မာံရဲထဝ်
တၞံဂမၠိုၚ်ဝွံ အတိုၚ်သဘဴဓရ်ပရေၚ်ဖောအ်ဗြေဝ်ဍေံဂှ် ဍေံဂျိုၚ်တဴဒၟံၚ် ပ္ဍဲသဘာဝပွဳပွူဂှ်ရ။ တၞံဂမၠိုၚ်ဝွံ ဟိုတ်နူအကာဲအရာဥတုရာသဳကီု၊ ဟိုတ်နူပယောဂမၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ကီု အခါရဆဵုဂဗဒး ပရေၚ်ပြံၚ်သၠာဲမွဲမွဲ၊ ပ္ဍဲမွဲချိုန်ခဏဟေၚ်ဂှ် တၞံဂမၠိုၚ် ဒးဒုၚ်ဇီုကပိုက်အာ (ဟွံသေၚ်မ္ဂး) တၞံဂမၠိုၚ် ဂိအာဒှ်ယှတ် (Shock) ဂှ် လေပ်ကတဵုဒှ်အိုတ်ရ။ သၟာၚ်နူဂှ် ဟိုတ်နူတၞံဂမၠိုၚ်ဂိအာတုဲ မွဲအဆက်ဂှ် ကတဵုဒှ်ကၠုၚ် ပရေၚ်လီုလာ် (ဟွံသေၚ်မ္ဂး) ကတဵုဒှ်ကၠုၚ် ပရေၚ်ဖောအ်ဗြေဝ်တဴတက်ကီုရ။ စပ်ကဵုပရေၚ်လီုလာ် ကေုာံ ပရေၚ်ဖောအ်ဗြေဝ်တဴတက်ဏံဂှ် ဍေံတန်တဴဒၟံၚ် လ္တူဂမ္တဴ၊ လ္တူသၟုဟ်ဍာ်ဍုက်ဍေက်၊ လ္တူပယျးတ္ၚဲ၊ လ္တူဍာ် ကေုာံ လ္တူဂွံအဟာရအိုတ်ရ။ ဟိုတ်နူတန်တဴ လ္တူတၚ်နၚ်ဂမၠိုၚ်ဏံဒှ်တုဲ ပရေၚ်ကတဵုဒှ်တၞံဂိ (Shock) လေဝ် လေပ်တၞဟ်ခြာဒၟံၚ်ကီုရ။
စပ်ကဵုဒဒှ်တၞံဂိ (Shock) တုဲ လက္ချန်ကတဵုဒှ်တၞံဂိဂှ် နွံတဴရ။ ပရေၚ်ကတဵုဒှ် (Shock) ဏံဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်မံက်မံက်ဂတဝ်ဂတဝ်မာန်တုဲ ဗွဲမလောဲသွာ ဂွံပါ်ခြာပ္တိတ်လေဝ်မာန်ကီုရ။ ဓမ္မတာမ္ဂး (ယေဘူယျမ္ဂး) အခါရတၞံဂမၠိုၚ်ဂိအာဒှ်မ္ဂး တၞးဂမၠိုၚ်ကတဵုဒှ်ဒၟံၚ် အရံၚ်သာ်မိတ် ဟွံသေၚ်မ္ဂး ဒှ်ဒၟံၚ်အရံၚ်သာ်ဗိုၚ်ရ။ တၞးဂမၠိုၚ်အေဲကှ်အာသိုက်သိုက်တုဲ ကၞောတ်တဲမ္ဂး ဒှ်အာအရံၚ်သာ်ဗစံက်အိုတ်ရ။ တၞးဂမၠိုၚ်လုက်စုက်ဒးမ္ဂး ပြဟ်ဒတုံစှေ်အာအိုတ်ရ။ ဟိုတ်ဒဒှ်တၞံဂိ (Shock) ဂှ် နွံတဴ (၄) သာ်တုဲ စပ်ကဵုလက္ချန်ပရူပရာတၞံဂိဂမၠိုၚ်ဂှ် ပ္တိုန်ထ္ၜးကဵုဏာရောၚ်။
(၁) အခါပဆုဲပြံၚ်တဵုတၞံဂှ် တၞံမ္ဒးဂိအာ (Transplant shock)
စပ်ကဵုစကာဒၟံၚ် သၞောတ်ပဆုဲပြံၚ်တဵုတၞံ (နူမဗွဝ်ဂှ်ပိုက်တၞံတုဲ ကလေၚ်ပဆုဲပြံၚ်တဵု) တုဲ လက္ချန်တၞံဂမၠိုၚ် ဒးဂိအာဍာံဍာံဂှ် ဇၟာပ်ညးဂမၠိုၚ် သ္ဂောံဆဵုကေတ်ကၠးကၠးအိုတ်ရ။ အကာဲအရာဏံဝွံ အခါပဆုဲပြံၚ်တဵုတၞံဂမၠိုၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူစကာသၞေတ်ဟွံဒး (ဟွံဍာံ)၊ သၞောတ်လံၚ်ဍာ်ဗၠေတ်မှာအာ၊ ဟွံကိတ်ညဳကဵု ဥတုရာသဳကဵု ပ္ဍဲပွဳပွူ (ဟွံဒှ်မွဲစွံကဵု ဥတုရာသဳပွဳပွူ) လေဝ် လေပ်ကတဵုဒှ်မာန်ရ။ ပဆုဲပြံၚ်တၞံတုဲ ပ္ဍဲပွိုၚ်မွဲသတ္တဟဂှ် လုက်စုက်ဒးပယျးတ္ၚဲ၊ ကျာ၊ တုဲ တၞံဂှ်ဂိဒၟံၚ်ရ။ ဒးလံၚ်ကဵုဍာ် ဗၞတ်ဗ္ၜတ်ဒးရးရ။ ရံၚ်အကာဲအရာတိတုဲ လံၚ်ကဵုဍာ်ထေက်ရ။ ပရေၚ်ကမၠောန်ဂမၠိုၚ်ဝွံ သွက်တၞံဂမၠိုၚ် သ္ဂောံဂျိုၚ်တဴ ဇၞော်ပၟဝ်အာမာန် ပ္ဍဲအကာဲအရာပွဳပွူကီုဂှ် သ္ဒးကၠောန်လဝ်ကဵုဒှ်ရ။ သၟာၚ်နူဂှ် အခါပဆုဲပြံၚ် တဵုအာတၞံဂမၠိုၚ်မ္ဂး ရိုဟ်ဂမၠိုၚ်ညံၚ်ဟွံဂိအာဂှ်လေဝ် ဒးပဆုဲပြံၚ်တဵုအာထေက်ရ။
လက္ချန်တၞံဂမၠိုၚ် ဒးဒုၚ်ဇီုကပို်က်လဝ် (ထိခိုက်မှုလက္ခဏာ)
ပ္ဍဲတၞံဂမၠိုၚ် သ္ဂောံညာတ်ကေတ် ဗီုသဏ္ဍာန်တုပ်တဴညံၚ်ရဴ တူလဝ်ပၟတ်တုဲ လ္တူတၞးဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ်အရံၚ်သာ်မိတ်၊ အရံၚ်သာ်ဗိုၚ်ကီုရ။ သၟာၚ်နူဂှ် တၞးဂမၠိုၚ်ကဝေန်ကဝံက်ဒၟံၚ်၊ တၞးဂမၠိုၚ်အေဲဇြဒၟံၚ်တုဲ လအ်ညိ မ္ဒးပြဟ်ဒတုံစှေ်အာရ။
သွက်ဂွံလွဳလွတ်ဂှ် ………
စပ်ကဵုအကာဲအရာတၞံဂိလဝ်ဂှ် တၞံဂမၠိုၚ်သ္ဂောံၚုဟ်ကတဵုတိုန် သ္ဂောံထတ်ယုက်တိုန်ပၠန်ဂှ် ဒးစကာအာ နဲလံၚ်စုတ်ကဵု ဍာ်သဂြာရ။ နဲလံၚ်စုတ်ကဵုဍာ်သဂြာဏံဝွံ ၜိုန်ဒှ်ဖဵုလၟိုန်ရဟွံသေၚ်ကီုလေဝ် ဟိုတ်နူဟွံဒှ်ဘဲ လ္တူတၞံဂိဂမၠိုၚ်တုဲ နဲလံၚ်စုတ်ကဵုဍာ်သဂြာဏံဝွံ ယဝ်စကာလေပ်မ္ဂး ဒှ်နဲခိုဟ်မွဲကီုရ။ သၟာၚ်နူဂှ် ကၞာၚ် ကေုာံ တၞးဟွံဒှ်ဖဵု သွက်တၞံဂမၠိုၚ်ဂှ် ကုတ်ထောံ၊ ပဲါထောံထေက်ရ။ သၟာၚ်နူဂှ် သွက်ဂွံပညဳကဵုဂမ္တဴမာန်ဂှ်လေဝ် စကာအာနဲဗွဝ်ကဵုတိ၊ အုပ်ကဵုတိဂှ် ကၠောန်ကဵုမာန်ကီုရ။ တၞံဂမၠိုၚ်ညံၚ်သ္ဂောံကြံၚ်မ္ၚိုဟ်ခိုဟ်၊ ညံၚ်သ္ဂောံဒုၚ်ဒဏ်ဘဲမာန်ဂှ် ကၠာနူဟွံပဆုဲၚ်္ပြၚ်တဵုတၞံဏီဂှ် မ္ဒးထပိုတ်လဝ်ဍာ် (ဟွံလံၚ်ဍာ်မွဲသာ်)၊ မ္ဒးဖအောန်လဝ်ဍာ်ဂှ် ကၠောန်ထေက်ရ။ တၞံပဆုဲပြံၚ်တဵုလဝ်တုဲ လအ်ဂွံပွိုၚ်ၜါတ္ၚဲ၊ အခါလံၚ်ကဵုဍာ်မ္ဂး တန်တဴလ္တူအကာဲအရာ ဓါတ်ဍာ်ဍုက်ဍေက်တုဲ ဒးလံၚ်ကဵုဍာ် ဗၞတ်ဒးရးထေက်ကြိုက်ရ။
(၂) ဟိုတ်နူဂမ္တဴတုဲ တၞံမ္ဒးဂိအာ (Temperature shock)
ဟိုတ်နူဂမ္တဴပြံၚ်သၠာဲအာ ဗွဲမပြဟ်ပြေဟ်ပ္ဍဲပွဳပွူဂှ်တုဲ တၞံဂမၠိုၚ် ဒးဒုၚ်ဇီုကပိုက် ဒးဘဲဂမၠိုၚ်နွံကီုရ။ ဟိုတ်နူဂမ္တဴက တဵုဒှ်အာ ပရေၚ်ပြံၚ်သၠာဲတုဲ တၞံဂမၠိုၚ်ဂိအာမာန်ရ။ လၟေၚ်ကမၠောန်ဇဳဝကမ္မ အပ္ဍဲတၞံဂမၠိုၚ် ဒးဒုၚ်ဇီုကပို်က်ဒးဘဲဂမၠိုၚ်ဂှ်တုဲ ကၞောတ်တဲမ္ဂး တၞံဂမၠိုၚ်ဒးချိုတ်အာဒှ်မာန်ရ။ ဟိုတ်နူဂမ္တဴ ကတဵုဒှ်အာ ပရေၚ်ပြံၚ်သၠာဲတုဲ တၞံဂမၠိုၚ် ဗွဲမပြဟ် လေပ်ကလေၚ်ပလန်ဂမ္တဴ (အပူလျှၚ်မြန်စွာတုံ႕ပြန်တတ်) နွံရ။ တၞံဂမၠိုၚ်ညံၚ်ဟွံဇီုကပိုက်ဒးဘဲဂှ်တုဲ ဗွဲကိုပ်ကၠာ တၞံဂှ် ပ္တိတ်ကဵုဓါတ်အေန်ဇြိုၚ် (Enzyme) ကေုာံ ဓါတ်ပရဝ်တိန်ရ။ ၜို်န်ဂှ်လေဝ် အခါရဓါတ်ဂမ္တဴဂၠိုၚ်တဴဒၟံၚ် ဗွဲမလအ်လ ကတဵုဒှ်ဒၟံၚ်မ္ဂး စပ်ကဵုပရေၚ်လ္ၚတ်လာဲလေၚ်ကၠေံစၞ (အစာချက်လုပ်မှု) ဂှ် ဒေါံအာမာန်ဒှ်တုဲ တၞံဂမၠိုၚ်လေဝ် မ္ဒးအေဲဇြအာသိုက်သိုက်ရ။ တုပ်တဴနနဲသာ်ဂှ်ကီု အခိၚ်မုဟ်ကျာ ဒှ်အခိၚ်ဂံက်ပၠန် နကဵုသဘဴဓရ်ဍေံ တၞံဂမၠိုၚ်ပ္တိတ်ကဵုအေန်ဇြိုၚ် (Enzyme) ဂှ် ဇြိုၚ်ဇြုဲအာ (နှေးကွေးစွာ) ကီုရ။ အခိၚ်ဂှ် ယဝ်ရဓါတ်ဂမ္တဴဂှ် အောန်စှေ်အာပၠန်မ္ဂး တၞံဂမၠိုၚ် ဒးဒုၚ်ဇီုကပိုက်ဘဲတၞံဂိ (Shock) ဂှ်ပၠန်ရ။
လက္ချန်တၞံဂမၠိုၚ် ဒးဒုၚ်ဇီုကပို်က်လဝ် ……..
ဟိုတ်နူဂမ္တဴဂၠိုၚ်တုဲ လက္ချန်တၞံဂမၠိုၚ် မ္ဒးဂိအာဂမၠိုၚ်ဂှ် တၞးဂမၠိုၚ်သၟူကၠုၚ် (အရွက်လိပ်လာ) ဒှ်အာဗီုသဏ္ဍာန် တူလဝ်ပၟတ်ရဂှ် သ္ဂောံဆဵုကေတ်ရ။ သၟာၚ်နူဂှ် ဟရီုတၞး၊ ဟမောန်တၞး (အရွက်ရဲ႕ဘေးအနားသတ်) ဂမၠိုၚ်ကှ်အာ၊ ပ္ကဴကဴအခိ်ၚ်ပြဟ်တိုန်၊ ကၠာနူသတ်ဟွံကြံၚ်ဍုဟ်ဏီဂှ် မ္ဒးပြဟ်လလုဲစှေ်အာ၊ သတ်ဂမၠိုၚ် ဒှ်အာညံၚ်ရဴတူလဝ်ပၟတ်ကီုရ။ ယဝ်ရဓါတ်ဂံက်ဂှ် ဂံက်လောန်က္ဍၚ်မ္ဂး ပရေၚ်ဖောအ်ဗြေဝ်တၞံဂှ် ဒေါံဇူအာဒှ်တုဲ တၞးဂမၠိုၚ် ပြဟ်ဒတုံစှေ်အာရ။ တၞးဂမၠိုၚ် အရံၚ်သာ်ပြံၚ်သၠာဲအာ (အရံၚ်အးအာ)၊ တၞးကြံၚ်ကြံၚ်ဂှ် ပြံၚ်သၠာဲအာ အရံၚ်သာ်ဗိုၚ် ကေုာံ တၞးဂမၠိုၚ်ဍိုန်လျအ်စှေ်အာဂှ် သ္ဂောံဆဵုကေတ်မာန်ရ။
သွက်ဂွံလွဳလွတ်အာဂှ် ……….
အခိၚ်ဂမ္တဴဂၠိုၚ်တိုန်မ္ဂး ပယျာံနူဂယး ကေုာံ ပယျာံသဝ်တ္ၚဲဂှ် ထေက်ကဵုဒးလံၚ်ကဵုဍာ်ရ။ သၟာၚ်နူဂှ် စပ်ကဵုကမၠောန် ပရေၚ်အုပ်ကဵုတိဂှ်လေဝ် ဍေံဖအောန်ဖျေံကဵုဂမ္တဴ ဗၞတ်ဒးရး ပ္ဍဲဂတှေ်ရှ်တိဂှ်မာန်တုဲ သီုထိၚ်ဒဝ်ကဵု ဓါတ်ဍာ် ပ္ဍဲတိဂှ်ဒှ်ကီုရ။ အခိၚ်ကာလဓါတ်ဂံက်လောန်ၜက်ဒၟံၚ်ဂှ် ဓါတ်ဍာ်ပ္ဍဲတၞံ ဒးဟောံလေၚ်ဒၟံၚ်ဒှ်တုဲ ၜိုန်ရဒှ်အခိၚ်ဂံက်ကီုလေဝ် သီုဒးလံၚ်ကဵုဍာ်လၟေၚ်ဍာံကီုရ။ မွဲတၚ်ပၠန်ဂှ် အခိၚ်ဂံက်ဏံဂှ် ထေက်ကဵုဒးဝေၚ်ပါဲကၠေံ စပ်ကဵုကမၠောန်ကုတ်ထပိုတ်ထောံတၞံ၊ ကုတ်ထောံကၞာၚ်ဂမၠိုၚ် (လ္ပကုတ်ထောံတၞံ ကေုာံ ကၞာၚ်) ညိ။ ယဝ်ကၠောန်ဒးကမၠောန်သာ်ဏံ (ကမၠောန်ကုတ်တၞံ ကေုာံ ကၞာၚ်) မ္ဂး တၞံ၊ ကၞာၚ်ဂမၠိုၚ် ဒးဝပ်ဂိအာတုဲ ညံၚ်ရဴမ္ၚုဟ်ကတဵုကဵု ပရေၚ်တၞံသ္ဂောံဖောအ်ဗြေဝ်တိုန်တၟိကီုရ။ တၞံဂှ်ပဵုတုဲဒးစကာအာ အစောံဇြဟတ်ဂၠိုၚ်တိုန်တုဲ တၞံဂမၠိုၚ် ဒးဒုၚ်ဇီုကပိုက် ဘဲဒဏ်ဂၠိုၚ်အာရ။
(၃) ဟိုတ်နူပယျးတ္ၚဲတုဲ တၞံဂမၠိုၚ်မ္ဒးဂိအာ (Light changes)
တၞံဂမၠိုၚ်ဝွံ နွံကဵုသဘဴဓဝ် ပွကလေၚ်ပၠန်ကဵုအစောံစရာဲ (တုန်႕ပြန်နိုၚ်တဲ့စွမ်းရည်ရှိ) ရ။ တန်တဴလ္တူဂကူတၞံ တုဲ တၞံဂမၠိုၚ် ပရေၚ်နွံပၟိက်ကဵု ပမာဏပယျးတ္ၚဲလေဝ် နာနာသာ်နွံကီုရ။ ဗွဲထေက်ကြိုက်ကဵု ပမာဏပယျးတ္ၚဲ ဟွံဂွံမ္ဂး အာဇီုကပိုက်ဒးအာ ပရေၚ်ဖောအ်ဗြေဝ်တဴတက်တၞံမာန်ကီုရ။ အခါရ ပဆုဲပြံၚ်တဵုအာတၞံမ္ဂး ဒးစွံလဝ်သတိ စပ်ကဵုပရေၚ်ပြံၚ်သၠာဲပယျးတ္ၚဲ ကေုာံ သီုအကာဲအရာဒေသပွဳပွူတၟိဂှ် ညံၚ်ဂွံဒှ်သဟဇာတ (ဂွံသၟဟ်တးကဵု အကာဲအရာဂမၠိုၚ်) ဂွံဒှ်မာန်ဂှ် ဒးကေတ်အခိၚ် မွဲအခိၚ်ဏီရ။ ပ္ဍဲပွဳပွူတၟိဏံ စပ်ကဵုပမာဏပယျးတ္ၚဲ ဟွံညဳသၟဟ်ကီု ကေုာံ ဟိုတ်နူပရေၚ်ပြံၚ်သၠာဲပြဟ်ပြေဟ် ကတဵုဒှ်ဒၟံၚ်ကီုတုဲ တၞံဂမၠိုၚ် ဒးဒှ်ကၠုၚ်ပရေၚ်ဘဲဒဏ်ပ္ဍဵုပ္ဍိုက် (ဖိစီးမှုဒဏ်=stress) ကေုာံ ပရေၚ်တၞံဂိ (shock) ကီုရ။
လက္ချန်တၞံဂမၠိုၚ် ဒးဒုၚ်ဇီုကပိုက်ဒးအာ ………
ဟိုတ်နူပရေၚ်ပြ ံၚ်သၠာဲပယျးတ္ၚဲတုဲ တၞံဂမၠိုၚ် လက္ချန်ဒးဂိအာဂမၠိုၚ်ဂှ် အရံၚ်သာ်တၞးဒးလီုအာ၊ တၞးဂမၠိုၚ်က ဝေန်ကဝံက်အာ ကေုာံ တၞးဂမၠိုၚ် ဒးပြဟ်ဒတုံစှေ်အာဒှ်ရ။ အခါရဆဵုဂဗဒးပယျးတ္ၚဲ သကာတ်မြဟ်ကီု သီုအခိၚ်လအ်လအ်ကီုမ္ဂး တၞးဂမၠိုၚ်ပြံၚ်သၠာဲအာ အရံၚ်သာ်ဗိုၚ်တုဲ တၞးဂမၠိုၚ်ကတဵုဒှ်တဴ ညံၚ်ရဴဗီုသဏ္ဍာန် တူလဝ်ပၟတ်ကီု ဒှ်အာရ။
သွက်ဂွံလွဳလွတ်အာဂှ် ………..
တၞံတဵုစုတ်လဝ်ပ္ဍဲထၟာဲမ္ဂး ဗွဲကြဴပဆုှြဲပံၚ်တဵုလဝ်တုဲ လအ်ဂွံအခိၚ်ညိညဂှ် တၞးဂမၠိုၚ်အရံၚ်သာ် လီုလာ်ဒၟံၚ်ဂှ် သ္ဂောံဆဵုကေတ်မာန်ရ။ ယဝ်အခါရ အေဲဇြဒၟံၚ်မ္ဂး ကလေၚ်စွံလေဝ်စွံမာန်ရ။ ဟွံသေၚ်မ္ဂး ဖန်ဗဒှ်ကဵု ဒၞာဲပွဳပွူဗီုထေက်ကြိုက်ကဵုတၞံဂှ် ဒးဒှ်ကီုရ။ အကာဲအရာတၞံဇကုမတဵုလဝ်ဂှ် ဂလိုၚ်လဵုဒးဂၞပ်ကဵု ပယျးတ္ၚဲရောဂှ် လ္ၚတ်ကေတ်တုဲ ကၠောန်ကဵုဓယံက်ဟာ ဟွံသေၚ်မ္ဂး နကဵုပယျးတ္ၚဲသဘာဝဂှ်ရ ထေက်ကြိုက်ဟာ၊ ပယျးတ္ၚဲဟွံရီုဂပ်မ္ဂး သွက်ဂွံကၠောန်ဗဒှ်ကဵု Grow light ဂှ်လေဝ် ဒးစကာအာကီုရ။ သၟာၚ်နူဂှ် တၞးအရံၚ်သာ်လီုဒၟံၚ်ဂှ်ကီု တၞးကှ်ကှ်ဂမၠိုၚ်ကီု သၟးဇ္ၚးထောံမ္ဂး ဒှ်အထံက်အပၚ် သွက်တၞံဂမၠိုၚ် ၚုဟ်ကတဵုတိုန်ပြဟ် ဒှ်မာန်ကီုရ။
(၄) ဟိုတ်နူရိုဟ်အုဲအာတုဲ တၞံဂိအာ (Root Rot)
ရိုဟ်အုဲအာဂှ်လေဝ် ဒှ်လက္ချန်တၞံ ဒးဒုၚ်ဇီုကပိုက်မွဲသာ်ကီုရ။ ဟိုတ်နူအကာဲအရာဏံတုဲ သွက်တၞံ သ္ဂောံဇၞော် မောဝ်တဴတက်တိုန်ဂှ် ဒှ်ပရေၚ်ဆိုအ်မွဲသာ်ကီုတုဲ တၞံဂမၠိုၚ် ပရေၚ်ထတ်ယုက် ဒးယုတ်သဝ်စှေ်အာတုဲ ဒုၚ်ဒဏ်ဘဲစၟစၟန်၊ ဘဲယဲဟွံမာန် ဒးဒှ်အာရ။ ဟိုတ်ရိုဟ်ဒးအုဲအာဂှ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ဟိုတ်နူယဲပတိုဟ်နွံပ္ဍဲတိ (နွံပ္ဍဲဂတှေ်ရှ်တိ) ဂှ်ရ။ ဒၟာနူလံၚ်စဝ်ဍာ်ဂၠိုၚ်ကီု၊ ဒၟာနူလံၚ်စဝ်စုတ်ဍာ်အောန်ကီု၊ သၟာၚ်နူဂှ် ဟိုတ်နူဍာ်ဇိမ်လုပ်ပ္ဍဲတိအောန်ကီု ဒှ်မာန်ရ။ ဟိုတ်နူအကာဲအရာဏံ သ္ဂောံကတဵုဒှ်မာန်ဂှ် ပဟိုတ်နူဂတှေ်ရှ်တိပရေအ်ကီု၊ ပဟိုတ်နူဒှ်ဒၟံၚ်တိဍာ် မၚ်တုဲ ဍာ်ဂွံဇိမ်တိတ်အာအောန်လေဝ် ဒှ်ကီုရ။ ပ္ဍဲတိဂှ် ဟိုတ်နူဍာ်မၚ်ဒၟံၚ်ဒှ်တုဲ ရိုဟ်ဂမၠိုၚ် သ္ဂောံဂွံဓါတ်အံက် ဇြဳဂျေန် ကေုာံ ဓါတ်အဟာရဂမၠိုၚ်ဂှ် ညံၚ်ရဴတာဒၞာလဝ်ကီုဒှ်တုဲ ရိုဟ်ဂမၠိုၚ်သ္ဂောံဖောအ်ဗြေဝ်တဴတက်တိုန်ဂှ် တုပ်ညံၚ်ရဴဗဒေါံထောံလဝ်ကီုဒှ်ရ။ ပ္ဍဲဂတှေ်ရှ်တိ ဓါတ်ဍုက်ဍေက်ဂၠိုၚ်ဒၟံၚ်ဂှ် ပတိုဟ် (ယဲပတိုဟ်) ဂမၠိုၚ် ဗွဲမပြဟ်ကၠုတ်ပါ်တိတ်ဂၠိုၚ်တုဲ ဆက်ကၠောံအာတၞံဂမၠိုၚ်ရ။ တၞံဂမၠိုၚ်ဟိုတ်နူဒးဘဲယဲပတိုဟ်ဂှ်တုဲ တၞံဂမၠိုၚ် ဒးချိုတ်အာကီုရ။
လက္ချန်ဒးဒုၚ်ဇီုကပိုက်ဒးအာ …………
တၞံဂှ် ဟိုတ်နူဒးဘဲရိုက်အုဲတုဲ ပရေၚ်တၞံဖောအ်ဗြေဝ်လေဝ် ဒးကဒေၚ်အာ (နှေးကွေးသွား)၊ တၞံဂမၠိုၚ်အေဲဇြ အာ၊ တၞးဂမၠိုၚ်ဒှ်အာအရံၚ်သာ်မိတ်တုဲ လ္တူတၞးဂှ် ဍံက်ဍေန်ဒၟံၚ် အရံၚ်သာ်ဗ္စံက်ဗ္စံက်ရောၚ်ဂှ် သ္ဂောံဆဵုကေတ် မာန်ရ။ သၟာၚ်နူဂှ် ရိုဟ်ဂမၠိုၚ်ပြံၚ်သၠာဲအာ အရံၚ်သာ်ဗိုၚ်တုဲ ရိုဟ်ဂမၠိုၚ်ကြံၚ်မ္ၚိုဟ်ဟွံမာန် ဍိုန်ဍောတ်ဒၟံၚ်ရောၚ်ဂှ် သ္ဂောံဆဵုကေတ်မာန်ရ။
သွက်ဂွံလွဳလွတ်အာဂှ် …………
အခါရပိုက်တၞံ၊ တဵုတၞံမ္ဂး ရိုဟ်ဍေံညံၚ်ဟွံဒးဝပ်ဂှ် စွံသတိတုဲ ပ္ဍဲရိုဟ်ဂှ် သရနွံဟာ၊ ပဏေတ်နွံဟာ အုဲဒၟံၚ်ဟာဂှ် စၟဳစၟတ်ကေတ်ချိုတ်ချိုတ်ပၠိုတ်ပၠိုတ်တုဲမှ တၞံဂှ်တဵုထေက်ရ။ ပ္ဍဲကဵုရိုဟ်ဂှ် ယဲမွဲမွဲကၠောံထၞာန်တုဲ ပါကၠုၚ်မ္ဂး သွက်တၞံဂွံဂျိုၚ်တဴဂှ် ဇြိုၚ်သန်ရ။ အခါရလံၚ်ဍာ်ကဵုတၞံမ္ဂး တၞံဂှ် နွံပၟိက်ကဵုဍာ်ဂလိုၚ်လဵုတီလဝ်တုဲမှ ဆိၚ်ဆတုဲ လံၚ်ကဵုဍာ်ဂှ်ထေက်ရ။ ပ္ဍဲပွဳပွူရိုဟ်ဂှ် ဗွဲတၟေၚ်ဓါတ်ဍာ်ဍုက်ဍေက်ဂၠိုၚ်ဒၟံၚ်တုဲ ညံၚ်ဍာ်ဟွံမၚ်အာဂှ် ဒးစွံသတိထေက်ရ။ ပွဳပွူရိုဟ်ဂှ် ဓါတ်ဍာ်ဍုက်ဍေက်ဂၠိုၚ်ဒၟံၚ်မ္ဂး ရိုဟ်ဂှ်အုဲအာတုဲ အလုံတၞံမွဲတၞံဂှ် ဒးချိုတ်အာမာန်ရ။
