နာဲဟံသာ
ပေါဲဗ္တိုက်ပရေၚ်မၞိဟ်နာနာ မပ္တံ ပေါဲဗ္တိုက်… “ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်၊ ပရေၚ်ဂကူ၊ ပရေၚ်ဘာသာ သာသနာ၊ ပရေၚ်အခေါၚ်အရာမၞိဟ်”တအ်ဂှ် သရောပ်တုဲဟီုမ္ဂး ပေါဲဗ္တိုက်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ညးကော်ခဴစရ။
ပြသၞာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် နာနာဂှ်ပၠန် ဟီုဂးပ္တိုန်ထ္ၜး သဳကၠဳ ပ္ညဳပ္ညပ်ကေတ် လ္တူခုၚ်ပ္ဍဲဝိုၚ်ဂှ် သရောပ်တုဲဟီုမ္ဂး သောၚ်ကလး နနဲပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ညးကော်စရ။
သောၚ်ကလးပြသၞာနာနာ နနဲပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ဖဵုဂုဏ်သတ်ပကဴ နွံဂၠိုၚ်ရ၊ လောဲလောဲ လ္ၚဵုပိပန်လ္ပာ်တအ်ဂှ် စွံစိုတ်သ္ဒးပြဲ စေတနာ သ္ဒးသၠဲလးရောၚ်။
မွဲမွဲလ္ပာ်ဂှ် ဗီုဇကု ဇကုကေတ်တုဲ ၜက်ၜေတ်မံၚ် လ္တူညးမွဲလ္ပာ်တေံနွံကီု၊ မွဲမွဲလ္ပာ်ဂှ် ပၟိက်စိုတ်ဇကုဟွံဂွံ ဟွံဒိုအ်၊ ပတှေ်လွဟ် ပတှေ်ဇြဟတ်မၞိဟ်တုဲ ဍိုက်ကေတ်ကဵုဇြဟတ်မ္ဂး သှေ်မွဲလ္ပာ်တေံလေဝ် ယဝ်ဟွံအေၚ်ဒုၚ် က္တဵုဒှ်ပေါဲဗ္တိုက် နကဵုလွဟ်ရောၚ်၊ သဘာဝပေါဲဗ္တိုက်ဂှ် ဒှ်ကၠုၚ်သာ်ဏအ်ရ။
ရံၚ်ကေတ် လ္တူသဘာဝဏအ်မ္ဂး ပေါဲဗ္တိုက် နကဵုလွဟ်ဂှ် ဒှ်နဲကဲသောၚ်ကလး မွဲဟေၚ်ရ၊ ပေါဲဗ္တိုက် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ဒှ်တိုၚ် ဒှ်မိတုဲ ပေါဲဗ္တိုက်ပရေၚ်ပၞာန်ဂှ် ဒှ်တၞာၚ် ဒှ်ကောန်ရ၊ ဆ္ဂး ၜိုန်ဒှ်တၞာၚ် ဒှ်ကောန် ကီုလေဝ် ဇြဟတ်ပၞာန် ဗိုန်ခိုၚ်ကၠုၚ်မ္ဂး ဒှ်ကၠုၚ်အထံက်အရီု ဇြဟတ်ဓရိုဟ် ဇၞော်ဇၞော်တုဲ ကဵုဏာသ္ဂုတ်သွာတ် ပတုဲဏာပေါဲလေဝ် နွံကီုရ။
ဆ္ဂး ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဟွံပါမ္ဂး တုဲဒှ်သောၚ်ကလးအာ ဍာ်ဇမၠိၚ်ဟွံသေၚ်၊ ပ္ဍဲအခိၚ်ဍိုက်လဝ် နကဵုပၞာန်မာန် (ဝါ) ယာယဳဟေၚ် ညိၚ်ဝတ်မာန်ရောၚ်။
ပြသၞာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တအ်ဂှ် နနဲပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဟေၚ် သောၚ်ကလး ပြေပြံၚ်မာန်ရောၚ်၊ ရံၚ်ကေတ် ဂလာန်ဏအ်မ္ဂး ပေါဲဗ္တိုက်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ၜိုတ်လဵုဒှ်အဓိက ပၟိက်ဇၞော်ရောဂှ် ချိၚ်ဆဒးရောၚ်။
ပ္ဍဲအရာသောၚ်ပြသၞာ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် နနဲပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကီုဒှ်၊ နနဲပရေၚ်ပၞာန်ကီုဒှ်၊ လွဟ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် မတွံဂး ဂလာန်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မွဲမွဲ၊ နဲကဲပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မွဲမွဲဂှ် ကေတ်သ္ကာစိုပ်တရဴမ္ဂး ကဵုသ္ဂုတ်သွာတ်ဗွဲမဂၠိုၚ် ကဵုဖဵုဇၞော်ကဵုဇြဟတ် မာန်မံၚ်ရောၚ်။
မၞိဟ်ရပ်မံၚ်လွဟ် လုပ်မံၚ်ပေါဲဗ္တိုက်တအ်ဂှ် ရန်တၟံကဵု အခေါၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် မွဲမွဲသာ်ရ၊ ဒပ်ပၞာန်တံဂှ် ဒုၚ်ကေတ်ပၠတရဴ ဂကောံပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် မွဲမွဲဖအိုတ်ရ၊ ဂကောံပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် သက်က်တအ်ဂှ် ဗွဲတၟေၚ် ဟွံဒးဟီုရ။
လ္တူမၞိဟ်တအ်ဏအ်ဂှ်… “သောၚ်ကေတ်နကဵုပၞာန်မ္ဂး ပြေပြံၚ်တုဲဒှ်အာ ဟွံလောဲ” ပၞာန်အပ္ဍဲဍုၚ်ပိုဲ လအ်ကၠုၚ်ဂှ် ရံၚ်ကေတ်ရ၊ ပြသၞာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် သောၚ်ကလး နနဲပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဟီုမွဲနဲပၠန်မ္ဂး ပေါဲဗ္တိုက်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် သောၚ်ကလးနကဵုလွဟ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဏအ်ဂှ် စိုပ်တရဴ ဇၞော်ကဵုဇြဟတ်ရောၚ်။
“ဂလာန်ဍာံ၊ နဲကဲဍာံမ္ဂး” တုဲဒှ်အာ ပြေပြံၚ်အာမာန်တုဲ ဂလာန်ဟွံဍာံ နဲကဲဟွံခိုဟ်မ္ဂး မွဲလ္ပာ်တေံ ဒးဒုၚ်ဘဲဇၞော်ကဵုဇြဟတ်ရောၚ်။
ဟိုတ်ဂှ်တုဲ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ညးပၠတရဴဗော် ပၠတရဴဒပ်တအ် ဒးစွံသတိ ဇၞော်ကဵုဇြဟတ် ရောၚ်။
အ္စာဇၞော် ပါရဂူပၞာန်ဒယှ် သ္ကိုပ်ပၞာန်ဇၞော် ဂကူကြုက် ဇြောန်ဇြူ ဟီုလဝ်… “ပေါဲပၞာန်ကၠံပေါဲ အံၚ်ဇၞးသီုကၠံပေါဲဂှ် သ္ကိုပ်ပၞာန်ခိုဟ်အိုတ် ဟွံသေၚ်၊ ဟွံဒးဗ္တိုက်ပၞာန်မွဲသာ် ကေတ်ဇၞးပၞာန် မာန်ဂှ်ဟေၚ် ဒှ်သ္ကိုပ်ပၞာန်ခိုဟ်အိုတ်”ရောၚ်၊ အဓိပ္ပါယ် ညးဟီုဏာဂှ် ကေတ်ဇၞးလ္တူသၞ နကဵုလွဟ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဟေၚ်ရ။
ခေတ်လၟုဟ်ဏအ် ပရေၚ်တြးပရိုၚ်ကီု၊ ဆက်စပ် အာကၠုၚ်ညးသ္ကံကီု၊ ပြဟ်မြက်မံၚ် ဗွဲမလောန်ရ၊ ဂၠးကဝ်ပိုဲဏအ်ဂှ် ဒှ်အာ ညံၚ်ရဴကွာန်ဇၞော်မွဲတုဲ ဒှ်မွဲဒၞါဲမ္ဂး တီသီုဒၞါဲဖအိုတ်၊ ရီုဗၚ် မၚ်မွဲမံၚ် ညးသ္ကံလေဝ်နွံ။
အကြာဍုၚ်ဂမၠိုၚ် အလုံဂၠးကဝ်မွဲဂှ် ဂကောံဍုၚ်ဂမၠိုၚ် မၞုံယၟု “ကုလသမဂ္ဂ-United Nations” ဂှ်လေဝ် သြဇာဇၞော်သၠုၚ်၊ ဍုၚ်ဇြဟတ်ဇၞော် တောတက်တအ်ဂှ်လေဝ် စဵုဒၞါမံၚ်ပရေၚ်မၞိဟ်၊ ပရေၚ်ဂကူ၊ ပရေၚ်ဍုၚ်တအ် နွံတုဲ ဇြဟတ်မွဲမွဲ ဂွံဂစိုတ်ပျဲပျာံ ဇြဟတ်တၞဟ်မွဲ ဇၞော်ကဵုဇြဟတ် ဗီုခေတ်ကၠာတေံဂှ် ဒှ်ဟွံလောဲ သ္ပဟွံဂွံရ။
ဟိုတ်ဂှ်တုဲ ရဲပတှေ်ဇြဟတ် မိက်ဂွံပၠံၚ်ၜး ကေတ်ဇၞး လ္တူညးတၞဟ်တအ်ဂှ်လေဝ် ဂၠာဲကၠုၚ်နဲကဲ ပြယာဲ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်၊ လွဟ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် တအ်ကီုရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ရဲဒုၚ်တဝ်စၞေဟ် ပၠန်ဂတးမံၚ် သွက်အခေါၚ်ဗၠးၜး တအ်လေဝ် ညံၚ်ဟဂွံဒးဒုၚ်ဘဲ နဲအလီပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ဒးစွံသတိဇၞော်ဇၞော်ရောၚ်။
လ္ၚတ်ရံၚ်ပၞာန်အပ္ဍဲဍုၚ်ပိုဲဏအ်မ္ဂး ပေါဲဗ္တိုက် ပၞာန်ဇၞော်ဇၞော် ဗွဲမဂၠိုၚ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ၊ စကာဇြဟတ်မၞိဟ်၊ ဇြဟတ်လွဟ် ဗွဲမဂၠိုၚ် ဝေၚ်ကၠုၚ်အခိၚ်ဗွဲမလအ် ဂၠိုၚ်ကဵု နဲကဲပြေၚ်ပၞာန်ကီုလေဝ် ဆၜိုတ်ဒေသမွဲမွဲဟေၚ် သီကေတ်မာန်တုဲ ဖအိုတ်ထောံ ဇြဟတ်ဂကောံမွဲမွဲ ဂကူမွဲမွဲမာန်ဂှ် ဟွံဆဵုကၠုၚ်ရ။
ပၞာန်ထ္ပက် နကဵုအစဳဇန် လဝေၚ်ပၞာန်တၟေၚ် အကြာသက္ကရာဇ် (၁၉၇၁) ကဵု (၁၉၇၅) ဂှ် နကဵုနဲ ထပိုတ် (၄) ထပိုတ် ဗ္တိုက်ကၠုၚ်ဗော် ကမျူဏေတ် (ဗ-က-ပ) ကီု၊ ဗော်ကောန်ဂကူကရေၚ် (KNUP) ကီု ပ္ဍဲဒေသ တ္ကအ်ဒှ်တၟိ ကေုာံ ဒဵုဗဂေါတေံ နွံရ။
ဖအိုတ်အစောန်တုဲ ဝေၚ်ကၠုၚ်ပၞာန်ကီုလေဝ် ဆၜိုတ် သီဂွံဒေသ ထဍေၚ်ပ္တိတ် နူဒေသဂှ်ဟေၚ် သ္ပမာန်တုဲ ဖအိုတ်ကၠေံ ဂကောံဗော်ညးတံ ဟွံမာန်ရ။
လ္ၚတ်ရံၚ်ပေါဲဗ္တိုက် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ပၠန်မ္ဂး (၁၉၈၅) ဂှ် (ဖ-ဆ-ပ-လ) ကော်ဘိက်တုဲ ဗော်ပျဳသုယျေဝ်ဗဝ် (ပြည်သူ႕ရဲဘော်ပါတီ)၊ ဗော်ဂကူမန်၊ ဗော်ဂကူရခေၚ်၊ ဗော်ဂကူပအိုဝ်တအ် လုပ်ပအပ်ထောံ လွဟ်အိုတ်ရ။
ခြာဟွံလအ် ဂွံမွဲၜါသၞာံဂှ် ဂကောံညးတအ် ဇြဟတ်ညးတအ် ကၠေံကၠက်အာအိုတ်ရ၊ (၁၉၆၃) ဂကောံသ္ကိုပ်ပၞာန် သီလဝ်အဝဵု (တော်လှန်ရေး ကောၚ်စီအစိုးရ) ကော်ဘိက်တက်ကျာပၠန်တုဲ ဂကောံဗော် ဂကူကရေၚ် (K.R.C) “သဝ်ဟာန် တာသာမိုဲ” က္ဍိုက်ပ်တအ် လုပ်အာဂွံမွဲၜါသၞာံ အိုတ်အးအာ ပၠန်ရ။
ဗော်ကမျူဏေတ် အလာံဍာဲလေဝ် ပြဳပြဳပြးပြး ဗလးလွဟ်လုပ်အာ အိုတ်အးအာပၠန်ရ၊ ဂကောံအိုတ်အးအာတံဂှ် မုညးတအ် ကလိဂွံပေါဲအံၚ်ဇၞး မတွံဂး သတ်ပၟတ်ဇဝ်ပကဴ ပၠန်ဂတးကီုရော၊ ထ္ၜးသက်သဳမာန်မံၚ်ကီုဟာ၊ ပ္ဍဲအခိၚ်လုပ်အာတၟိတၟိ မွဲၜါသၞာံဂှ်ဟေၚ် ညံၚ်ရဴတၟေၚ်ညိညတုဲ လအ်ကၠုၚ်ညိဂှ် ဇြဟတ်လေဝ်အိုတ် အခေါၚ်အရာတအ်ဂှ်လေဝ် အိုတ်အာကီုရ။
ပေါဲဗ္တိုက်သ္ကာတ်မြဟ်မ္ဂး ကောန်သ္ဂံၚ်မၞိဟ်ဍောတ်တ်တအ် ပြဟ်လလုဲ လီုလာ်ဂၠိုၚ်တုဲ ပေါဲဗ္တိုက်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် သ္ကာတ်မြဟ်မ္ဂး က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ညးပၠတရဴတအ် ဆောံဗြံလီုလာ်ဂၠိုၚ်ရ၊ က္ဍိုပ်လီုမ္ဂး ဍုတ်ဂရံက်ဂရာ်တုဲ ကမၠောန်လေဝ် လီုလာ်အာကီုရ။
ကျပၞာန်မ္ဂး ပိုတ်ဒြပ်တိဍာ် လေၚ်ဆောံဂၠိုၚ်တုဲ ကျပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မ္ဂး လေၚ်ဆောံ အခေါၚ်အရာဂၠိုၚ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်တုဲ တၠပညာတအ် ဟီုစွံလဝ်အရေဝ်… “ကျပၞာန် လေၚ်ဌာန်ဒေသ၊ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကျ လေၚ်မသဂကူ” သာ်ဝွံရ၊ ရံၚ်ကေတ်လ္တူဂလာန်ဏအ်မ္ဂး ဘဲအန္တရာယ် လွဟ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ၜိုတ်လဵုဇၞော်မံၚ်ရောဂှ် ချိၚ်ဆဒးပၠန်ရ။
ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ကဵု ပ္တိုန်ထ္ၜး ဟီုဂးလဝ် ဗွဲလ္တူတေံတုဲ အကာဲအရာ ပရေၚ်ရုန်ဂစာန် ဂကောံပၠန်ဂတးဍုၚ်ပိုဲ တ္ၚဲဏအ် စိုပ်မံၚ်အဆံၚ်လဵု ကလေၚ်သ္ၚဳဂၠိပ်ရံၚ်ညိ၊ ဒးကဵုပရေၚ်ဒိုအ်ပန်ပှော်တုဲ ဇြဟတ်ရပ်လွဟ် ဂၠိုၚ်ကဵုလက်တအ် ဗီုလဵုဒှ်အာရော။
ဒပ်ပံၚ်ကောံ ကောန်ဂကူ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂမၠိုၚ် (မ.ဒ.တ) နွံကၠုၚ် ဗိုန်န်ခိုၚ်ၚ်ဂှ် တ္ၚဲဏအ် ဒှ်အာသာ်လဵုရော၊ ဇြဟတ်ကောန်ဂကူ ကေုာံ ဇြဟတ်လုပ်ပေါဲဗ္တိုက် သွက်အခေါၚ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ ပံၚ်ပစပ်လဝ် ဂကောံမဟာမိတ် (D.A.B) ဗီုလဵုဒှ်အာရော။
ရန်တၟံဂကောံပၠန်ဂတးတအ် ၜိုတ်လဵုကလိဂွံ ဍိုက်ပေၚ်ကၠုၚ်ကီုရော၊ အခေါၚ်အရာ သွက်ညးဍုၚ်ကွာန်တအ် ၜိုတ်လဵုမံက်ဂတဝ် ကၠုၚ်ကီုရော… “သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်ဟာ သဝ်စှေ်အာဟာ” ထေက်ကဵုဒးသ္ၚဳဂၠိပ် စၟဳစၟတ်ထေက်ရ။
သ္ၚဳဂၠိပ်ကၠးမးတုဲ ဖန်ဇန်ကမၠောန်ဒးမှ ဗၠးတိတ် နူဘဲဒဏ်လွဟ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဏအ်မာန်ရောၚ်။
လ္ၚတ်ဝၚ်ဂှ် သွက်ဂွံကေတ် ဓရ်ဒၠေါံဗ္တောန်ရ၊ ဝၚ်ပိုဲကတ်လ္ၚတ်ကၠုၚ် ပ္ဍဲလိက် ပ္ဍဲညးတၞဟ် ကေုာံပရေၚ်ဆဵုဂဗ ဂတမတ်ပိုဲတအ်ဂှ် ပိုဲဒးသ္ပအ္စာရောၚ်။ တ္ၚဲဏံ ပိုဲဒးဆဵုဂဗမံၚ် ပြသၞာမွဲမွဲ ဗီုလဵုဂွံသောၚ်က္လး ဒံၚ်ၜက်အာမာန်ဂှ် ဒးဂၠာဲနဲ ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ကဵု ဝၚ်အတိက်တေံရ။
ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် နွံကဵုက္ဍိုပ်သ္ကိုပ် ဗွဲမဂၠိုၚ်၊ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ် နွံကဵုဆဵုဂဗ ဗွဲမလအ်၊ နွံကဵုညာဏ်ပညာ ဗွဲမဂၠိုၚ်တအ် လ္တူလွဟ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် တ္ၚဲဏအ် ညံၚ်ဟဂွံဒှ်အန္တရာယ် ဝေၚ်ပါဲလေပ်ရောၚ်၊ ညံၚ်ဂွံဒှ် ဖဵုဂုဏ် ရုန်ဂစာန်လေပ်ရောၚ် ပတှေ်ကေတ်ရ။
ညံၚ်ဂွံေဝၚ်ပါဲ ရုန်ဂစာန်မာန်ဂှ်လေဝ် နကဵုမတ်ညာဏ်ပညာ ထေက်ကဵုဒးချပ်ဗ္စာ ဇြိုဟ်ဟ်နက်က်ထေက်ရောၚ်။
