူယှာတ်လေဝ် အီတိုန်တုဲ –
“ဍေံတံ ဟီုထိုၚ်သးကဵုဒှ် ဟီုဂရိုဟ်ကဵုဒှ် ဍာ်ဒကေဝ်တမ်မူလအဲတေံ ဟွံဒှ်ခ္ဍိုက်ဂရိုက်ရ၊ ပွညးတၞဟ် ထိုၚ်သးဂှ် ညံၚ်ဍေံဟွံတောတက်ကၠုၚ်ကဵုဇကုကီု ပွညးတၞဟ် ဟီုဂရိုဟ်ဂှ်လေဝ် ဘဝဇကု သဝ်စှေ်အာဟွံသေၚ်၊ ဇကုညံၚ်ဂွံဒုၚ်ကေတ်မာန်ဂှ်ရ ပၟိက်ဇၞော်မံၚ်၊ တၚ်ရန်တၟံ မၞိဟ်တံဂှ် သွက်ဂွံကေတ် အထိုၚ်အသး သွက်ဂွံဒုၚ်ကေတ် ဂလာန်ဟီုဂရိုဟ်တုဲ ကၠောန်မံၚ်ကမၠောန်ဟွံသေၚ်၊ ညးတၞဟ် အထေၚ်ဇၞော်ကဵုဒှ် အထေၚ်ဍောတ်ကဵုဒှ် ၜိုတ်သၟဟ်အစောံမာန် ဇြဟတ်ဇကုဂှ် သွက်လောကကဵုဘဝ ညံၚ်ဂွံစှေ်ဗီုဂှ်ရ ဒှ်အဓိက” သာ်ဏံ ကန်ဖျူယှာတ် ကလေၚ်ဟီုဏာကဵု သၟာတမ္ၚာဂှ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ လ္တူကမၠောန်ဇကုဂှ် မုရမျှာၚ်မွဲဗြုဗြု မုညးတၞဟ်ဟီုဟီု ကမၠောန်ဇကုဂှ် ဇကုပတှေ်ကေတ်တုဲ ဆက်ကၠောန်အာ ဒဵုစိုပ်တိုၚ်ပကဴတေံညိ။
လ္တူကမၠောန်ဇကုဂှ် ယဝ်ရဓဝ်ပတှေ်ဇကုဟွံပေၚ် ဟွံဆက်ဆောံကဵု ညာဏ်ဗ္စာရဏာမ္ဂး လဟိၚ်ဗက်အာ ရမျှာၚ်ထိုၚ်သး မစိုပ်ကၠုၚ်ဇကုဂှ်တုဲ ဂၠံၚ်ဍာန်ဗၠေတ်အာ နူတို်ၚ်ပကဴဇကုလေပ်ရ၊ လောကဓဝ်ဂှ် စွံစိုတ်ပရေၚ်သဘာဝမွဲတုဲ သွက်ဂွံဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ်ဟွံသေၚ်၊ သွက်ဂွံပခိုၚ်ကဵု တၚ်ရန်တၟံဇကုဏောၚ် ပၠောပ်စိုတ်သာ်ဏံညိ။
ဇကုဇကု ညံၚ်ဇကုဂွံပတှေ်မာန်ဂှ် ဒှ်လဂါံဇိုၚ်ပထမမွဲရ၊ ဘဝဇကု ဂွံလှုၚ်ဂှ် ဒှ်တာလျိုၚ် ဇကုဟေၚ်ရ၊ တန်တဴကဵုဇကုဟေၚ်ရ၊ ဓဝ်ပတှေ်ဇကုဇကု ဟွံမွဲမ္ဂး ကမၠောန်ဇကုမကၠောန်ဂှ် ကျအာဗၞတ်ကဝက် တုဲတုဲရ၊ ပတှေ်ဇကုဇကုတုဲ ဒတုံလောတ်စှေ်အာကၠာလေဝ် အဓိပ္ပါယ် နွံမံၚ်ဏီဏောၚ်။
လ္တူကမၠောန်ဇကု လ္တူတၚ်ရန်တၟံဇကုဂှ် ယဝ်ဟွံမွဲကဵုဓဝ်ပတှေ်မ္ဂး ဇၟာပ်ညးဘပဠကၠုၚ်လေဝ် လေပ်ဖေက်တဴ ဗွဲမလောဲသွာရ၊ မူဟိုတ်ရောဟီုမ္ဂး မိက်ဂွံထ္ၜးဏာ သာဓကညိပၠန်ရ။
ပ္ဍဲကဵုဘာမွဲဂှ် သွက်ဂွံဒါန်လိက် အ္စာၝောံကော်ကွးဘာ မွဲတၠရ၊ ကွးဘာဂှ်လေဝ် ဗှ်လဝ်ဍိုတ်ပြဵုဒၟံၚ်တှေ် ဍေံဖ္ဍောတ်ဗှ်အာ လၟေၚ်ၚ်တုဲ အ္စာၝောံဂှ် ဟီုကဵုဍေံ “ဗၠေတ်မံၚ်” ဏောၚ်ဂးတုဲ ကွးဘာဏံ ဗှ်ဂွံလဝ်ပြဵုဒၟံၚ်ကီုလေဝ် ဟိုတ်နူဍေံ ဟွံပတှေ် ဇကုဍေံတုဲ ဇၟာပ်အ္စာၝောံဟီု “ဗၠေတ်မံၚ်” ဂှ် စိုတ်ဍေံယံၚ်အာရ၊ ဍေံရပ်ဂွံလိက်ဍေံတုဲ ဍေံဓလိုက်က္တဵု အာကလေၚ်ဂ္ဇံ ပ္ဍဲဒၞါဲဍေံပၠန်ရ။
အ္စာၝောံဂှ် ကော်ကွးဘာမွဲပၠန်ရ၊ ကွးဘာဏံ အတိုၚ်ဍေံဗှ်ဂွံလဝ်ဂှ် နူတမ်စိုပ်ကၞောတ် ဍေံဗှ်အာ ဟွံကဵုယောၚ်ရ၊ အ္စာၝောံဂှ် ဟီု “ဗၠေတ်မံၚ်” တှေ်လေဝ် ဍေံဟွံသ္ပဂရု၊ စိုတ်ဍေံဟွံချဳ ဟွံယံၚ်ရ၊ မူဟိုတ်ရောဟီုမ္ဂး ဟိုတ်နူဍေံပတှေ် ဇကုဍေံရ၊ ကွးဘာဒုတိယဏံ ဖ္ဍောတ်တုဲ ကွးဘာဒါန်လိက် အလန်ပထမဂှ် ဍေံအာကဵုအ္စာၝောံရ။
“အ္စာၝောံ အဲလေဝ် ဗှ်ဖ္ဍောတ် အတိုၚ်ဗီုဍေံကီုရ၊ မုပအ္စာၝောံဟီုကဵုအဲ ဗၠေတ်ရော?”
“အဝ် ဗှေ်ဂွံဂှ် ဍာံမံၚ် လ္တူလိက်ဗှေ်ဂွံလဝ်ဂှ် ဓဝ်ပတှေ်ဗှေ်ဟွံမွဲ၊ ဇၟာပ်ညးဘဗက် စိုတ်ဗှေ်ယံၚ်အာရ ဟွံသေၚ်ဟာ” “အဝ် အရေဝ်အ္စာၝောံဟီုဂှ် ဒှ်ကြက်အရေဝ်ဍာံဍာံရသွံ” သာ်ဏံ ကွးဘာပထမဂှ် ညးတေံ ကၠိုဟ်အာရ။
ပိုဲရံၚ်အာကဵုသာဓကဏံတုဲ ဓဝ်ပတှေ်ဇကုဇကု ဟွံမွဲမ္ဂး ဇၟာပ်ညးဘပဠ ဒးဖေက်ဂၟံက် ဒးယံၚ်ဗက်အာရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဘဝဇကု ကမၠောန်ဇကု တၚ်ရန်တၟံဇကု တိုၚ်ပကဴဇကုဂှ် တန်တဴဒၟံၚ် လ္တူဇကုဇကုဟေၚ်ရ။ “အရာသွက်ဒးပတှေ်နွံမ္ဂး ဇကုဇကုရ ဇကုပတှေ်ညိ” သာ်ဏံ တၠဳပိုန်ကျာ်တြဲ ဟီုတွံလဝ်နွံမံၚ်။
စိုတ်ဓါတ်ဇကု ဍိုၚ်ပေၚ်ကဵုဓဝ်ပတှေ်မ္ဂး ဂၠံၚ်တရဴ တတ်ကၠောံ သရုၚ်ကၠေံ ဟွံမာန်ဒှ်ကၠာရ အတာဒၞါဟွံမွဲ၊ ညးမၞုံကဵုတၚ်ရန်တၟံဂှ် ပ္ဍဲဂၠံၚ်တရဴ တိုၚ်ပကဴဇကုမအာဂှ် ဗွဲစၟတ်ဨကန် ဒးဆဵုကဵု ပြသၞာတအ် အန္တရာယ်တအ် တွဵုရ။
ညးမပတှေ် အစောံဇြဟတ်ဇကုဂှ် ပရေၚ်ပလာပ်ပထုဲ နွံဂလိုၚ်လဵုကီုလေဝ် ဟွံဆုတ်ကလေၚ်ရ၊ ချပ်ဗ္စာဂၠာဲဂၠံၚ်နယ်ကဲရ၊ ညံၚ်ဂွံတတ်ၜက်အာ အတာဒၞါဂှ်လေဝ် ပ္တိတ်မံၚ်ဇြဟတ်လၟိုန်ရ။
အဲအံၚ်ဇၞးဟွံမာန် ညာတ်အာသာ်ဏံမ္ဂး မူဟိုတ်ဟွံဇၞးဂှ်ရော? ဒးထပ်စုတ်စၞး နကဵုဂလာန်သၟာန်ဏံ ထေက်ရ။ ဍာ်ဒကေဝ်အဲဟွံမွဲ ညာတ်အာသာ်ဏံမ္ဂး မွဲတ္ၚဲ အဲလေဝ် ဒးဍိုက်ပေၚ်ကဵု ဍာ်ဒကေဝ်ကီုဏောၚ်ဂှ် ထေက်ကဵုဒးထပ်စုတ်စၞး နကဵုဓဝ်ပတှေ်သာ်ဏံရ။ စိုတ်ဓါတ်ပတှေ်ဇကုဇကု ယဝ်ဍိုက်ပေၚ်ကၠုၚ်မ္ဂး ဗွဲမမၞုံကဵုဂုဏ်ကျာ်သြဳဂှ် ဇကုတန်တဴမာန်ဏောၚ်။
